Afgelopen nacht konden we lokaal de eerste matige vorst van de winter noteren. Op sommige plekken werd het namelijk kouder dan -5 graden. Er was ook sprake van gladheid, in het noordoosten zelfs door ijzel. Van het licht winterse weer met koude nachten zijn we voorlopig nog niet af. Tegelijkertijd verbreken we vandaag een 'anti-winters' record: we wachten al 756 dagen op rij op een officiële ijsdag in De Bilt, waarmee het record uit 1974-1976 verbroken is.
Eerste lokale matige vorst
Met een temperatuur van -6,0 graden in Eelde was vannacht sprake van de eerste lokale matige vorst in het winterhalfjaar 2024 - 2025. Ook in Wijk aan Zee, Deelen, Woensdrecht, Gilze-Rijen en Eindhoven daalde de temperatuur tot -5,1 graden of lager, en was dus sprake van matige vorst. Dat is overigens erg laat: gemiddeld valt de eerste lokale matige vorst al op 1 december.
De minimumtemperaturen van afgelopen nacht met als laagste waarde -6,0 graden in Eelde (Drenthe).
Ook in de rest van het land vroor het licht, alleen aan zee bleef de temperatuur net boven nul. Met -4,5 graden in De Bilt was het daar de koudste nacht in bijna een jaar tijd. Boven het sneeuwdek in het zuidoosten werd het opvallend genoeg niet zo koud als elders: er vormde zich al snel (dichte) mist en laaghangende bewolking, waardoor de temperatuur niet verder kon dalen.
Ook in de kustprovincies dook de temperatuur onder het vriespunt, wat leidde tot rijp en een (flinter)dun laagje ijs op sloten en zelfs sommige vaarten, zoals hier op de Rotte in de omgeving van Rotterdam. Foto: Patrick van der Graaff.
Vanmiddag zijn de temperaturen opgelopen naar 4 tot 7 graden in de noordwestelijke helft van het land, onder andere dankzij flinke zonnige perioden. In Limburg en delen van Noord-Brabant en Gelderland bleek de mist en lage bewolking echter hardnekkig. Dat heeft ook een groot effect gehad op de temperatuur: het is daar de hele dag blijven vriezen en dus is daar sprake van een regionale ijsdag.
- Check hier de actuele temperaturen!
Gladheid door ijzel en bevriezing
Voor het einde van de nacht en vanochtend kondigde het KNMI regionaal code oranje af: in Friesland en Groningen was op uitgebreide schaal sprake van gladheid door ijzel. Vanaf ongeveer 04:00 uur bereikte enkele regenbuien het noordelijk kustgebied, terwijl de temperatuur - ook die van het wegdek - nog onder het vriespunt lag. Dat leidde tot spekgladde wegen en verschillende ongelukken.
Een laag ijs op de weg door ijzel, vanochtend vroeg in Roodeschool. Foto: Jannes Wiersema.
Ook elders was het oppassen geblazen, of je nou te voet, met de fiets of met de auto op pad ging. Door bevriezing van natte weggedeelten was in het hele land sprake van verraderlijke gladheid. Ook komende nacht kan dat weer gebeuren, en daarom heeft het KNMI opnieuw een code geel afgekondigd voor gladheid.
Nog een paar koude nachten
Met de koude nachten is het voorlopig nog niet gedaan. Vanavond en vannacht is er weliswaar wat meer bewolking dan afgelopen nacht, maar tijdens opklaringen daalt de temperatuur op veel plekken gewoon weer onder het vriespunt. Met name in het oosten en noordoosten is een lokale -4 of -5 graden zelfs niet uitgesloten. Morgen overdag zijn de temperaturen redelijk vergelijkbaar met die van vandaag: in Limburg blijft het waarschijnlijk de hele dag vriezen, terwijl in het (noord)westen de temperatuur oploopt naar zo'n 6 graden.
Verwachting van het Franse weermodel AROME voor maandagochtend, met temperaturen variërend van -2 tot -7 graden op de meeste plaatsen. Bron: Wetterzentrale.
De nieuwe week zal met nog lagere temperaturen beginnen. Maandagochtend zal de temperatuur pas rond 09:00 uur op z'n laagst zijn. Hoe laag precies is afhankelijk van het aantal opklaringen en hoe snel er mist vormt, maar landinwaarts kan het matig gaan vriezen tot mogelijk -7 graden. Als de mist hardnekkig blijft kan het ook overdag blijven vriezen. Weet de zon door te breken? Dan wordt het enkele graden boven nul. In de nacht naar dinsdag kan de temperatuur opnieuw flink dalen, en er zijn zelfs weermodellen die voor Zuid-Limburg richting de -10 graden duiken (mits het voldoende opklaart). Het is dan ook niet ondenkbaar dat een paar waaghalzen zullen proberen om te schaatsen op ondiepe, ondergelopen weilanden.
Recordlang wachten op een ijsdag
Nota bene op de eerste dag met matige vorst, is wordt er vandaag ook een 'anti-winters' record verbroken. Vandaag is namelijk de 756e dag op rij waarbij de temperatuur in De Bilt boven het vriespunt is uitgekomen, en er dus géén sprake is van een officiële ijsdag. De laatste keer dat de temperatuur in De Bilt de hele dag onder het vriespunt bleef, was op 17 december 2022. Nog nooit duurde de periode zonder ijsdagen in De Bilt zó lang. Het vorige record dateerde van de periode 03-01-1974 t/m 27-01-1976.
Zolang de temperatuur in De Bilt dagelijks boven het vriespunt uit zal komen, wordt het record alsmaar verder aangescherpt. Overigens is er komende maandag wel een kleine kans (ongeveer 20%) op een ijsdag in De Bilt. Dat zal echter alleen lukken als het 's nachts voldoende afkoelt en de mist overdag erg hardnekkig blijft. Anders stijgt de temperatuur namelijk tot enkele graden boven het vriespunt. De dagen daarna wordt het weer zachter en zit een officiële ijsdag er sowieso niet in.
De weerpluim voor De Bilt, met alleen op maandag een kleine kans op een ijsdag. Vanaf dinsdag wordt het volgens de meeste berekeningen gewoon weer tussen de 4 en 7 graden overdag. Bron: KNMI.
