Het is deze dagen stralend lenteweer, met volop zonneschijn en voor veel mensen zijn het overdag aangename temperaturen. Je ziet dat met dit weertype de mens actiever wordt. Er wordt volop gewandeld, gefietst en ook de tuin wordt aangepakt. Het is niet alleen maar actief doen, ook de terrassen stromen meteen vol. Kortom, er wordt van buiten zijn genoten! Naast het genieten van dit weertype zitten er voor een deel van de bevolking ook een paar haken en ogen aan dit weer.
De eerste voorjaarswarmte - lekker naar buiten! (foto: Martha Kivits)
Actief aan de wandel... (foto: Tiny vd Meer)
Jeukende ogen
Om maar meteen met de deur in huis te vallen; hooikoorts! Degene die de ongemakken kent van hooikoorts heeft het ongetwijfeld gemerkt. Jeukende en tranende ogen, niezen, vermoeidheid etc. Geen pretje, maar wel iets wat elk voorjaar weer de kop op steekt. En denk je er geen last van te hebben, je kunt ook op latere leeftijd hooikoorts krijgen.
Wat is hooikoorts
In eerdere blogs werd er al uitgebreid over geschreven, maar nog even in het kort, wat is hooikoorts? Voor de voortplanting maakt een bloem, plant of een boom stuifmeel of pollen aan. Het transport van pollen wordt verzorgd door insecten en door de wind. Wanneer nu het pollen door lucht zweeft kan dat ongehinderd worden ingeademd door de mens. Ook komt het stuifmeel ongehinderd in de ogen. Pollen bevat eiwitten en sommige van deze eiwitten veroorzaken allergische reacties bij mensen (die daar gevoelig voor zijn). De hooikoortsklachten die ervaren worden lopen uiteen van tranende ogen, loopneuzen, niezen tot vermoeidheid, concentratieverlies en verminderde alertheid.
De gekleurde bloeiers geven geen allergeen pollen af (foto: Gieny Westra)
Groene en gekleurde bloeiers
Niet iedereen is allergisch voor pollen en bovendien geven niet alle planten allergeen pollen af. Een eenvoudige stelregel is dat gekleurde bloeiers, zoals de paardenbloem geen allergeen pollen afgeeft. Groene bloeiers, zoals grassen en een aantal bomen geven wel allergeen stuifmeel af. Grassen veroorzaken overigens de meeste allergische klachten en daar komt de term hooikoorts ook vandaan. In het verleden werd namelijk de link gelegd tussen de jeukende ogen, geïrriteerde luchtwegen en het hooiseizoen.
Een overzicht van de bomen, planten en grassen die sterk allergeen pollen afgeven.
Op de schaal van 0 (weinig) tot 10 (extreem veel pollen in de lucht) - met gemiddeld 7 is de concentratie stuifmeel vandaag hoog. (foto van de Hazelaar: Francien Tax)
Groengele wolk
In de maanden februari en maart begint het hooikoortsseizoen voor mensen die last hebben van pollen van een aantal bomen. De boosdoeners zijn de Els en de Hazelaar. Beide bomen zijn te herkennen aan de onmiskenbare stuifmeelproducerende katjes. Geef maar eens een tik aan zo’n katje en een wolk geel/groene stuifmeel komt los. Nu het momenteel zo zonnig en zacht is zijn deze bomen volop aan het bloeien. De komende dagen blijft het nog zonnig en zacht, dus houd alvast maar rekening met een grote hoeveelheid pollen in de lucht.
Stuifmeel van de ELs (foto: Janneke Middendorp)
Katjes van de Zwarte Els (foto: Gerrit Spelt)
Zon wint aan kracht
Het zonnige lenteweer hebben we overigens te danken aan een krachtig hogedrukgebied. Eerder bevond het druksysteem in onze omgeving, maar inmiddels heeft het zich verplaatst naar het oosten van Europa. De stroming is hierdoor zuidelijk geworden en daarmee is tegelijkertijd de zachtere lucht het land ingestroomd. Vandaar ook de huidige hoge temperaturen. Uiteraard speelt de zon ook een grote rol in het zachte weer, ook al is het nog maar begin maart. De zon wint al aan kracht. De zonkracht bedraagt 2 (volgens de UV-index) en kan vandaag maximaal 3 worden. Dat is overigens al voldoende zonkracht waarbij de onbeschermde huid kan verbranden.
De zon wint aan kracht - maximaal zonkracht 3 vandaag (foto: Ed van Pelt)
Luchtkwaliteit
Nog even terug naar het hogedrukgebied. Hogedrukgebieden brengen vaak droog weer met zich mee en regelmatig wolkenloos en daarmee zonnig weer. Dat er weinig wolken aanwezig zijn heeft te maken met subsidentie, Subsidentie is een grootschalige dalende luchtbeweging die onlosmakelijk verbonden is aan een hogedrukgebied. De dalende lucht warmt gestaag op en kan meer waterdamp bevatten. Wolken (waterdruppeltjes) lossen vervolgens op, wat dus het zonnig weer verklaart. De subsidentie stop wel op een bepaalde hoogte. Op dit niveau ligt de temperatuur hoger dan de luchttemperatuur op een iets lagere hoogte. De warmere luchtlaag wordt de subsidentie-inversie genoemd. Het is al het ware een denkbeeldige deksel op de luchtlaag eronder. Onder deze inversie hoopt zich door uitstoot van de mens, zoals door industrie, verkeer, lucht- en scheepvaart en de houtkachel-stook allerlei vuiligheid op.
Schematische weergave van een subsidentie-inversie en de ophoping van uitstoot onder deze warme luchtlaag.
Ophoping vuile lucht
Hoe langer een hogedrukgebied aanwezig blijft, hoe lager de subsidentie-inversie komt te liggen. Daarnaast hoopt zich ook steeds meer vuiligheid, aerosolen en fijnstof op in de alsmaar kleiner wordende luchtlaag. Niet zo gek dat de luchtkwaliteit daardoor achteruit gaat. Voor degene die gevoelig is voor een slechte luchtkwaliteit zal daar misschien al wat van merken. Is daarnaast ook nog sprake van hooikoorts dan is dat extra vervelend.
Een heiige luchtlaag, veroorzaakt door de ophoping van fijnstof en aerosolen onder de inversie (foto: Tonny de Vries)
Geniet van het lenteweer
Vergeten we met dit relaas dan dat er ook nog wat te genieten valt? Nee hoor, ook wij van Buienradar genieten met volle teugen van dit mooie lenteweer. Maar we kunnen er niet aan voorbij gaan dat er ook mensen zijn die juist hinder ondervinden van de bijkomstigheden van dit weertype. Positieve noot is ook dat de laatste metingen van het RIVM laten zien dat de luchtkwaliteit op veel plekken goed is, regionaal matig.
Geniet van het lenteweer! (foto: Ton Wesselius)
Luchtkwaliteit verbetert
Het lenteweer houdt nog aan tot en met maandag. Daarna raakt het bewolkt, neemt de kans op buien toe en maakt de temperatuur een vrije val. Is het in het weekend nog 18, plaatselijk 20 graden, op dinsdag wordt het nog maar een graad of 8. Op zich niet zo’n gekke temperatuur voor de tweede week van maart. Er komt wat meer beweging in de atmosfeer, wat meer reuring, waardoor de luchtkwaliteit ook zal verbeteren
