Op het moment dat bij ons gisteren de herfst begon ging op het zuidelijk halfrond de lente van start. In delen van Zuid-Afrika leek het dit weekend in de verste verte niet op lente, maar eerder op winter. Het zuiden van het land had te maken met uitzonderlijk lage temperaturen en vooral in het zuidoosten was het ronduit ijskoud. In met name de bergachtige delen van de regio Kwazoeloe-Natal zorgde hevige sneeuwval voor chaos op de wegen.
Ook in de dalen in delen van Kwazoeloe-Natal was sneeuw gevallen (ANP)
Veel weggebruikers werden in de bergen in de regio Kwazoeloe-Natal en Lesotho overvallen door hevige sneeuwval. Voertuigen kwamen vast te zitten en er zijn inmiddels twee mensen omgekomen door onderkoeling. Een van de wegen waar het verkeer vastliep in een dikke laag sneeuw is de N3, de hoofdverbinding tussen Johannesburg en Durban. Deze werd vervolgens afgesloten voor overig verkeer om erger te voorkomen. De hulpverlening kwam vanwege de slecht bereikbare gebieden en het slechte weer ook moeizaam op gang. Uiteindelijk werd het leger ingezet om hulp te verlenen en tevens te helpen de wegen weer begaanbaar te maken.
Sneeuw in Zuid-Afrika (ANP)
Wel vaker sneeuw in Zuid-Afrika
Op zich is sneeuw in Zuid-Afrika niet heel bijzonder, zeker niet in de berggebieden. Het hele jaar door valt elke maand wel sneeuw in de hogere gebergtes. Het is echter wel uitzonderlijk dat er in september zo veel sneeuw in korte tijd is gevallen. Het getroffen gebied betreft met name de Drakensbergen. Dat is een bergketen van circa duizend kilometer lang in het zuidoosten en oosten van Zuid-Afrika. De hoogste top is bijna 3500 meter hoog. Op zo’n hoogte, waar vaker de temperatuur onder nul ligt, is het niet bijzonder dat het sneeuwt. Dat het nu ook in de dalen en de bergpassen wit werd is wel bijzonder.
Niet alleen maar ellende, er was ook ruimte voor sneeuwpret (foto: Sarigne Greyling, Kiara Lodge - Golden Gate)
Cut-off-low
De reden dat het weer plots omsloeg naar winterweer had te maken met een uitbraak van zeer koude lucht, uit het zuiden. Dat te bedenken dat het kort voor de sneeuwval nog erg heet en droog was. Een zogenaamde ‘cut-off-low’ (afgesnoerd lagedrukgebied, gevuld met koude lucht) trok eind van de week echter het zuiden van Zuid-Afrika binnen. Een kenmerk van zo’n luchtdruksysteem is dat het niet onderhevig is aan de heersende stroming. Dat houdt in dat de heersende westelijk stroming er geen vat op heeft, dus zich maar langzaam verplaatst. Bijbehorend koufront en de daarmee samenhangende neerslagzone trok ook maar langzaam over het zuidoosten, waardoor er veel neerslag viel.
Het koufront bezorgde niet alleen veel neerslag, ook zeer lage temperaturen. (bron: SAWS)
Sudden Stratospferic Warming
Met het koufront kwam de zeer koude lucht mee en al vrij snel ging in de berggebieden de regen over in sneeuw. Tot in de dalen viel tientallen centimeters aan sneeuw, wat vervolgens de problemen veroorzaakte. Dat er een uitbraak van koude lucht vanuit het zuiden kon plaats vinden heeft waarschijnlijk weer te maken met een eerdere SSW (sudden stratospheric warming). Door de plotselinge opwarming hoog in de stratosfeer zwakt de poolwervel af en gaat vervolgens meanderen. Daardoor kon de (doorgaans gevangen) koude lucht boven de Zuidpool ‘weglekken’ naar Zuid-Afrika. Overigens is het momenteel alweer aan het opwarmen in de getroffen gebieden. De sneeuw zal dus de komende dagen weer gaan verdwijnen.
Deze sneeuwpop zal er met de oplopende temperaturen niet lang meer staan (foto: Madie Brand, Harrismith)
