Volgende week op 1 maart begint de meteorologische lente maar lenteweer is nog niet in aantocht, het wordt zelfs weer kouder. Deze winter ging de temperatuur als een jojo heen en weer. Zo stonden we op de schaats en niet veel later werd het recordzacht. Het zachter worden van de winters past in de trend van de klimaatverandering en zullen steeds vaker voor gaan komen. De natuur reageert daarop en wordt eerder wakker, de biologische lente is al begonnen en lijkt steeds eerder te beginnen.
Snelle temperatuurswisselingen
Na een zachte herfst verliep december erg wisselend. Vroor het op 13 december in de nacht nog ruim 10 graden in Eelde en stonden we even later op de schaats zo abrupt kwam er een einde aan de winterse kou. De rest van de maand werd het zachter en zachter onder invloed van een zuidwestelijke stroming, december eindigde zelfs recordzacht. Op Oude- en Nieuwjaarsdag werd het op veel plaatsen nog nooit zo warm sinds het begin van de metingen in 1901 begonnen zijn. In Ell en Arcen werd het op 31 december maar liefst 17,6 graden. Deze temperatuur past eerder bij de maand mei. Door deze “warmte” is de biologische lente al heel vroeg op gang gekomen
Biologische lente
Het komt steeds vaker voor, de natuur die steeds eerder tot ontwikkeling komt en dan niet een paar dagen maar een hele maand als je dat vergelijkt met 50 jaar geleden. Op een periode van 2001-2020 loopt de natuur gemiddeld ongeveer anderhalve week voor. Ook dit past in het warmer wordende klimaat. Zo stond de hazelaar zelfs al voor de kerst in bloei. Zo’n 50 jaar geleden gebeurde dat rond 15 februari en in de periode van 2001-2020 gebeurde dat rond 20 januari. De verwachting voor 2023 was 3 januari maar de eerste bloeiende hazelaars werden al voor de kerst (2022) gespot en daarmee is het een van de vroegste hazelaarjaren ooit.
Hazelaar in bloei (bron: Jessie van Neer)
Ook de Els kwam op 27 december al in bloei en dus stak stak hooikoorts ook al vroeg de kop op. Niet alleen de hazelaar en de els maar ook het klein hoefblad en speenkruid bloeien al veel eerder. In onderstaande tabel vind je de bloeiwaarnemingen in de verschillende periodes. Goed te zien is dat de gemiddelde bloeidatum in de loop der jaren van veel lentebloeiers vervroegd is. Zo kwam de hazelaar ruim anderhalve maand eerder in bloei t.o.v. de periode 1940-1968.
Bloeiwaarnemingen van de verschillende vroegbloeiers. Goed te zien is ook dat de natuur steeds vroeger ontwaakt.
De aanpassing van de natuur aan de snelle klimaatverandering is nauwelijks bij te houden. In een eerdere blog zie je dat andere plantensoorten uit zuidelijkere streken steeds meer hun opmars maken. Ook bij dieren zie je een verschil, zo ontwaken egels bijvoorbeeld al veel eerder uit hun winterslaap terwijl er nog nauwelijks voedsel te vinden is en ook de eerste vlinderdag is tegenwoordig zo’n tien dagen eerder dan een jaar of 40 geleden.
Forsythia
Een van mijn favoriete lentebloeiers is de Forsythia die met z’n prachtige gele bloemen voor mij de lente inluidt. Ook in Duitsland staat de bloeiende forsythia voor de start van de biologische lente en wordt daar ook al volop gespot. Zelf spotte ik het eerste gele bloemetje op 21 februari. In de periode 2001-2022 kwam deze lentebloeier rond 15 maart tot bloei maar dat is nu dus ook al ruim drie weken eerder. Bloeit de Forsythia bij jou al?
Het eerste bloemetje van de Forsythia (bron: Marjon de Hond)
Lente in aantocht?
Als de zon maar een paar dagen schijnt en de temperatuur boven de tien graden uitkomt gaat menig lentehart sneller kloppen. De meteorologische winter loopt eind februari ook al op z’n einde maar heeft nu nog een verrassing voor ons in petto want het wordt opnieuw kouder komende dagen. Het actuele weerbericht lees je hier.
Kouder weer op komst komende dagen
Er is echter wel een voordeel, we zien de zon ook weer eens en het blijft droog en dat is een stuk beter als dat grijze, grauwe en druilerige weer. Toch zal het niet echt aangenaam zijn buiten de deur want met een stevige noordoosten wind zal het veel kouder aanvoelen. Zo zal een windkracht 4 bij een luchttemperatuur van 0 graden in de vroege ochtend aanvoelen als -5 graden.
Gevoelstemperatuur
Het is te hopen dat niet alle lentebloeiers en zeker geen vruchtdragende bomen al tot bloei komen en dat ze nog even hun knoppen gesloten houden. Het voorjaar is altijd een spannende periode voor fruittelers. Mocht je nou zelf ook vroegbloeiers gespot hebben, geef ze door op natuurkalender.nl
