Het noorderlicht is een prachtig fenomeen, maar is niet altijd en zeker niet overal te zien! Een aantal dagen was geleden het noorderlicht weer schitterend te zien. Helaas niet in ons eigen land, maar desalniettemin reden om in deze blog er meer over uit te leggen.
Het magnetisch veld
Rondom onze aarde zit een magnetisch veld. Je hebt er vast wel eens van gehoord. Dit magnetisch veld beschermt, samen met de ozonlaag, onze aarde tegen bepaalde soorten zonnestraling die anders dodelijk zouden zijn voor de mens. Dankzij het aardmagnetisch veld kunnen geladen deeltjes het aardoppervlak dan niet meer bereiken.
Het magnetisch veld kun je uiteraard niet met het blote oog zien. Een gevolg van dat veld kunnen we daarentegen wel sporadisch zien en dat is dan ook het onderwerp van deze blog: het noorderlicht (ook wel bekend als aurora borealis).
Hoe ontstaat dat licht?
Het noorderlicht, of poollicht in het algemeen, is een reactie van de magnetosfeer (de "schil" van onze atmosfeer) op zogeheten zonnewinden. Dat is geen wind zoals we die hier in Nederland (maar al te) goed kennen. Bij een zonnewind worden geladen deeltjes van de zon het heelal in geslingerd. Als die vervolgens onze planeet bereiken, reageren die deeltjes dus met het magnetische veld. Daar moeten de deeltjes wel eerst een lange afstand voor afleggen: zo'n 150.000.000 kilometer!
Kleuren
Poollicht kunnen we ook in verschillende kleuren zien. Dat komt doordat de reactie met verschillende atomen ook ervoor zorgen dat verschillende golflengtes van licht uitgezonden wordt. Op de grootste hoogte kan soms een rood(-achtige) kleur te zien zijn. Dat komt doordat daar een hele lage concentratie aan zuurstofatomen aanwezig is.
Dan hebben we de groene kleur. Die kleur zien we veruit het vaakst. Die groene kleur komt door een samenwerking tussen zuurstof- en stikstofatomen. Stikstofatomen worden door de energie afkomstig van zo'n zonnewind "opgewonden". Oftewel: ze krijgen meer energie. Als die stikstofatomen vervolgens met zuurstofatomen botsen en energie uitgewisseld wordt, wordt ook die groene kleur uitgezonden. Vaak is onderaan de groene kleur een vrij scherpe rand te zien. Dit komt doordat de concentratie zuurstofatomen op lagere hoogtes erg snel hoger wordt.
Paars is soms ook te zien (zoals in de titelfoto). Die kleur is simpelweg een combinatie van de rode en groene kleur.
Noorderlicht in Nederland
Nederland ligt in principe te zuidelijk om het noorderlicht te kunnen zien. Alleen in extreme gevallen (erg krachtige zonnewinden) kan het soms zijn dat het licht ook in ons land te zien is. Daar moet het natuurlijk wel helder weer voor zijn. Vaak is het ook maar erg vaag te zien, of kun je het niet met het blote oog zien, maar alleen vastleggen met een camera. De titelfoto is een voorbeeld van poollicht in Nederland. Vorige week zaterdag was het ook nog vanaf de Wadden te zien!
Wist je dat...
Als afsluiter: wist je dat ook op de zuidpool poollicht te zien kan zijn? Dat noemen we aurora australis. Wil je dat kunnen zien, dan moet je wel een flinke reis naar bijvoorbeeld Antarctica maken.
De foto's in deze blog komen van Ramon Oost. De foto van poollicht in Nederland komt van Raymond Kamstra. De titelfoto is gemaakt door Gijs de Reijke.
