De oorlog in Oekraïne heeft verwoestende gevolgen voor mensenlevens, maar ook voor het klimaat. 3 jaar na de Russische invasie in 2022 is bijna 230 megaton CO₂-equivalent uitgestoten — vergelijkbaar met anderhalf keer de jaarlijkse uitstoot van Nederland. Tanks, vliegtuigen en bommen zorgen vanzelfsprekend voor de uitstoot van CO2, maar er zijn meer verborgen oorlogsbronnen van CO2-uitstoot.
Directe impact van oorlogsvoering
Het militaire geweld zelf is de grootste bron van uitstoot. Tanks, vliegtuigen en artillerie zorgden voor 82,1 megaton CO₂-equivalent in drie jaar tijd. Uiteraard gebruiken oorlogsvoertuigen voornamelijk fossiele brandstoffen om te kunnen functioneren, maar ook de productie van munitie zorgt ervoor dat militaire activiteiten blijven bijdragen aan de uitstoot. Zelfs het bouwen van verdedigingswerken draagt bij, al is dat in mindere mate. De afgelopen jaren is deze uitstoot jaarlijks flink toegenomen.
De ontwikkeling van oorlogsemissies over de afgelopen 3 oorlogsjaren in Oekraïne. (Bron: Climate damage causes by Russia's war in Ukraine)
Verwoeste natuur en ongecontroleerde branden
De oorlog in Oekraïne heeft in 2024 ook geleid tot een enorme toename van natuurbranden. Het oorlogsgebied had afgelopen jaar te maken met een droger dan gebruikelijk zomerseizoen, wat mede mogelijk werd gemaakt door het opwarmende klimaat. Het waren ideale omstandigheden voor het ontstaan van natuurbranden door alle militaire activiteiten. De meeste branden kwamen daarom ook voor aan de frontlinie. Ten opzichte van de minder droge voorgaande oorlogsjaren, verdubbelde het afgebrande gebied naar maar liefst 92.100 hectare in 2024, een stijging van 113%! De branden in 2024 veroorzaakten een uitstoot wat overeenkomt met 48,7 megaton CO₂. Bovendien werden de branden vaak niet geblust. De gevaarlijke omstandigheden maakten het werk van brandweerlieden onmogelijk, waardoor de branden langer woedden en meer schade aanrichtten aan de natuur.
Natuurbranden in Oekraïne in 2024. Vooral langs de frontlinie kwamen de meeste branden voor. (Bron: Climate damage causes by Russia's war in Ukraine)
De uitstoot van wederopbouw
De oorlog veroorzaakt naast veel menselijk leed ook materiele schade. Deze schade proberen de Oekraïners snel te herstellen. Helaas draagt dit ook bij aan de uitstoot van broeikasgassen. De wederopbouw van beschadigde gebouwen en infrastructuur heeft tot nu toe 62,2 megaton CO₂ uitgestoten. Het produceren van cement en staal, cruciale materialen voor de heropbouw, ligt hier vooral ten grondslag aan. Hoewel de meeste schade in de eerste maanden van de oorlog ontstond, blijft de wederopbouw ook nu nog bijdragen aan de totale uitstoot.
