Het sneeuwwitte continent Antarctica kleurt door klimaatverandering 's zomers steeds meer helderblauw door de vele meren van smeltwater die ontstaan. Bekijk in deze blog de mooie satellietbeelden en lees over wat dit betekend voor het ijs op Antarctica.
Prachtige helderblauwe smeltwatermeren Antarctica
Op dit moment is het op het zuidelijk halfrond hartje zomer. Dit is de tijd van het jaar waarop er enige smelt plaatsvindt op Antarctica. Door klimaatverandering is de balans tussen afsmelt en aangroei van het landijs echter doorgeslagen naar een verlies van ijs. Onderstaande beelden werden gemaakt op 1 januari 2025. Je ziet hier 3 gletsjers van het Antarctisch continent naar de oceaan stromen. Deze gletsjers komen samen op de Amery Ice Shelf.
IJsplaten zoals de Amery zijn belangrijk voor het bepalen van de snelheid waarmee het ijs wegstroomt van Antarctica. De Amery ijsplaat kan de stroom van gletsjerijs naar de oceaan vertragen, waardoor de bijdrage aan de zeespiegelstijging wordt beperkt vergeleken met plaatsen waar de gletsjers direct aan de oceaan grenzen. Wanneer er echter smeltwater op het ijs ligt en het smeltwater ook door breuken in het ijs gaat stromen, kan het de ijsplaat verzwakken. Als de ijsplaat verzwakt, beginnen ook de gletsjers stroomopwaarts sneller te stromen.
Hieronder zijn alle blauwe strepen en vlekjes meren die ontstaan zijn doordat smeltwater de ijsplaat overstroomt. De afgelopen zomers zijn er steeds meer van deze smeltwatermeren. Afgelopen december was ook er duidelijk meer smelt dan voorgaande jaren, in de tweede helft van december was er enige tijd recordveel smelt langs de kust van het Antarctische schiereiland. Al met al is het heldere water boven diepblauw ijs prachtig, maar past in de trend van het opwarmende klimaat van Antarctica.
De Landsat-8 satelliet maakte deze beelden op 1 januari 2025. Bron: NASA earth observatory.
De Landsat-8 satelliet maakte deze beelden op 1 januari 2025. Bron: NASA earth observatory.
Leven onder 15 meter ijs ontdekt in Antarctica
Door klimaatverandering neemt het smeltwater toe aan het oppervlak. Wetenschappers hebben op Antarctica echter ook een florerend ecosysteem van kleine organismen ontdekt onder 14 meter ijs. Het water is op die diepte -14 graden, en de organismen hebben zich aangepast zodat ze ook daar kunnen overleven. Het ijs bevriest niet ondanks de lage temperaturen doordat het water er zeer puur is. Als het water maar puur genoeg is, kan het zelfs pas bevriezen bij -40 graden!
Het feit dat organismen in water van -14 graden kunnen overleven, biedt mogelijkheden om nieuwe dingen te leren over overleven in extreme condities. Ook kan dit gebied vergeleken worden met ondergrondse watermeren op ijsmanen in ons zonnestelsel, zoals de maan Europa en Enceladus.
Satellietbeeld van Antarctica, 6 januari 2025. Bron: Europese unie, Copernicus Sentinel-2 beelden
Gebrek aan sneeuw en ijs rond Noordpoolgebied
Op het noordelijk halfrond is het nu winter, net zoals in Nederland. In het normaal zo besneeuwde Alaska ontbreekt het nu ook deels aan ijs en sneeuw. Sinds december is het daar 3 tot 6 graden warmer dan gebruikelijk. Hierdoor heeft het er deze winter ook regelmatig geregend. Op enkele onderbrekingen met koude lucht na, is het er ook in januari en begin februari opmerkelijk zacht geweest.
De MODIS satelliet maakte deze beelden in januari 2024 en 2025. Bron: NASA earth observatory.
