Op dit moment ligt orkaan Kirk nog een slordige 4500 kilometer bij ons vandaan, midden in de Atlantische Oceaan. Toch weten we al dat deze orkaan het weer bij ons gaat bepalen halverwege komende week. Tegen die tijd is het geen orkaan meer, maar nog steeds is veel regen en wind mogelijk. Hoe het precies gaat lopen is nog erg onzeker, en kleine verschillen hebben grote gevolgen. Je leest alles over de naderende storm in deze blog!
Kirk op dit moment
Op het moment van schrijven is Kirk net van een categorie 3 orkaan, of ‘Major Hurricane’ teruggezakt naar de tweede categorie. Windsnelheden rond de kern liggen rond 95 knopen, een slordige 175 kilometer per uur! De orkaan heeft een kerndruk van 955 hPa en ziet er op satellietbeelden nog steeds indrukwekkend uit. Wat wel opvalt is een klein bandje met drogere lucht die richting de kern wordt gezogen en een kleine tik aan de organisatie van de orkaan lijkt uit te delen. Het zeewater in het gebied waar de orkaan zich bevindt is weliswaar een stuk warmer dan gebruikelijk, maar toch weet Kirk er niet genoeg energie uit te onttrekken om zichzelf op volle kracht in stand te houden. Naar verwachting zwakt het systeem ergens in de komende 24 tot 48 uur af tot een tropische storm.
Het satellietbeeld dat vocht weergeeft laat zien dat Kirk op dit moment nog een stevige orkaan is.
Transformatie naar een extra-tropische cycloon
Een kernmerk van een orkaan is de afwezigheid van fronten en een warme bel met lucht midden in de orkaan, het is een zogenoemd ‘gesloten systeem’. Als orkanen naar het noordwesten afbuigen richting Europa, zoals Kirk nu doet, ondergaan ze een transitie naar een ‘extra-tropische cycloon’. Het is dan geen gesloten systeem meer, er ontstaan fronten en langzaam ontwikkelt het zich in een lagedrukgebied zoals wij dat kennen in onze omgeving. Uiteindelijk wordt het systeem niet meer gevoed door georganiseerde sterk stijgende luchtbewegingen boven een warme oceaan, maar door horizontale temperatuurverschillen. Tegen de tijd dat Kirk onze omgeving aandoet is er dus geen sprake meer van een orkaan, het is dan getransformeerd naar een lagedrukgebied zoals we het kennen. Toch hebben dit soort systemen soms verassingen in petto doordat ze tropische trekjes houden. Je kan dan bijvoorbeeld denken aan extreme regenval doordat er nog zeer vochtige en warme lucht aanwezig is.
Kirk blijft nog even een orkaan maar maakt daarna de transformatie naar een extra-tropische cycloon door. In Europa is het dus geen echt tropisch systeem meer, maar het kan nog wel tropische trekjes hebben.
Aan land in West-Europa
Rond de Britse eilanden ligt een lagedrukgebied dat Kirk als het ware gaat ‘sturen’. Zoals het er nu uitziet schiet het de orkaan af richting het zuiden, de Spaanse Noordwestkust lijkt als eerste Europese gebied met Kirk te maken te krijgen. Belangrijk om te vermelden is dat de transitie van orkaan naar extra-tropische cycloon, zoals boven beschreven, onvoorspelbaar is en dat zelfs de huidige weermodellen moeite hebben met het berekenen van dit systeem. Een slag om de arm is dus nodig bij het opstellen van een verwachting. Zoals het er nu uitziet is er in Noord-Spanje op woensdag een flink risico op zeer zware windstoten, de modellen komen met waardes tussen 110 en 140 kilometer per uur. Er zijn echter ook nog uitschieters omhoog mogelijk, waardes tussen 150 en 170 km/u zijn, zeker op bergtoppen, niet helemaal uit te sluiten. De zware regen zit vooral aan de noordkant van Kirk en blijft dus boven de Golf van Biskaje. Vervolgens is Frankrijk de klos, met aan de kust windstoten tussen 100 en 140 km/u. Bretagne en Noord-Frankrijk lijken meer last van de regen dan van de wind te krijgen.
Het Europese weermodel (ECMWF) berekent extreem zware windstoten boven Spanje, de zwaarste gelukkig alleen op bergtoppen zonder inwoners. Later zal de Franse zuidwestkust met zeer zware windstoten te maken krijgen.
Verschillen in koers
Als de kern van Kirk boven Frankrijk ligt begint het ook voor de Benelux een interessante situatie te worden. Hoeveel wij merken van de dan ex-orkaan hangt namelijk compleet af van de precieze koers die Kirk vanuit Frankrijk gaat volgen. De modellen hinten op dit moment op een koers waarbij de kern van de storm over het oosten van Nederland trekt. Het zou echter ook nog zomaar kunnen dat dit uiteindelijk westelijker of oostelijker zal gebeuren. De meeste wind zal aan de zuidkant van de kern zitten, de meeste regen lijkt ten noordwesten van de kern over te trekken.
Dit zijn de drie scenario's voor het overtrekken van Kirk. De meest waarschijnlijke op dit moment lijkt het linker plaatje, maar een westelijkere of zuidoostelijkere koers is ook nog goed mogelijk!
Verwachting voor Nederland
Er zijn eigenlijk nog drie scenario’s die open liggen en waarvan één momenteel het meest waarschijnlijk is op basis van de modellen. Dat meest waarschijnlijke scenario is een koers van Kirk over het zuidoosten van Nederland. In dat geval zou Limburg, en later ook de andere oostelijke provincies, met zware tot zeer zware windstoten te maken kunnen krijgen. Uitschieters tot boven de 100 km/u landinwaarts zijn dan mogelijk. Verder naar het westen toe is het rustiger qua wind maar valt wel een ontzettende bak neerslag. Regionaal kan dan makkelijk 30 millimeter vallen in 24 uur tijd, plaatselijk nog een stuk meer.
Een tweede scenario is een westelijkere koers van Kirk. Dat zou betekenen dat een groter deel van Nederland met veel wind te maken krijgt. Bovendien zou de storm in dit geval nog meer interactie kunnen hebben met een krachtig windveld hoog in de atmosfeer. Dit zou Kirk een zetje kunnen geven waardoor de windstoten nog wat steviger uitpakken. In deze situatie is een stormachtige wind tot storm aan de kust zeker niet ondenkbaar en zouden windstoten tussen 100 en 120 km/u kunnen voorkomen. De regen is in deze situatie vooral voor het noordwesten weggelegd maar stelt minder voor met regionaal 10 tot 25 mm.
Het laatste scenario is een zuidoostelijkere koers, over Duitsland heen. Nederland zou het grootste deel van het windveld van Kirk dan ontlopen en het windveld zal sowieso minder goed ontwikkeld zijn in dit geval. Dat betekent dat er wellicht nog enkele zware windstoten van rond de 80 km/u voorkomen, maar daar blijft het bij. De zware regenval zal zich in dit scenario concentreren op het zuidoosten van het land met daar ruim 30 mm. In het midden en vooral westen van Nederland blijven de neerslaghoeveelheden meer beperkt.
De komende dagen zullen de weermodellen nog een beetje ruziën over de exacte koers die ex-orkaan Kirk over Europa gaat volgen. Zeker is dat het ergens op het continent gaat spoken en dat Spanje en Frankrijk als eerste in de frontlinie liggen. Hoe Kirk zich in Nederland gaat gedragen is nog even afwachten, maar een stevige plens regen lijkt in ieder geval ergens in het land te vallen.
