Afgelopen nacht vroor het op uitgebreide schaal in Nederland en dat terwijl veel fruitbomen nog in de bloesems zitten. Vorst is funest voor bloesems, maar fruittelers gaan ook niet over één nacht ijs. Hoe werkt dit ook alweer, hoe zit het met de winterkou in de rest van Europa en wanneer raken we nu eindelijk die kou kwijt? Gaan we je hieronder allemaal uitleggen!
Waar komt de kou vandaan?
Dat het ineens zo koud kon worden heeft te maken met de luchtsoort waar we momenteel in zitten. Met een hogedrukgebied net west van de Britse Eilanden en lage druk boven Scandinavië kwam de wind bij ons de afgelopen dagen uit de noordhoek. Dit konden we overdag goed merken, want naast een flinke hoeveelheid winterse buien die overschoven, tikte de temperatuur overdag ternauwernood 10ºC aan. In de nachten was het aanvankelijk nog niet zo koud, doordat we van met meer wolken of wind te maken hadden, maar afgelopen nacht waren de condities ideaal voor een flinke afkoeling: de wind viel weg en er waren brede opklaringen. Dit resulteerde in lichte vorst op uitgebreide schaal op waarnemingshoogte en zelfs matige vorst (meer dan -5ºC). Overigens zitten niet alleen wij, maar een groot deel van Europa in deze zelfde koude luchtsoort. Later in dit blog meer hierover.
Matige vorst aan de grond op meerdere plekken in Nederland.
Bloesems beschermen met ijs
Eerst maar eens naar de tere fruitbloesems en knoppen van de boomgaarden. Zijn deze na één nacht vorst direct naar de knoppen? Zeker niet! Inmiddels zijn er meerdere methodes om de bloesems, die ook wel fruitbeginselen van de boom worden genoemd, tegen deze kou te beschermen. De meest bekende en geziene methode is het beregenen van de fruitbomen tijdens de vorstperiode in de nacht.
Door beregening ontstaat er een steeds verder groeiend laagje ijs om de bloesem. Bij het proces van bevriezing komt een piepklein beetje warmte vrij. Dit is net genoeg om de temperatuur binnen in dit laagje is niet onder 0ºC te laten dalen en zo blijft de bloesem dus beschermd. Omdat de telers bij het beschermen van de bloesems gebruik maken van deze zogenaamde stollingswarmte is het wel zaak dat er gesproeid moet blijven worden tot het niet meer vriest. Stop je voortijdig met sproeien, dan stolt het nieuwe water niet meer om het groeiende ijslaagje van de knop en bevriest het vruchtbeginsel alsnog. Vaak wordt dan ook gesproeid totdat het niet meer vriest, ook na zonsopkomst, wat sfeervolle foto's oplevert.
Sfeervolle foto van beregening bloesems in Beesd van Fas Vermeulen
Nog meer winterse ongemakken
Niet alleen wij hebben te maken met winterse ongemakken en te lage temperaturen. Grote delen van Europa gaan gebukt onder te koud weer en daarbij is het sterk wisselvallig. Zo hebben de Alpen de afgelopen week te maken gehad met onvervalste nordstau en viel er sneeuw tot in de dalen. Ook in Duitsland is de afgelopen dagen geregeld (natte) sneeuw gevallen. In Zuid-Duitsland ontaarde dit afgelopen weekend in een complete verkeerschaos op de wegen. Er lag een laag van 10 cm in de gemeente Beieren en de meeste auto's waren inmiddels al overgestapt op zomerbanden. In Scandinavië weet de winter van geen wijken en zijn er regio's waarbij het overdag dagen achtereen bleef vriezen. Helsinki werd vanochtend wakker in een witte wereld met 11 cm sneeuw. Dit is het dikste pak dat hier zo laat in april is gevallen sinds 1973!
11 cm sneeuw in Helsinki en al dagen temperaturen rond het vriespunt. fotograaf: Daan van den Broek
Komt die warmte nou eindelijk?
"Die herfst lijkt wel eeuwig te duren". Deze klaagzang horen wij in de wandelgangen steeds vaker. De meeste mensen zijn klaar met de nattigheid en de kou. De hamvraag is dan natuurlijk ook of we nu eindelijk een overgang gaan maken naar warm en droog lenteweer. Logische vragen voor in de meivakantie en met Koningsdag en Bevrijdingsdag in het verschiet. Het antwoord is deels. De vooruitzichten zijn in ieder geval warmer.
Vanaf Koningsdag (zaterdag) warmer, maar waarschijnlijk niet droog.
De wind gaat de komende dagen draaien, verdwijnt uit de koude noordhoek en gaat de warmere zuidhoek opzoeken, maar voordat het zover is verlopen woensdag en donderdag in ieder geval nog nat. Of we het droog gaan houden op Koningsdag is nog de vraag. Deze warmte hebben we namelijk te danken aan een lagedrukgebied dat net voor Koningsdag voor de kust van West-Frankrijk komt te liggen. En ja, daar zit behoorlijk wat regen omheen. Wat de nattigheid betreft kan het dus nog alle kanten op. Houd de Buienradar dus goed in de gaten.
