Nu de jaarwisseling in zicht komt is het tijd om de balans van het weerjaar 2023 op te maken. Veel mensen zullen de afgelopen maanden als somber hebben ervaren en daar is de recordhoeveelheid neerslag ongetwijfeld de aanstichter van. Het was niet het enige jaarrecord: het was namelijk ook nog niet eerder zo warm in de Bilt.
De hemelsluizen open
Wat was het een ongelofelijk nat jaar zeg. Sterker nog, het oude record uit 1998, met landelijk 1109 millimeter neerslag, is uit de boeken gespoeld. Het is nog afwachten wat de officiële gevalideerde cijfers eind januari zeggen, maar de landelijke neerslagsom zal naar verwachting boven de 1150 millimeter uitkomen! Door het hele jaar heen was het nat, alleen februari en juni sprongen eruit met veel droger weer dan normaal, mei en september lagen rond normaal qua neerslag. De andere 8 maanden verliepen stuk voor stuk te nat. Normaal gesproken valt er gemiddeld over het land 851 millimeter, daar zitten we dus ook honderden millimeters boven.
De hoge neerslagsommen resulteerden afgelopen week lokaal in wat wateroverlast.
Nat einde
Een ander interessant fenomeen is de nattigheid van de afgelopen maanden. Het lijkt wel alsof de herfstmachine niet tot stilstand gekomen is. In de meteorologie gebruiken we vaak decades om delen van het jaar te kunnen duiden in een specifiekere manier dan een maand. Elke maand bestaat uit 3 decades, perioden van (ongeveer) 10 dagen. Sinds de tweede decade van oktober is elke tiendaagse periode te nat verlopen. We hebben dus al 8 decades op rij te maken met natter dan gemiddeld weer, zonder dat er ergens een langdurig droger intermezzo tussen glipte.
De decadesommen van de neerslag dit jaar, berekend door het KNMI.
Boterzacht
Dit jaar gaat niet alleen de boeken in als het natste jaar ooit gemeten in ons land. Het is tevens het warmste jaar dat we sinds 1901 hebben geobserveerd. De gemiddelde temperatuur komt uit op 11,8 graden en ligt daarmee 1,3 graden boven het klimaatgemiddelde van 1990-2020. Het oudst bekende klimaatgemiddelde in Nederland dat door metingen zeer accuraat is, is dat van 1901-1930. Toen was er al enige sprake van opwarming, maar lag de jaargemiddelde temperatuur op 8,9 graden. Daar zitten we dit jaar dus bijna 3 graden boven! De grafiek met temperatuurafwijkingen spreekt boekdelen: we hadden nauwelijks koele periodes dit jaar en de temperaturen lagen in warme periodes erg ver boven het klimatologisch gemiddelde.
De temperatuurafwijkingen van 2023 inzichtelijk gemaakt, voor de zomerliefhebbers kwam het dipje tijdens juli en augustus verkeerd uit. Bron: KNMI.
Toch nog zonnig
Ondanks het regenachtige karakter van 2023 is het jaar over het algemeen toch nog zonniger verlopen dan gemiddeld. Landelijk scheen de zon zo’n 1910 uur. Dat is bijna 140 uur meer dan je op basis van het klimaatgemiddelde (1774 uur) mag verwachten. Een groot deel van de zonuren werden verzameld in juni, dat recordzonnig verliep. De zon scheen in juni gemiddeld over het land 328 uur, dat is extreem veel afgezet tegen de ‘normale’ 214 uur. Sowieso moest het zomergevoel dit jaar een beetje van juni komen, want deze maand verliep als enige zomermaand veel warmer dan gemiddeld.
2023 was kletsnat, heel warm en ook vrij zonnig.
Relatief weinig extreem weer
Er werd afgelopen jaar op 9 dagen code oranje afgegeven en 1 keer ook code rood. Dat is weinig in vergelijking met vorige jaren, vanaf 2015 had alleen 2020 ook 9x oranje, in de andere jaren gebeurde dat vaker. Code oranje werd afgegeven voor gladheid, onweersbuien, storm en grote regensommen. Code rood werd afgevaardigd voor storm Poly, die op 5 juli over het land raasde en de boeken inging als één van de zwaarste zomerstormen die in Nederland waargenomen is.
Storm Poly in volle glorie, wat een radarbeeld!
Eindigen in stijl
Het jaar eindigt geheel in stijl. Oudejaarsdag gaat namelijk zacht verlopen, met een gemiddelde temperatuur tussen 8 en 9 graden. Verder valt er wederom een flinke plens water, ’s ochtends trekt een regengebied over en daarachter volgen stevige buien. Die buien kunnen lokaal onweer en hagel bevatten, ook kunnen er zware windstoten voorkomen. Al met al valt er her en der zo weer 10 millimeter. Tussen de buien door is het zonnetje eventjes te zien, maar de harde wind gaat ’s avonds tijdens het aftelmoment wel roet in het eten gooien. Met een windkracht 6 langs de kust en windkracht 4 in het binnenland zal veel vuurwerk stevig vastgezet moeten worden.
