Het is in kannen en kruiken: het jaar 2024 wordt het warmste jaar sinds de metingen zijn begonnen! Dat was natuurlijk al de verwachting, maar nu de metingen van afgelopen november binnen zijn, is het bevestigd.
Dit jaar wordt wereldwijd de warmste jaar sinds de metingen zijn begonnen, met buitengewone hoge temperaturen die waarschijnlijk aanhouden tot de eerste maanden van 2025. Volgens de Copernicus Climate Change Service (C3S), de klimaatdienst van de EU, hadden de waarnemingen van januari tot en met november dit jaar bevestigd dat 2024 warmer wordt dan het recordwarme jaar, 2023. Daarmee is het dus het warmste jaar sinds begin van de metingen. Ook wordt 2024 het eerste jaar waarvan de gemiddelde wereldwijde temperatuur 1,5 graden boven de pre-industriële periode van 1850-1900 ligt.
Jaarlijkse afwijkingen (anomalieën) van de wereldwijde oppervlaktemperatuur ten opzichte van de pre-industriële periode (1850-1900) van 1940 tot en met 2024. De schatting voor 2024 is voorlopig en is gebaseerd op gegevens van januari tot en met november. Bron: ERA5, Copernicus Climate Change Service/ECMWF
Bijna recordwarme november
Afgelopen novembermaand was wereldwijd de op één na warmste novembermaand sinds het begin van de metingen. Het allerwarmste novembermaand was in 2023. Dit jaar kwam de gemiddelde temperatuur wereldwijd op 14,10 graden. Dat is 0,73 graden boven het klimaatgemiddelde van 1991-2020.
Daarmee is november de 16e maand in een periode van 17 maanden die 1,5 graden warmer dan het gemiddelde van 1850 - 1900 verliep. Alleen juli 2024 was net iets minder warmer dan 1,5 graden. Dat is volgens de berekening van de Copernicus Climate Change Service (ECMWF) in Europa.
De maandelijkse wereldwijde afwijking/anomalie van de luchttemperatuur ten opzichte van 1850-1900 van januari 1940 tot en met november 2024. Het jaar 2024 wordt weergegeven met een dikke rode lijn, 2023 met een oranje dikke lijn en de overige jaren met dunne grijze lijnen. Bron: Copernicus Climate Change Service/ECMWF (ERA5)
Verder was wereldwijd de gemiddelde temperatuurafwijking voor de eerste 11 maanden van 2024 0,72 graden boven het gemiddelde van 1991 tot 2020 (het klimaatgemiddelde). Dat is het hoogste gemiddelde ooit gemeten in deze periode. Ook was het 0,14 graden warmer dan dezelfde periode in 2023.
Tot nu toe was het dit jaar niet alleen vrij warm. Ook werd de wereld geteisterd door extreem weer, met bijvoorbeeld ernstige droogte in Italië en Zuid-Amerika, dodelijke overstromingen in Nepal, Soedan en Spanje, extreme (en dodelijke) hittegolven in delen van de VS, Mexico, Mali en Saoedi-Arabië en verwoestende orkanen en tyfoons in de VS en de Filipijnen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat antropogene (door de mens veroorzaakte) klimaatverandering een rol speelde bij al deze rampen. Ook kwam het nog door de nasleep van de El Niño van 2023.
Oorzaak
Zoals hierboven vermeldt, speelde antropogene klimaatverandering zeker een rol bij de afgelopen recordwarme jaren (samen met de El Niño). De hoofdoorzaak van antropogene klimaatverandering is de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) door het verbranden van fossiele brandstoffen. De CO2-uitstoot blijft maar stijgen en het bereikt zelfs nieuwe hoogtes, terwijl we eigenlijk deze zo veel mogelijk moeten terugdringen. Door de uitstoot terug te dringen naar nul, zou de opwarming van de aarde niet erger worden.
Ook de temperatuur van het zeewater speelde een rol. Het is namelijk vrij hoog. De oceanen bedekt zo'n 71% van het aardoppervlak en dragen ertoe bij om de (lucht)temperatuur wereldwijd te reguleren. Het grootste deel van de overtollige warmte (van het opwarmen van de aarde) wordt door de oceanen opgenomen. Warmer oceaanwater zorgt voor meer extreem weer. Bijvoorbeeld als de zeewatertemperatuur rond de tropen hoger ligt, kunnen er vaker en meer extreme orkanen of tropische cyclonen ontstaan, zoals we afgelopen orkaanseizoen hebben waargenomen.
Anderhalve graad opwarming
Er wordt van alles gedaan om klimaatverandering en dan vooral antropogene klimaatverandering een halt toe te roepen. Zo is in 2015 door heel veel landen het Parijs-akkoord ondertekend. In het akkoord werd de bovengrens van 2 graden opwarming ten opzichte van het pre-industriële tijdperk vastgelegd. Dus moeten we alles doen deze grens niet te overschrijven. Het ideaal is eigenlijk om de opwarming te beperken tot 1,5 graden (of minder!) boven het pre-industriële niveau.
De wereldwijde CO2-uitstoot en de bijbehorende temperatuurstijging tot 2100 in 3 scenario's: Onder het huidige klimaatbeleid, onder het toekomstige, optimistische klimaatbeleid en het scenario wat volgens klimaatwetenschappers eigenlijk nodig zou moeten zijn. Bron: the climate action tracker
Als je kijkt naar één punt (of plaats), dan is er een soms een groot verschil tussen de dag- en nachttemperatuur, misschien zelfs 10 graden of meer. Er is ook een verschil tussen de verschillende seizoenen en jaren. Neem je de gemiddelde temperatuur over een tijdperk, wordt dit verschil kleiner. Neem je een gemiddelde temperatuur over een tijdperk op meerdere plaatsen, worden de effecten van "uitschieters", oftewel toevallige variaties, nog kleiner, waardoor je een beter beeld krijgt van de trend van de temperatuur. En dat is precies wat een klimaatgemiddelde doet. Als het dan gaat om wereldwijd de gemiddelde temperatuur, maakt zelfs een tiende van een graad al een groot verschil.
Om dan iets te gaan concluderen over hoe het klimaat verandert over de tijd heen, kijkt men naar de trend over meerdere decennia om de variatie in de tijd uit te middelen. Daarom kun je niet op basis van één of in dit geval twee extreem warme jaren zeggen dat de opwarming helemaal door het dak gaat (en we dus over de anderhalve graad opwarming is). Ook is het niet juist om te gaan beweren dat klimaatverandering niet bestaat of dat de aarde niet opwarmt, omdat het één maand of seizoen kouder dan gemiddeld was. Het gaat dus over de trend of verandering van de gemiddelde temperatuur over een tijdperk. De laatste jaren laat deze trend dus zien dat de aarde wél aan het opwarmen is, waarvan de laatste twee jaren bijzonder warm waren.
