De klimaattop COP29 is afgelopen maandag van start gegaan in Bakoe, Azerbeidzjan. Tienduizenden mensen komen naar Bakoe om te praten over de aanpak van klimaatverandering. De klimaattop loopt tot en met 22 november. Dit jaar gaat het vooral om het financiële aspect rond klimaatverandering.
COP29 is één van de jaarlijkse conferenties van de Verenigde Naties over klimaatverandering. Dit jaar wordt deze conferentie gehouden in het Bakoestadion in Bakoe, Azerbeidzjan. Er komen tussen 40.000 en 50.000 mensen vanuit de hele wereld bij elkaar om het over klimaatgerelateerde onderwerpen te hebben. Vooral wereldleiders zijn bij deze conferenties te horen. Van 11 tot en met 22 november komen er dagelijks verschillende onderwerpen en discussies aan bod over de stand van zaken in de aanpak van de klimaatcrisis.
Het Bakoestadion in Bakoe, Azerbeidzjan
Na de opening van de conferentie op maandag 11 november kregen staatshoofden en regeringsleiders de kans om elk een toespraak te geven. Dat was dus afgelopen dinsdag en woensdag. Vanaf vandaag en tot het eind van de conferentie gaat het meer om de onderhandelingen. Dit jaar wordt er vooral gesproken over klimaatfinanciering.
Klimaatfinanciering
Om antropogene klimaatverandering (antropogeen betekent door de mens veroorzaakt) tegen te gaan, kost geld. Denk bijvoorbeeld aan energievoorziening: het kost geld om zonnepanelen, windmolens en kernkrachtcentrales te bouwen. Zo'n stap maak je ook niet in één dag. Voor de rijke landen is dat al een uitdaging om het voor elkaar te krijgen. Voor ontwikkelingslanden wordt het sowieso moeilijker om dit soort aanpassingen te financieren.
Klimaatfinanciering verwijst dus naar lokale, nationale of transnationale financiering (afkomstig van publieke, private en alternatieve financieringsbronnen) die mitigatie- en adaptatieacties ondersteunt die klimaatverandering aanpakken. Het klimaatverdrag, het Kyotoprotocol en het Klimaatakkoord van Parijs roepen op tot financiële hulp van partijen met meer financiële middelen aan degenen die minder bedeeld en kwetsbaarder zijn. Kortom: de rijkere landen moeten financiële hulp geven aan ontwikkelingslanden en laaggelegen eilandstaten (dus eilanden die makkelijker door stijgend zeewater in het probleem kunnen komen).
Het algehele gevoel van de ontwikkelingslanden is dat rijkere landen veel meer moeten betalen dan ze nu doen. De ontwikkelingslanden zijn kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering en hebben helaas het geld niet om zich op deze gevolgen voor te bereiden. Ze zijn ook van mening dat het vooral de rijke landen zijn die het klimaatprobleem hebben veroorzaakt. Rijke industrielanden stoten namelijk al veel langer CO2 en andere broeikasgassen uit. De klimaattop gaat dit jaar met name hierover.
Klimaatverdrag, Kyotoprotocol en Klimaatakkoord van Parijs
Het Klimaatverdrag (UNFCCC, oftewel United Nations Framework Convention on Climate Change) is een verdrag dat in 1992 onder verantwoordelijkheid van de Verenigde Naties werd afgesloten met als hoofddoel om de emissies van broeikasgassen te reduceren en daarmee klimaatverandering, oftewel de gevolgen van onder andere de mens-veroorzaakte opwarming van de aarde tegen te gaan.
De Top van Rio, waar tijdens het Klimaatverdrag werd afgesloten (Bron: Wikipedia)
Uit het klimaatverdrag van 1992 kwam de eerste klimaatconferentie van de Verenigde Naties: Conference of the Parties, oftewel COP. Toen kwam er in 1997 het Kyotoprotocol. In dit verdrag zijn industrielanden overeengekomen om hun uitstoot met gemiddeld 5,2% te verminderen ten opzichte van het niveau in 1990. Dit protocol verstreek op 31 december 2020.
Tijdens COP21, die in 2015 plaatsvond in Parijs, resulteerden de onderhandelingen van de klimaattop in de goedkeuring van het Klimaatakkoord van Parijs. In totaal hebben 196 landen dit verdrag ondertekend. In dit akkoord is er overeenstemming bereikt over de acties die genomen moeten worden om klimaatverandering, waaronder bijvoorbeeld mitigatie, aanpassing en financiering tegen te gaan of te verminderen.
Mitigatie
Mitigatie heeft betrekking op die acties die worden genomen om klimaatverandering en de gevolgen ervan te stoppen of te vertragen, zoals het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Denk hier bijvoorbeeld aan het omschakelen naar schone energiebronnen en het verminderen van uitstoot van transport door elektrisch te gaan rijden.
Aanpassing
Aanpassing, of vanuit het Engels "adaptatie", verwijst naar acties die worden genomen om de huidige gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan, bijvoorbeeld door het bouwen van zeeweringen ter bescherming tegen de stijging van de zeespiegel.
Financiering is eerder in deze blog besproken.
Deelnemers van de COP21 in Parijs in 2015 (Bron: Presidencia de la Republica Mexicana via Wikipedia)
Het Klimaatakkoord van Parijs was een belangrijke stap, waarbij de wereld zich ten doel stelde de opwarming van de aarde te beperken tot gemiddeld 2 graden Celsius, en bij voorkeur 1,5 graden, vergeleken met de gemiddelde temperatuur van het pre-industriële tijdperk. Deze limiet wordt door wetenschappers beschouwd als de drempel die de mensheid in staat stellen de meest verwoestende gevolgen van klimaatverandering te vermijden.
Uit onderzoek blijkt dat een opwarming van meer dan 1,5 graden catastrofale gevolgen zal hebben. Denk aan extreem weer, bosbranden, hittegolven, meer of krachtigere supertyfoons of -orkanen, om maar een paar voorbeelden te noemen.
Dit jaar lijkt opnieuw recordwarm te worden. Dat volgt na een recordwarme 2023. Daarbij lijkt het of wereldwijd de gemiddelde temperatuur de drempel van 1,5 graden gaat overschrijden. Het komt onder meer door het El Niño fenomeen van vorig jaar, maar klimaatverandering speelt zeker ook een rol.
Locaties van COP
De eerste klimaatconferentie van de VN werd in 1995 in Berlijn gehouden. Elk jaar vindt de klimaattop in een ander land plaats. Vorig jaar was de klimaattop (COP28) in Dubai. Volgend jaar is Brazilië weer aan de beurt. COP30 vindt dan plaats in de stad Belém, een grote stad in het noorden van Brazilië die aan de monding van de Amazonerivier ligt. Omdat de Amazone en vooral de ontbossing ervan zo'n grote rol spelen in klimaatverandering, is dit een significante locatie voor een klimaattop!
Niet alleen klimaatfinanciering wordt tijdens COP29 besproken. Ook andere onderwerpen en thema's rond klimaatverandering komen aan bod. Volgende week is onze klimaatspecialist, Heleen Ekker, ook bij de COP29 en komt er meer berichtgeving van deze klimaattop langs.
