De gevolgen van klimaatverandering zijn steeds duidelijker zichtbaar in extremen van het weer, en de nieuwste inzichten uit het Global Carbon Budget 2024 schetsen een verontrustend beeld. Ondanks wereldwijde klimaatinitiatieven blijft de CO₂-uitstoot stijgen, waardoor het “koolstofbudget” snel opraakt. Zonder drastische maatregelen komt de opwarming van de aarde boven de kritieke grens van 1,5°C, wat grote gevolgen heeft voor het weer en uiteindelijk ook de leefbaarheid van de planeet.
Wereldwijde CO₂-uitstoot blijft toenemen
In 2024 is de wereldwijde CO₂-uitstoot naar verwachting opnieuw gestegen, en wel met 0,8% ten opzichte van vorig jaar. Dat lijkt misschien niet veel, maar het komt neer op een recorduitstoot van 37,4 miljard ton CO₂. Deze stijging wordt vooral veroorzaakt door een toename in het gebruik van olie en gas. Hoewel wereldwijd stappen worden gezet richting duurzame energie, blijkt het moeilijk om de uitstoot daadwerkelijk omlaag te krijgen. De grens om de aarde binnen 'veilige' opwarming van maximaal 1,5 graad te houden, komt zo steeds dichterbij.
De verwachting is dat de wereldwijde uitstoot van CO2 dit jaar opnieuw records bereikt. (Bron: Global Carbon Budget)
Verschillen per regio en sector
Niet elke regio op de wereld draagt op dezelfde manier bij aan de toename van de CO₂-uitstoot. De uitstoot groeit vooral in landen zoals China en India, waar economische groei gepaard gaat met een toenemende energiebehoefte en het gebruik van fossiele brandstoffen. China blijft de grootste uitstoter van CO₂ ter wereld, maar ook India heeft in de afgelopen jaren een flinke stijging van de uitstoot doorgemaakt. Dit komt door de snelle industrialisatie en groei van de bevolking. In de Europese Unie en de Verenigde Staten is de uitstoot wel wat gedaald door de overgang naar groene energie, maar dat is niet voldoende om de wereldwijde stijging te compenseren. Ook het herstel van de luchtvaart en de scheepvaart na de pandemie draagt bij aan een extra toename van 7,8% in de uitstoot van internationale reizen en transport.
In veel landen stijgt de uitstoot van CO2 nog ieder jaar. De EU en de VS hebben de juiste koers ingezet. Kijkend naar de historische uitstoot zou daar nog een tandje bij moeten worden gezet. (Bron: Global Carbon Budget)
Het koolstofbudget raakt op
Het ‘koolstofbudget’ geeft aan hoeveel CO₂ er nog kan worden uitgestoten om binnen de in 2015 in Parijs afgesproken opwarmingslimiet van maximaal 1,5°C te blijven. Op basis van de huidige uitstoot is dit budget over ongeveer zes jaar op, tenzij de wereldwijde uitstoot vanaf nu jaarlijks met bijna 4% daalt – een ambitieuze doelstelling die vraagt om snelle aanpassingen in gedrag, energiegebruik en grootschalige inzet van duurzame technologieën. Natuurlijke opslagplaatsen zoals bossen en oceanen helpen om CO₂ op te nemen, maar door ontbossing en klimaatverandering lopen ook deze natuurlijke buffers tegen hun grenzen aan.
Wereldleiders aan zet
Het Global Carbon Budget van 2024 onderstreept dat de tijd dringt: als de opwarming van de aarde binnen de veilige limiet moet blijven, is een structurele en forse daling van de uitstoot nodig. Wereldleiders zijn momenteel bijeen bij COP29 in Bakoe, waar landen opnieuw onderhandelen over hun rol in de klimaatstrijd. Dit jaar ligt de focus extra op de verantwoordelijkheid van rijke landen, die historisch gezien veel meer CO₂ hebben uitgestoten dan opkomende economieën zoals India. Terwijl India en andere ontwikkelingslanden wel degelijk bijdragen aan de mondiale uitstoot, ligt de morele en financiële verantwoordelijkheid bij de rijke landen om veel meer te investeren in klimaatmaatregelen. Deze landen moeten niet alleen hun eigen uitstoot verlagen, maar ook de armere landen steunen in hun klimaatadaptatie en energietransitie. Internationale samenwerking en stevige toezeggingen in Bakoe zijn cruciaal om samen de opwarming van de aarde binnen de perken te houden.
