Actueel

Tot nu toe is deze maand april op meerdere vlakken opvallend koud geweest. Zegt dit wat over hoe (en of) ons klimaat opwarmt, of zit het anders? We bespreken het in deze blog!

April tot nu toe

We zitten al volop in de lente en daar hoort zo nu en dan ook volop lenteweer bij. Toch is dat deze maand vooralsnog absoluut niet het geval geweest. April is tot nu toe namelijk relatief koud verlopen.

Er zijn erg veel manieren om naar het weer over een bepaalde periode te kijken. Vaak kijken we naar een gehele maand, of naar een decade (een periode van 10 dagen). We zitten dus nu in de tweede decade van april (11-20 april). In totaal heeft iedere maand uiteraard drie decades.

We hebben dus nog 2 dagen te gaan voordat deze decade is afgelopen en toch hebben we al een weerrecord te pakken. Zo heeft het over de afgelopen 8 nachten maar liefst 7 keer gevroren op het weerstation in De Bilt. Dat is nog niet eerder voorgekomen. Het oude record was 6 keer en dit gebeurde in zowel 1928 als 1933.

We zaten tijdens een aantal nachten op het randje van wel/niet vorst in De Bilt. Zo werd het vannacht minimaal -0,2 graden en gisternacht zelfs -0,1 graden. In de nacht van 13 april vroor het wat harder, het werd toen minimaal -2,2 graden Celsius. Tijdens deze decade heeft het tot nu toe alleen op 15 april niet gevroren. Toen werd het exact 0.0 graden en dus telde die nacht niet mee.

Hoewel we dus nog twee nachten hebben te gaan, zal het record op 7 vorstdagen (dagen waarbij de temperatuur ergens op de dag onder het vriespunt is gekomen) blijven steken. Volgens de huidige verwachting blijft zowel komende nacht als in de nacht naar dinsdag de temperatuur ruim boven het vriespunt, zoals ook in bovenstaande tabel is te zien.

Oorsprong

In de Nederlandse taal zijn genoeg weerspreuken te vinden. Zo zeggen we ook wel eens: “April doet wat ‘ie wil”. Door de verdeling van hoge- en lagedruk, kwam onze lucht veelal uit het noorden van Europa. Gezien die lucht nog relatief koud is (en ook nog niet erg opwarmt door het relatief warme zeewater), is het dus gelukt om april tot nu toe opvallend koud te houden. Dat is ook goed te zien in de figuur van het KNMI hieronder.


Bron: KNMI

Klimaatverandering valt dus wel mee?

Bij een vooralsnog relatief koude maand zoals april tot nu toe, verschijnen er ook meteen opmerkingen dat er dus helemaal geen opwarming van het klimaat is. Dat is uiteraard niet waar.

Om over klimaatverandering te praten, moeten we kijken naar een veel langere periode dan een decade of zelfs een maand. De definitie van “klimaat” is tenslotte ook het gemiddelde weer over een periode van (minimaal) 30 jaar. Kijken we naar zo’n lange periode, dan zien we wel duidelijk terug dat ons klimaat opwarmt.

Om een voorbeeld te noemen: een dagrecord zelf zegt niets. Als het op een bepaalde dag nog nooit eerder zo heet of koud was sinds het begin van de metingen, kunnen we dat niet koppelen aan klimaatverandering. Kijken we daarentegen naar de trend van dagrecords, dan zien we het effect van klimaatverandering wel goed terug. Zo blijft het aantal warmterecords ongeveer stabiel (maar je moet wel het oude record steeds weten te overtreffen), maar neemt het aantal kouderecords duidelijk af.

Aantal dagrecords (hoogste en laagste) per jaar t/m 2020. Bron: Datagraver.

Een andere maatstaaf, is het aantal vorstdagen per jaar. Ook daar is een duidelijke afname in te zien.

Aantal vorstdagen per jaar t/m 2020. Bron: Datagraver.

Conclusie

Deze maand is tot nu toe dus relatief koud verlopen en we hebben zelfs een recordaantal vorstdagen in de tweede decade van de maand te pakken. Dat betekent alleen dus niet dat ons klimaat ook niet opwarmt of daar in ieder geval mee is gestopt. Dat valt bij een losse maand niet te zeggen, ongeacht of we het over een (te) warme of koude maand hebben. Het weer is natuurlijk ook een stukje toeval, het klimaat daarentegen niet. Maar goed, zo'n relatief koude periode doorbreekt wel een beetje de "sleur" van warmterecords.