Actueel

De zon: een reusachtige 'dwerg'

NASA

Deze laatste dagen van de astronomische zomer staan in het teken van een hogedrukgebied, blauwe luchten en heel veel zon. De temperaturen liggen onder invloed van de zon nog lekker hoog. De gele ster heeft ontzettend veel invloed op onze aarde. Lees alles over het goudgele hemellichaam in deze blog!

Formaat
De zon is het centrum van ons sterrenstelsel. Het is het helderste hemellichaam dat wij vanaf aarde kunnen zien. Ondanks dat het een ‘gele dwerg’ is is de zon het grootste object in ons sterrenstelsel. En met groot bedoelen we ook echt groot. De aarde past ongeveer 1 miljoen keer in de zon! Naast een groot volume is de zon ook nog eens heel zwaar. Zo zwaar zelfs dat het gewicht van de gele dwerg ruim 99% van het totale gewicht van het sterrenstelsel inneemt. De zon is een kleine 333.000 keer zo zwaar als onze eigen aarde.
De zon staat gemiddeld 149,6 miljoen kilometer van de aarde vandaan. Die afstand verschilt echter, omdat de aarde in een baan rond de zon draait. Tijdens het ‘perihelium’ staat de zon het dichtst bij de aarde, tijdens het ‘aphelium’ is hij het verst uit de buurt.

09_19 Aphelium_Perihelium.png
Door de baan van de aarde staat de zon niet altijd even dichtbij. 

Warmte
Het is eigenlijk best bijzonder dat een object dat bijna 150 miljoen kilometer weg is toch bepaalt hoe warm het op aarde is. Om zoveel energie uit te kunnen zenden moet de zon dan ook wel heel warm zijn. Aan het oppervlakte is de zon een graad of 5500. In de kern wordt het echter nog veel warmer, geschat wordt dat de temperaturen daar rond 15 miljoen (!) graden liggen. Deze warmte wordt geproduceerd door een ingewikkeld proces dat in de kern van de zon plaatsvindt. In die kern wordt waterstof omgezet in helium, hierbij komt onder andere gammastraling voor en dat wordt dan weer uitgezonden richting bijvoorbeeld de aarde.

Dynamiek
De zon is een bijna perfecte bol. Toch zijn de omstandigheden op de ster niet altijd constant. Een van de belangrijkste dynamische processen van de zon is het ontstaan van zonnevlekken. Bij een zonnevlek komt het transport van energie vanuit de kern van de zon niet goed op gang door een sterk, plaatselijk, magnetisch veld. De hoeveelheid zonnevlekken heeft een 11-jarige cyclus, de zonnecyclus genaamd. Die zonnecyclus lijkt invloed te hebben op het weer op aarde. In de periode dat er weinig activiteit van zonnevlekken is lijkt de temperatuur op aarde iets lager te liggen. Interessant is dat de Elfstedentochten uit de tweede helft van de 20e eeuw eigenlijk allemaal samenvielen met een zonnevlekminimum.

Zonsverduistering
De aarde draait om de zon en de maan draait om de aarde. Die twee draaiingen zorgen ervoor dat de maan soms voor de zon komt te staan. Dan spreken we van een zonsverduistering. Zonsverduisteringen vinden niet op de hele wereld tegelijk plaats, er is maar een klein gebied dat een totale verduistering ziet. Een veel groter deel van de aarde heeft dan te maken met een gedeeltelijke zonsverduistering. In Nederland is de eerstvolgende gedeeltelijke zonsverduistering op 10 juni 2021, dan zal de maan zo’n 28% van de zon bedekken. De eerste grote verduistering in Nederland vindt plaats op 12 augustus 2026, dan zal 90% van de zon bedekt zijn door de maan.

09_19 zonsverduistering_03.jpg
Een volledige verduistering is maar op een klein deel van de aarde te zien.

Zonkracht
In de zomer komt er meer zonnestraling bij ons terecht dan in de winter. Dat komt door de hoek waarop de zon op ons deel van de aarde schijnt. In de zomer staat de zon rechter op de aarde, waardoor zonne-energie op een kleiner deel van de aarde verdeeld wordt. In de winter is de hoek tussen de zon en de locatie van Nederland veel groter, waardoor de energie van de zon over een groter oppervlakte verdeeld moet worden. De hoeveelheid energie die de zon uitstort over ons land kunnen we weergeven met de zonkracht, die is in de zomer dan ook hoger dan in de winter. In de zomer komt zonkracht 7 of soms zelfs 8 voor in Nederland. Zo’n hoge zonkracht kan je huid binnen 10 tot 15 minuten verbranden. In de winter ligt de zonkracht vaak slecht rond 1, de kans dat je dan verbrand is nihil.

09_19 Zonkracht_verbranden_aangepast.jpg
Bij een hoge zonkracht verbrandt je huid erg makkelijk.

Verwachting
De komende dagen gaan we de zon nog genoeg zien. Morgen en maandag worden 2 erg zonnige dagen en ook dinsdag is de zon nog goed aanwezig. De temperaturen zullen deze 3 dagen ook nog prima zijn. Vanaf woensdag of donderdag lijken we een meer herfstachtig weertype te krijgen. Dat zien we terug in de temperatuur, die onder de 20 graden gaat zakken. Ook neemt de hoeveelheid bewolking toe en worden de neerslagkansen hoger. 

09_19 blog verwachting.JPG
De verwachting: nog een paar dagen nazomer, maar dan herfst!


19-09-2020 om 13:30 door Leander de Wit

Een moment geduld aub...
Een moment geduld aub...