In deze blog: wat een orkaanverwachting je niet vertelt over de impact. Misschien heb je hem wel eens langs zien komen, een orkaanverwachting met het verwachte pad van een orkaan. Dit pad van de orkaan vertelt je echter niet alles over de impact van een orkaan. Aan welke kant is een orkaan het meest venijnig? Dat lees je hier.
De onzekerheidskegel
De NOAA (het Amerikaanse KNMI) houdt de orkanen op de Atlantische Oceaan in de gaten, want veel orkanen komen in Amerika aan land. Het NOAA stelt daarbij de orkaanverwachtingen op. Het meest prominent is de verwachting met het verwachte pad van de orkaan, en de onzekerheidskegel rond dit pad. Hieronder zou de kern van de orkaan zich ergens binnen het gemarkeerde gebied kunnen verplaatsen. Naarmate je verder vooruit kijkt, wordt de verwachting onzekerder en dus wordt het gemarkeerde gebied ("de onzekerheidskegel") groter.
De verwachting van de NOAA. Bron NOAA/NHC.
Lees meer: Orkaan Milton op weg naar Florida
Na onderzoek kwamen ze erachter dat het publiek vooral keek of ze binnen of buiten de onzekerheidskegel woonden. Het wil echter niet zeggen dat je geen nadelige impact van de orkaan kan krijgen als je buiten deze onzekerheidskegel woont. Daarom heeft het NOAA de disclaimer toegevoegd: "De kegel toont het meest waarschijnlijke pad van de stormkern, maar toont niet de omvang van de storm. Gevaarlijke situaties kunnen ook buiten de kegel voorkomen."
De venijnige zijde
Orkanen zijn vaak niet perfect symmetrisch, zeker niet als ze in een bepaalde richting voortbewegen. In de regel is (ten opzichte van de bewegingsrichting) de rechterzijde de zijde met de hoogste windsnelheden. Deze zijde wordt de venijnige zijde (Engels "dirty side") genoemd. Ik leg het uit aan de hand van het voorbeeldje hieronder. Stel we hebben een orkaan met windsnelheden van 100 km/u (groene pijlen), en deze orkaan beweegt zich voort met 20 km/u (rode pijl). Aan de venijnige zijde kunnen we deze snelheden bij elkaar optellen omdat ze in dezelfde richting staan. Dat wordt dan 100 + 20 = 120 km/u. Aan de andere zijde (de rustige zijde) staan de snelheden in tegenovergestelde richting, en dus moeten we ze van elkaar aftrekken. Dat wordt dan 100 - 20 = 80 km/u. Omdat vrijwel alle orkanen zich in een bepaalde richting voortbewegen is de rechterzijde dus de venijnige zijde en de linkerzijde de rustige zijde.
Misschien moet je je hoofd een beetje draaien, maar als je in de beweegrichting kijkt, is de rechterkant vaak de zijde met de hoogste windsnelheden.
Naast het bovenstaande zorgen ook de straalstroom en de aanwezigheid van vochtigere en warmere lucht aan de rechterzijde ervoor dat de rechterzijde vaak de hoogste windsnelheden heeft.
De meeste impact
Doordat de windsnelheid aan één kant van de orkaan hoger is dan de andere zijde, leidt dit tot verdere verschillen. Aan de venijnige zijde zijn er meer tornado's, is er een hogere stormvloed en valt er meer neerslag. De laatste twee, stormvloed en neerslag, worden extra aangewakkerd omdat bij het aan land komen van een orkaan de wind hier aanlandig is (van zee naar land). Dit stuwt het water tegen de kust op en voert langere tijd vochtige lucht vanaf zee aan. Deze dingen samen zorgen ervoor dat het getroffen gebied aan de rechterzijde vaak groter is.
Tornado's en depressies
Niet alleen orkanen hebben een venijnige zijde, ook tornado's en depressies hebben een venijnige zijde aan hun linkerkant. Ook storm Ashley - die op moment van schrijven de Ierse kust teistert - heeft een venijnige zijde. Verplaats je in de beweegrichting van Ashley (van west naar oost) en je ziet dat inderdaad de venijnige zijde met de hoogste windsnelheden aan de rechterkant ligt (zuidzijde).
Storm Ashley trekt met windsnelheden van circa 100 km/u (50 knopen) langs Ierland. Bron: Tropicaltidbits.com
Bij ons in Nederland komen de meeste stormen uit het westen of zuidwesten. Hierdoor is de venijnige zijde bij ons meestal ten zuiden of zuidoosten van de stormkern. Mocht er een keer een storm in de andere richting (van oost naar west) trekken, dan is de venijnige zijde juist de noordzijde.
Uitzonderingen op het zuidelijk halfrond
Er zijn een paar uitzonderingen. Soms draait de wind namelijk niet tegen de klok in, maar met de klok mee. Dit zien we bij stormen op het zuidelijk halfrond, en soms zijn er ook tornado's die de andere kant op draaien. In die gevallen draait de regel om, en wordt de linkerzijde de venijnige zijde. Maar, in onze omgeving is de rechterzijde vaak de meest venijnige zijde.
