Het grijze, eentonige en meest droge weer in januari werd op de laatste dag van deze maand abrupt beëindigd door Corrie. Storm Corrie luidde een periode van winderig en wisselvallig weer in. Dit onstuimige en natte weer wordt veroorzaakt door het komen en gaan van lagedrukgebieden. De aanvoer van die lagedruksystemen heeft dan weer alles te maken met de straalstroom.
Wat is de straalstroom?
De straalstroom is eigenlijk niks anders dan een rivier van harde wind op grote hoogte. Deze rivier bevindt zich op circa 10 kilometer hoogte. De windsnelheden die bereikt worden kunnen oplopen naar 100-350 km/uur. Soms komen uitschieters voor rond de 400 km/uur. Deze 'rivier' maakt een hele ronde over de aardbol rond de 53ste breedtegraad en door de draaiing van de aarde waait deze wind altijd van west naar oost. De straalstroom is niet altijd even krachtig en kan daardoor gaan zwabberen. De straalstroom heeft een grote invloed op het weer in onze omgeving en bepaalt de ligging van de hoge- en lagedrukgebieden.
Straalstroom: rivier van wind op 10 km hoogte
Hoe ontstaat de straalstroom?
De straalstroom markeert de grens tussen de koude lucht boven de noordpool en de warme lucht boven de evenaar. Lagedrukgebieden hebben een voorkeur om te ontstaan op dit grensvlak. Als het temperatuurverschil groot is zoals in de herfst en winter kan een krachtige straalstroom ontstaan en wordt het ene na het andere actieve lagedrukgebied aangevoerd met regen en veel wind zoals dat deze week het geval is. Is dat temperatuurverschil een stuk kleiner (zoals in de zomer) dan is er sprake van een zwakke straalstroom en waait het op hoogte een stuk minder hard. Ook aan de grond is dat dan te merken in bijvoorbeeld een rustiger weertype. De straalstroom heeft een groot effect op de ligging van de hoge- en lagedrukgebieden. Door het zwabberen van de straalstroom kan koude of juist hele zachte lucht naar ons land gevoerd worden en kan er een hoge- i.p.v. een lagedrukgebied boven ons hoofd komen te liggen. Bij een sterk meanderende straalstroom kan bijvoorbeeld een blokkade ontstaan waardoor het hogedrukgebied dagen- of som wekenlang op een plek kan blijven liggen.
De straalstroom bevindt zich op zo'n 9-10 km hoogte.
Op de scheidslijn tussen warme lucht in het zuiden en koude lucht in het noorden bevindt zich de straalstroom. Zijn de temperatuursverschillen grot, zoals in de herfst en winter, dan is de straalstroom krachtig. Onder de krachtige straalstroom ontstaan lagedrukgebieden en soms stormdepressies.
Lagedrukgebied neemt in kracht toe
Actieve depressies worden met de straalstroom komende dagen onze kant op gevoerd. Het krachtiger worden (uitdiepen) van lagedrukgebieden gebeurt op specifieke delen van de straalstroom. Bovenin de atmosfeer wordt lucht door de straalstroom “weggehaald” als een soort afzuigkap. Hierdoor komt aan de grond juist een tekort aan lucht omdat die naar boven wordt gezogen. Op de plekken waar de sterk zuigende werking van de straalstroom plaatsvindt ontstaan snel ontwikkelende lagedrukgebieden. Zolang er in de bovenlucht meer lucht wordt weggezogen dan aan de grond wordt aangevuld, blijft het lagedrukgebied sterker worden (uitdiepen) en gaat het steeds harder waaien. In sommige gevallen ontstaan dan ook stormdepressies.
Omdat een krachtige straalstroom meestal gepaard gaat met een stevige wind uit westelijke streken (Atlantische Oceaan) is de aangevoerde lucht (voor winterse begrippen) vrij zacht.
De verwachting (GFS) van de straalstroom voor zaterdag 01:00 uur met boven Duitsland windsnelheden rond 300 km/u op ca. 9 km hoogte
De verwachting (ECMWF) van de luchtdruk en de wind aan de grond voor hetzelfde tijdstip; storm Eunice net ten zuiden van Noorwegen en een enorm windveld op de Noordzee.
Dudley en Eunice
Het Britse weerinstituut Met Office heeft vandaag de komst van een tweetal stormdepressies aangekondigd. En omdat ze de nodig impact verwachten voor het Verenigd Koninkrijk en Ierland hebben ze de stormen een naam gegeven. De eerste die woensdag de Britse eilanden aandoet is Dudley en de tweede is Eunice. Dat lijkt voor nu de meest gevaarlijke en passeert de Britse eilanden op donderdag.
De lijst met stormnamen, opgesteld door de Nederlandse, Britse en Ierse instituten. Voor elk stormseizoen dat begint in september wordt een nieuwe lijst gepubliceerd.
En wat kunnen wij verwachten?
De komende dagen staat er in de lage landen een aardige bries. De effecten van storm Dudley gaan we donderdag merken. In de nacht trekt de wind al flink aan en overdag staat aan de kust windkracht 8, mogelijk 9 (stormkracht) met daarbij zeer zware windstoten van 120 km/u. Ook in het binnenland wordt het zeer onstuimig. Daarbij bestaat het weerbeeld vooral uit buien. Koud wordt 't niet; de middagtemperatuur ligt rond 10 graden.
Eunice lijkt een venijniger exemplaar te zijn. Vrijdag is de kans op stormkracht (9 Bft) een stuk groter evenals de zeer zware windstoten. En vooral de windstoten zijn de veroorzakers van schade. De details laten we voor nu nog even achterwege, aangezien het pad van Eunice alles bepalend is voor de windsnelheden. Trekt Eunice wat noordelijker dan nu wordt berekend, dan zal het in Nederland minder hard. Bij een wat zuidelijker koers moeten we ons bergen, want dan gaat het flink spoken. Het is in elk geval vrij zeker dat het vrijdag onstuimig wordt. De komende dagen wordt het duidelijker welke koers Dudley en Eunice gaan volgen en wat de gevolgen zijn voor het weer in onze omgeving. Blijf ons volgen, we houden u op de hoogte.
Onstuimig, nat en vrij zacht. Zo ziet 't weer er deze week uit. Dudley en Eunice drukken een winderige stempel op donderdag en vrijdag. Een weerwaarschuwing zoals code oranje is op deze dagen niet ondenkbaar.
