Hier in Nederland hebben we vaak genoeg van de regen, maar in andere delen van de wereld is dat helemaal niet het geval. Daar worden mensen blij van een paar regendruppels! Dat is onder andere het geval in Kaapstad (Zuid-Afrika). Door extreem droogte de afgelopen 3 jaar heeft de overheid waterbeperkingen ingesteld en er ligt zelfs een “Day Zero” in het verschiet: de dag waarop er geen meer water uit de kraan komt!
Het weer in Zuid-Afrika is heel anders dan hier in Nederland. Het is vaak stralend zonnig weer (gemiddeld 8 tot 10 zonuren per dag in een groot deel van het land). Als er buien vallen, zijn ze hevig met zwaar onweer en vaak ook grote hagelstenen. En in de winter is het op veel plaatsen bijna net zo warm als in de Nederlandse zomer!
Het klimaat van Zuid-Afrika
Bron: R.E. Schulze, 1997, South African atlas of agrohydrology and -climatology, Water Research Commission en de Universiteit van KwaZulu-Natal
Zuid-Afrika heeft verschillende klimaatgebieden. In het grootste deel van het land is de zomer (december, januari en februari) het natste seizoen (rood en oranje). Langs een deel van de zuidkust valt er het hele jaar regen (donkerblauw). Het zuidwesten en de westkust is een gebied waar in de winter regen valt (blauw) en de rest van het land is een semi-woestijn (lichtblauw en beige). Dus daar valt het hele jaar weinig regen.
Extremen
Foto: Een typische buienwolk (cumulonimbus) in Zuid-Afrika. Soms gaat deze gepaard met hagelstenen zo groot als golfballen of zelfs groter!
Zuid-Afrika is een land van extremen. Dat betekent niet alleen stortbuien of hittegolven, maar ook droogte. Dat is momenteel een groot probleem in de provincies West-Kaap en Oost-Kaap.
Watertekort in Kaapstad
Foto: Anél en Jack Coetzee, Plattekloof, omgeving Kaapstad
De afgelopen drie jaar viel er heel weinig regen in de provincie West-Kaap. Dat komt door de hevige El Niño in 2015 en 2016. Als de zeewatertemperaturen in het oosten van de Grote Oceaan hoger dan normale waarden zijn, is er sprake van een El Niño.
Wereldkaart met typische zeewatertemperaturen tijdens een El Niño. Bron: National Centre for Environmental Prediction, U.S via Wikipedia
Het verschil in de zeewatertemperaturen veroorzaakt wereldwijd veranderingen in de weerpatronen. Zo gebeurt het dat tijdens een El Niño in Zuid-Afrika vaak minder regen valt ten opzichte van het langjarige gemiddelde.
In 2017 kwam in de provincies West-Kaap en Oost-Kaap de 'winterregen' iets later in het seizoen. Daarnaast viel opnieuw te weinig regen. De totale neerslagsom in 2017 was het laagst sinds 1933. Door de droogte die al heerst vanaf 2015, is er een ernstig watertekort ontstaan, vooral in Kaapstad, de hoofdstad van de provincie West-Kaap.
Een andere factor die bijdraagt aan het watertekort in Kaapstad is de groei van de populatie. Tussen 1995 en 2018 is bevolking van 2,4 miljoen naar ongeveer 4,3 miljoen mensen gegroeid.
Watervoorziening in Kaapstad
Kaapstad wordt hoofdzakelijk door 6 verschillende meren in de omliggende gebergten van water voorzien. Ondanks de waterbesparende maatregelen, die de overheid heeft ingesteld, zijn de waterpeilen van de meren sterk gedaald. In 2014 waren de meren nog voor meer dan 70% gevuld. Nu is dat nog maar 25,1%. Het grootste en belangrijkste meer, het Theewaterskloofdam, bevat met 12,2% nog minder water.
Kaart: de 6 meren in de omgeving van Kaapstad. Bron: CC BY-SA 4.0 via Wikipedia
Waterbesparende maatregelen
In januari 2016 is niveau 2 van waterbesparing in Kaapstad aangekondigd. Vanaf toen is het verhoogd naar niveau 6B. Dat betekent dat er 50 liter per persoon per dag mag worden verbruikt. Ter vergelijk: in Nederland verbruiken we bijna 120 liter per persoon per dag! Dat omvat alles, dus ook tandenpoetsen, douchen, toilet doorspoelen en eten koken! Niveau 6B betekent ook dat landbouw hun verbruik met 60% moet verminderen en dat het verboden is om (drink-)water te gebruiken voor bijvoorbeeld irrigatie of om auto’s te wassen, om maar een paar voorbeelden te noemen.
Foto: Een schoolterrein in de Kaapstad omgeving dat er heel droog uitziet. Bron: Anél Coetzee
Voor meer info over waterbesparingniveaus, klik hier.
Ook wordt naar andere noodmaatregelen gekeken, zoals benutten van “aquifers” (een watervoerende laag in de ondergrond) en ontzilting (voornamelijk destillatie van water).
“Day Zero”
…de dag waarop de kranen helemaal dicht worden gedraaid! Dat betekent dat de overheid niet meer water aan Kaapstad kan leveren. De verwachting is dat 'dag-nul' op 4 juni wordt bereikt. Vanaf dag-nul moeten de inwoners van Kaapstad naar één van 200 verzamelpunten gaan om hun water voor de dag op te halen. Vanaf die dag krijgt iedereen 25 liter water per dag! Sommige bedrijven, zoals ziekenhuizen worden vrijgesteld en nog wel van water voorzien.
Seizoensverwachting
Het is op dit moment zomer in Zuid-Afrika. Tijdens de zomer viel in de provincie West-Kaap heel weinig regen: gemiddeld 49 mm. Tijdens de herfst (maart, april en mei) is de gemiddelde neerslag 130 mm. Voor een groot deel van de provincie zijn de verwachtingen relatief gunstig met iets meer regenval dan normaal (de kaart links). In het zuidwesten blijft het droog. Vooral in Kaapstad is de verwachting dat er minder regen valt dan normaal, dus minder dan 130 mm in maart, april en mei (de kaart rechts). Dat is natuurlijk erg slecht nieuws voor de inwoners van Kaapstad!
Maart-april-mei seizoenverwachting. Bron: Zuid-Afrikaanse Weerdienst
