Al maandenlang woeden er gigantische natuurbranden in Australië. De zogeheten bushfires hebben al rampzalige gevolgen gehad en die zijn uitgebreid besproken. In deze blog beantwoorden we de vraag: "Kunnen we klimaat(verandering) relateren aan deze branden?".
El Nino en La Nina
Een van de oorzaken zou kunnen liggen bij een zogeheten El Nino/La Nina. La Nina is een situatie, waarbij zogeheten passaatwinden rondom de evenaar waaien vanuit het oosten. Dat stuwt warm zeewater op voor de kust van Azië en Australië. Voor de kust van Zuid-Amerika is het juist andersom en komt koel zeewater vanuit de diepe oceaan omhoog. Hierdoor komt er een luchtcirculatie op gang. Bij het warme zeewater stijgt de lucht omhoog en daar ontstaan dan ook fikse regen- en onweersbuien. Aan de andere kant, bij Zuid-Amerika, daalt de lucht juist weer een daar is het dan juist droog.
Een schets van de situatie tegenovergesteld aan die van La Nina: El Nino.
Tijdens een periode met El Nino, is het juist andersom! Dan is de circulatie omgekeerd en is het droog voor de kust van Azië en Australië. Zo'n situatie hebben we niet heel lang geleden gehad. De Australische winter is erg droog verlopen dankzij de aanwezigheid van El Nino, terwijl die winter juist moest zorgen voor regen. Regen dat Australië goed had kunnen gebruiken.
Klimaatverandering
Kunnen we de bosbranden van nu dan toeschrijven aan klimaatverandering? Het antwoord op deze vraag is niet helemaal vanzelfsprekend.
Als we het hebben over klimaatverandering, hebben we het over een trend over vele tientallen jaren. De term klimaat zelf gaat al over het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Een losse gebeurtenis zoals de natuurbranden in Australië momenteel kunnen we dus niet direct koppelen aan klimaatverandering.
Er moet groot materiaal ingezet worden om de bushfires te kunnen bestrijden.
Wel is het zo dat klimaatverandering zeker een rol speelt in Australië. In een klimaatrapport van Australië wordt gesproken over sterke toename in de temperatuur van het aardoppervlak en een 10-20% afname in regenval tijdens het koele seizoen in Zuid-Australië. Deze veranderingen komen door een combinatie van menselijke invloeden (broeikasgassen) en natuurlijke variabiliteit.
Die veranderingen in het gemiddelde weer hebben wel een versterkend effect gehad op de bushfires van Australië (en dat bedoelen we niet in positieve zin). Vooral in het zuiden van het land hebben die veranderingen ervoor gezorgd dat het seizoen met bosbranden over het algemeen eerder begint. Natuurbranden zijn een natuurlijk onderdeel van het gebied, maar het is wel duidelijk dat het erger aan het worden is, met soms een extreme situatie zoals op dit moment.
Variabiliteit
Wel is het zo dat er een grote variabiliteit in het weer en dus in het natuurbrandrisico is voor het land. Tijdens sommige jaren kan het, met bijvoorbeeld El Nino, erg droog en gevaarlijk zijn. Is het La Nina, dan is het juist weer nat en is het risico lager.
Ook losstaand van El Nino en La Nina is er een grote variabiliteit in het voorkomen van die bushfires. Die branden hebben namelijk ook een directe oorzaak nodig. Dat kan een inslag van bliksem zijn, maar ook een mens die het (per ongeluk) heeft aangestoken. Daarnaast is de hoeveelheid "brandstof" een belangrijke factor. Hoe meer (dood) droog materiaal er is, hoe meer en hoe harder het kan branden. Zijn er een aantal jaar geen grote branden geweest, dan bouwt al die "brandstof" zich op en als er dan een flinke natuurbrand ontstaat, zal deze ook erger oppakken. Uiteraard spelen ook factoren zoals hoge temperaturen en een harde wind ook een rol in hoe erg de branden kunnen zijn. Tot slot is ook het beheer van het land iets om aan te denken, want op die manier kan bijvoorbeeld meer brandstof zich ophopen.
Conclusie: klimaatverandering speelt een rol in de Australische bushfires, maar is niet een directe oorzaak. Het zijn verschillende factoren die juist samenkomen. Zie het als een paar plakken gatenkaas. Ieder plakje heeft gaten op verschillende plekken en dat is op zich niet erg. Pas wanneer die gaten boven elkaar komen te liggen, ontstaat er een groot doorlopend gat en wordt het pas een probleem.
Natuurlijk is het wel hopen dat het zo snel mogelijk afgelopen is. De tijd zal het leren.
De foto's van de bosbranden zijn afkomstig van Nicholas Moir (@nampix).
