Een aardbeving met een 6.6 op de schaal van Richter heeft donderdag 14 april het eiland Kyushu in Zuid-Japan getroffen. Door de aardbeving zijn zeker negen doden en meer dan duizend gewonden gevallen. De schade is enorm.
Gebouwen zijn volledig ingestort en de straten liggen vol met gebroken glas en puin. Veel mensen durven hun huis niet meer in, omdat ze bang zijn voor de naschokken. Een vergelijkbare beving trof de regio in 1792 met 15.000 doden tot gevolg!
KNMI heeft in de Heimansgroeve (Zuid-Limburg) ook deze aardbeving in Japan geregistreerd.
De zwaarte van een aardbeving wordt vastgesteld op de schaal van Richter. Het is een logaritmische schaal: elke stap hoger op de schaal levert een tien keer zwaardere aardbeving. Dus kracht 7 op de schaal van Richter is tien keer zo zwaar als een kracht 6 en 100 keer zwaarder dan een kracht 5.
In 2011 was er in Japan zelfs een beving kracht van 9.0 op de schaal van Richter. Toen lag het epicentrum van de beving op de oceaanbodem en ontstond een verwoestende tsunami. Dat veroorzaakte uiteindelijk de grote problemen met de kerncentrale in Fukushima. Rond een grote beving zijn er nog veel kleinere. Juist de naschokken kunnen net dat zetje geven aan gebouwen die het bij de grote beving net hebben gehouden. Ook Eerste Kerstdag 2004 staat in het collectieve geheugen gegrift. Naar schatting hebben meer dan 230.000 mensen de tsunami - die volgde na een beving van 9.3 op schaal - van Richter niet overleefd. Over het algemeen wordt aangenomen dat bij bevingen in de zeebodem sterker dan 7.0 op de schaal van Richter tsunami's kunnen veroorzaken. Hoe komt het dat Japan zo vaak getroffen wordt door zware aardbevingen? Dat heeft de maken met de aardplaten. De continenten zitten niet vast, maar beweging heel langzaam. Gemiddeld met de snelheid waarmee je vingernagel groeit. De spanning bouwt zich op en ontlaadt zich vroeg of laat in een beving.
In principe leven we op een afgekoelde korst drijvend op een vloeibare, hete binnenkant van de aarde. Europa en Afrika hebben ooit tegen Noord- en Zuid-Amerika aangezeten (kijk maar naar de kustlijnen). De aardplaten komen in beweging door bewegende magma-stromingen onder de aardkorst. Eigenlijk wat ook in de atmosfeer gebeurt. Warmte stijgt op en daalt weer als de lucht afkoelt. Zo kunnen platen uit elkaar drijven of tegen elkaar aanschuiven. Hier ontstaan aardbevingen, maar ook vulkanen. Japan ligt precies op zo'n breuklijn.
Nederland ligt niet bij de grote breuklijnen in de buurt, waardoor wij nooit de zware bevingen zoals in Japan hoeven te vrezen. Toch komt het bij ons soms tot aardbevingen. Binnen de grote aardplaten zijn ook kleine breuken aanwezig, die voor beweging van de aardkorst kunnen leiden. Vooral in Zuidoost-Nederland lopen er een paar die zo af en toe de aarde laat trillen. Op 13 april 1992 was in Roermond de grootste aardbeving ooit in Nederland gemeten. Die had een 5.8 op de schaal van Richter.
Rode bolletjes zijn tektonische bevingen, gele bolletjes de door de mens veroorzaakte bevingen. Hoe groter het bolletje , hoe zwaarder de beving. De breuklijnen zijn aangegeven in het zwart, de gasvelden in het roze. Bron: KNMI
Maar niet alle aardbevingen worden op natuurlijke wijze veroorzaakt. In Groningen komen ook lichte aardbevingen voor, vanwege de gaswinning.
Bekijk de video met Maurice Middendorp:
