Wanneer er buien worden verwacht wil je natuurlijk weten waar een bui valt en hoe laat. Helaas is deze vraag niet zo eenvoudig te beantwoorden. Waarom dat zo lastig is leggen we graag aan je uit.
Convectie kan leiden tot stapelwolken of zelfs tot buien
Luchtbellen
Daarvoor moeten we wel een stukje theorie behandelen. Een van de veel voorkomende processen hoe buien ontstaan is door zogenaamde convectie. Convectie is het opstijgen van warme luchtbellen. In de lucht- en ballonvaart staat dit beter bekend als thermiek. De zon verwarmt overdag het aardoppervlak en vervolgens wordt de lucht daarboven opgewarmd. Omdat het aardoppervlak niet homogeen is (verschillende grondsoorten, bebouwing, gras, bos etc.) is ook de opwarming verschillend. Zo ontstaan er op verschillende plekken bellen met warme lucht. Op een gegeven moment wordt het verschil tussen de warme luchtbel en de omgeving zo groot en schiet zo’n bel los en stijgt. Hoe groter het verschil in temperatuur tussen de bel en de omgevingstemperatuur, hoe sneller zo’n bel stijgt.
Vriendelijke stapelwolkjes / cumulus (foto: Jolanda Bakker)
Bloemkolen
Tijdens het stijgen koelt de luchtbel ook weer af. Tijdens het afkoelen kan de lucht een temperatuur bereiken waarbij condensatie optreedt. Op zo’n moment ontstaan de eerste wolkendruppeltjes. Gaat dit proces van convectie en afkoeling lang genoeg door ontstaan er stapelwolken ook wel cumulus genoemd. Uiteindelijk kunnen deze wolken uitgroeien tot heuse bloemkoolwolken en misschien zelfs het buienstadium bereiken.
Bloemkoolwolk / Cumulus Congestus (foto: Hans Hopstaken)
Popcorn
kan het convectieproces lang genoeg aanhouden dan kan er een Cumulonimbuswolk ontstaan. De Cumulonimbus staat bekend om al zijn ongemakken zoals o.a. onweer, hagel en windstoten. Maar waar zo’n buienwolk precies ontstaat en hoe laat is lastig te zeggen. Je kunt het vergelijken met een pan met maïs op het vuur. Je weet dat de maïs gaat poppen tot popcorn, maar welke als eerst gaat is niet te voorspellen. Je weet dus ook niet welke cumuluswolk uiteindelijk op-popt tot een Cumulonimbus.
Welke stapelwolk groeit uit tot een buienwolk?
Weermodellen
De weermodellen zijn tegenwoordig zeer geavanceerd, maar ook die hebben nog steeds moeite om de atmosfeer op de meter nauwkeurig in kaart te brengen. Wat ze wel heel mooi aangeven is een gebied dat potentieel gevoelig is voor buien. Ook voor vandaag worden er buien verwacht maar waar ze precies gaan ontstaan is nog onzeker. Doordat er niet veel wind staat zullen ze maar weinig verplaatsen en kan er lokaal dus veel regen vallen en wateroverlast is mogelijk. Maar waar dat exact gaat gebeuren en hoe laat is dus in geval van deze ‘popcornbuien’ niet te zeggen. Houd dus de weerberichten, Buienradar en de actuele waarschuwingen in de gaten.
Buienwolk / Cumulonimbus (foto: Rene-Anne Kingma)
