Myanmar is afgelopen vrijdag door een zware aardbeving met een magnitude van 7,7 getroffen. Er zijn bijna 2.000 mensen omgekomen en dit getal blijft stijgen. Ook zijn er talloze bouwwerken ingestort en zelfs 1.000 km verwijderd van het epicenter zijn de gevolgen van deze aardbeving ook te zien. 

Vrijdag 28 maart om 7.20 uur Nederlandse tijd heeft er in Myanmar een aardbeving plaatsgevonden met een magnitude van 7,7 op de schaal van Richter. Het epicentrum was zo'n 14 km noordnoordwest van de stad Sagaing en 16 km ten westen van de stad Mandalay (de tweede grootste stad van Myanmar) op een diepte van ongeveer 10 km.

Het epicentrum van de aardbeving lag dichtbij de stad Mandalay

Het was de krachtigste aardbeving die Myanmar trof sinds 1912 en de op één na dodelijkste in de moderne geschiedenis van Myanmar. Na de grote aardbeving afgelopen vrijdag waren er meer dan 169 naschokken, waarvan de zwaarste met een magnitude van 6,7 zo'n 12 minuten na de hoofdschok kwam.

Schade in de stad Mandalay na de aardbeving van afgelopen vrijdag (foto: Sai Aung MAIN/AFP)

Hoe ontstaat een aardbeving?

In principe leven we op een afgekoelde korst, drijvend op een vloeibare hete binnenkant van de aarde. Deze bovenste laag van de aarde is verdeeld in verschillende secties, oftewel tektonische platen, die allemaal constant bewegen. De aardplaten komen in beweging door bewegende magma-stromingen onder de aardkorst. Dit is eigenlijk vergelijkbaar met wat ook in de atmosfeer gebeurt. Warmte stijgt op en daalt weer als de lucht afkoelt. Zo kunnen platen uit elkaar drijven of tegen elkaar aanschuiven. Waar platen samenkomen (ook wel breuklijnen genoemd) ontstaan aardbevingen en vulkanen.

De beweging van aardplaten drijvend op een vloeibare aardmantel.

Myanmar: gevoelig voor aardbevingen

Myanmar wordt beschouwd als een van de geologisch meest 'actieve' regio's ter wereld. Het ligt op een punt waar maar liefst vier tektonische platen bij elkaar komen, namelijk de Euraziatische plaat, de Indiase plaat, Sundaplaat en de Burmese microplaat. Van noord naar zuid loopt er dus een grote breuklijn, genaamd de Sagaing-breuklijn. Het is meer dan 1.200 km lang. Dat is ongeveer de afstand tussen Amsterdam en de zuidkust van Frankrijk!

De Sagaing-breuklijn in Myanmar. Eerdere grote aardbevingen worden in paars aangegeven met de datum en magnitude erbij (bron: Dora the Axe-plorer via Wikipedia, CC BY-SA 4.0)

Uit voorlopig onderzoek blijkt de aardbeving van afgelopen vrijdag een "strike-slip" aardbeving was, waarbij twee platen horizontaal langs elkaar bewegen. Als de platen langs elkaar bewegen, kunnen ze vast komen te zitten, waardoor er wrijving ontstaat. De spanning door de wrijving bouwt op totdat het plotseling vrijkomt, waardoor de aardplaten dan verschuiven en een aardbeving ontstaat.

Zelfs op 1.000 km afstand schade

Hoewel Myanmar een regio is met een hoog risico op aardbevingen, zijn de buurlanden Thailand en China dat niet. Maar toch werden ook deze twee landen hierdoor getroffen. In de Thaise hoofdstad, Bangkok is een hoogbouw-gebouw in elkaar gestort. Bangkok ligt zo'n 1.000 km van het epicentrum van de aardbeving in Myanmar. Ook in de West-Bengalen in India, op zo'n 800 km afstand van het epicentrum, is deze aardbeving gevoeld. 

Het gebied waar de trillingen en de intensiteit van deze trillingen waargenomen zijn (bron: US Geological Survey)

Aardbevingen kunnen tot wel 700 km onder het oppervlak plaatsvinden. Deze was slechts 10 km onder het aardoppervlak, waardoor het erg ondiep was. Dit vergroot de hoeveelheid trillingen aan het oppervlak. Daarnaast was de aardbeving erg groot. Volgens de Geological Survey van de VS produceerde de beving meer energie dan de atoombom op Hiroshima.

Hoe aardbevingen aan het aardoppervlak worden gevoeld, wordt ook bepaald door het type grond. In zachte grond - waarop Bangkok is gebouwd - vertragen seismische golven (de trillingen van de aarde) en bouwen ze zich op, waardoor ze groter worden. Dus de geologie van Bangkok heeft eraan bijgedragen dat de grond heviger schudde.

Aardbevingen in Nederland

Aardbevingen komen ook in Nederland voor, maar ze zijn zeker niet zo krachtig als de aardbeving van afgelopen vrijdag in Myanmar. Nederland ligt niet bij de grote breuklijnen in de buurt. Maar binnen de grote aardplaten zijn ook kleine breuken aanwezig, die tot beweging van de aardkorst kunnen leiden. Deze kleine breuken zorgen dus voor kleinere aardbevingen. Vooral in Zuidoost-Nederland lopen er een paar die zo af en toe de aarde laten trillen. Op 13 april 1992 was in Roermond de grootste aardbeving ooit in Nederland gemeten. Die had een magnitude van 5,8. Een lijst van de 10 zwaarste aardbevingen ooit gemeten in Nederland vind je via deze link.

De laatste gemeten beving in Nederland was niet zo lang geleden, namelijk op 12 januari. Dat was echter een hele kleine aardbeving met een magnitude van 0,3. Dat voel je eigenlijk niet eens. Eerst van magnitude rond 3 voelt men trillingen. Check de actuele Bevingsradar hier.