Warmterecord na warmterecord. Niet alleen in Nederland, maar ook wereldwijd. De opwarming van de aarde gaat maar door en heeft grote consequenties voor het leven op aarde. De afspraken van het Parijsakkoord om de opwarming van de aarde een halt toe te roepen leken afgelopen tijd niet voldoende uitgevoerd te worden. Toch is er hoop! Door nieuwe wereldleiders en nieuwe klimaatplannen van verschillende landen lijken de doelen van het klimaatakkoord weer iets dichterbij te komen.
Nederland wordt steeds warmer
In Nederland ondervinden we aan den lijve dat het klimaat opwarmt. Het afgelopen jaar zijn meerdere warmterecords gesneuveld, terwijl koude records uitbleven. Vooral de afgelopen zomers was het goed te merken met super-hittegolven en vorig jaar zelfs ongekende temperaturen van meer dan 40 graden. Niet alleen de zomer, maar ook de herfst warmt op. Zo was afgelopen novembermaand ruim 2 graden warmer dan normaal en zelfs ruim 4 graden warmer dan een eeuw geleden!
Wereldwijde temperatuurtoename ten opzichte van gemiddelde temperatuur 1951-1980. (Bron: NASA)
Niet alleen
Niet alleen in Nederland warmt de boel op. Ook wereldwijd stijgen de temperaturen maar door. Sinds het begin van de metingen in 1880 is te zien dat vooral sinds de jaren 90 een sterke temperatuurstijging plaatsvindt. Opvallend is dat de warmste jaren de meest recente jaren waren met bijna één graad temperatuurstijging. De meeste wetenschappers zijn het erover eens dat de oorzaak te vinden is bij de mens en de uitstoot van broeikasgassen. De verwachting is zelfs dat zonder ingrijpen van de mens de temperatuurstijging exponentieel doorgroeit.
De warmste jaren sinds het begin van de metingen zijn eveneens de meest recente jaren. Bron: NASA
Parijsakkoord
Gelukkig doet men er inmiddels van alles aan om de opwarming een halt toe te roepen. Zo is in 2015 door heel veel landen het Parijs-akkoord ondertekend. In het akkoord werd de bovengrens van 2 graden opwarming ten opzichte van het pre-industriële tijdperk vastgelegd. Daarnaast werd het streven vastgelegd om de opwarming beperkt te houden tot 1,5 graad. 
De wereldwijde CO2-uitstoot en de bijbehorende temperatuurstijging tot 2100 in 3 scenario's: Onder het huidige klimaatbeleid, onder het toekomstige, optimistische klimaatbeleid en het scenario wat volgens klimaatwetenschappers eigenlijk nodig zou moeten zijn. Bron: the climate action tracker
Niet op schema
Helaas is er een groot verschil tussen afspraken die gemaakt zijn en de realiteit. Zo stapten 3 jaar geleden de Verenigde Staten, onder leiding van president Trump, uit het klimaatakkoord. Ook andere grootmachten als China en de EU lopen achter op schema. De onderzoekers van ''The climate action tracker'' waarschuwde afgelopen september dat de CO2-uitstoot met het huidige wereldwijde beleid te langzaam zou afnemen en dat de wereld in 2100 ongeveer 2,9 graden zou zijn opgewarmd. Bijna een graad hoger dus dan wat is vastgelegd in het klimaatakkoord van Parijs.
Hoop
Toch gloort aan de horizon hoop voor het klimaat. Verschillende landen die veel CO2 uitstoten hebben de plannen aangepast. Zo wil de Chinese president Xi Jinping dat zijn land in 2060 klimaatneutraal is en geen broeikasgassen meer uitstoot. Daarnaast lijken de Verenigde staten een andere koers te gaan varen. Naar alle waarschijnlijkheid wordt Biden in januari president en één van de eerste dingen die hij wil doen is het opnieuw tekenen van het Parijs-akkoord. Deze veranderingen in beleidsvoering zouden er mede voor zorgen dat de wereldwijde CO2-uitstoot drastisch wordt verminderd. In het meest optimistische scenario lijken de Parijs-doelen ineens binnen handbereik. In 2100 ligt het kwik met de nieuwe plannen 0,1 graad boven wat is afgesproken in Parijs. Er moet dus nog een tandje worden bijgezet om het Parijsakkoord te laten slagen, maar onmogelijk lijkt het in ieder geval niet. Toch is het streven om de wereldwijde opwarming onder de 1,5 graad te houden nog wel ver weg.
Een wereldwijde opwarming van de aarde van meer dan 2 graden kan voor enorme, onomkeerbare verstoringen in belangrijke onderdelen van het aardsysteem leiden.
Wat als het niet lukt?
Als je van Franse omstandigheden houdt hoef je je in Nederland geen zorgen te maken te maken de komende jaren, zou je zeggen. Helaas, bakken op het strand zou de komende eeuw een stuk lastiger worden door het stijgen van de zeespiegel. Daarnaast is dat niet het enige waar we ons zorgen om moeten maken. Bij het stijgen van de wereldwijde temperatuur komen zogenaamde kantelpunten in zicht. Bij 1 tot 2 graden wereldwijde temperatuurstijging kunnen enorme, onomkeerbare verstoringen ontstaan in belangrijke onderdelen van het aardsysteem. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de achteruitgang van het Amazoneregenwoud, het smelten van het zee-ijs in de Noordelijke IJszee, het smelten van de Groenlandse ijskap, de verwoestijning in gebieden rondom de Sahara en de aantasting van koraalriffen. Dit zijn allemaal belangrijke systemen die ervoor zorgen dat het wereldwijde klimaat sinds het bestaan van de mens een beetje stabiel is. Als deze onderdelen in verval raken of zelfs verdwijnen wordt het klimaat op aarde erg grillig en is het de vraag hoe de wereld er over een paar eeuwen uit zal zien. Het heeft in ieder geval grote consequenties voor alle aardbewoners. Meer plekken op aarde worden onleefbaar, verschillende diersoorten zullen uitsterven en de voedselvoorziening voor meerdere mensen zal in het gedrang komen. Gelukkig is het nog niet te laat als we nu handelen.
