Afgelopen dinsdag woedden er door Nashville, Tennessee in de Verenigde Staten dodelijke tornado's met zelfs 25 doden tot gevolg. Dit fenomeen komt wel vaker in de VS voor en dan met namen in bepaalde gebieden.
Wat is een tornado?
Een tornado is een wervelwind met zeer grote windsnelheden (tot enkele honderden kilometers per uur) en met een diameter van enkele meters tot enkele kilometers.
Hoe ontstaat een tornado?
Tornado's ontstaan normaal gesproken in zware onweersbuien, oftewel supercells. Deze buien komen vaak tot ontwikkeling als er warme, vochtige lucht en koude, droge lucht tegen elkaar botsen, en vervolgens de warme, vochtige lucht gaat stijgen.
Onder dit soort buien kunnen we twee verschillende luchtsoorten van elkaar onderscheiden. Als eerste de warme vochtige lucht die de bui ingezogen wordt en als voeding voor de bui dient. Daarnaast is er de koude luchtstroom die helemaal vanaf de top van de bui met de regen mee naar beneden valt. Als de wind ook nog eens snel toeneemt met de hoogte ontstaat er in de bui een horizontale roterende luchtkolom.
Dit is een horizontale kolom die recht door de bui loopt. Als de stijg- en daalbewegingen in de bui sterk genoeg zijn kan deze draaiende kolom draaien en verticaal worden. Het kantelen van de draaiende lucht kolom is mogelijk doordat aan de ene kant de stijgbewegingen in de bui de kolom als het waren omhoog duwen. Aan de andere kant van de bui duwt de koude lucht de kolom juist naar beneden.
Zodra de luchtkolom verticaal is, de grond raakt en condenseert, is er sprake van een tornado!
Tornado's in de VS
Ieder jaar komt er meer dan 1200 tornado's in de VS voor. Dat is meer dan in enig ander land in de wereld! De meeste van deze verwoestende wervelwinden komen in de lente en de zomer voor. In meimaand komen gemiddeld de meeste tornado's voor.
In een specifiek gebied in de VS zijn met name in de lente de omstandigheden ideaal voor supercells en dus ook tornado's om te ontstaan. In dit gebied komen ook elk jaar de meest zware tornado's voor. Daarom heeft dit gebied een specifieke naam gekregen, namelijk "Tornado Alley".
Het hart van Tornado Alley loopt grofweg van Texas helemaal door tot aan de Canadese grens. In dit gebied is er tijdens de lente vaak een botsing tussen twee verschillende luchtsoorten. Aan de ene kant is er nog de koude lucht aanwezig boven de Rocky Mountains (restanten van de winter) en tegelijkertijd komt warme en hele vochtige lucht uit de Golf van Mexico naar het noorden. Op de plek waar deze twee luchtsoorten botsen, ontstaat een hele onstabiele atmosfeer, waardoor supercells makkelijk kunnen ontstaan.
Tornado's ook in de winter
Tornado's komen het hele voor in de VS. Ook waren er al in alle 50 staten van de VS tornado's. Tijdens de winter komen ze echter minder vaker voor in de Tornado Alley. Dan tref je ze liever voor in de "Dixie Alley". Dat is een gebied zuidwest van Tornado Alley. Ook in dit gebied gaat het om de twee luchtsoorten (warme, vochtige lucht van de Golf van Mexico en koude, droge lucht van Canada) die met elkaar botsen, waardoor supercells en eventueel mogelijke tornado's kunnen ontstaan.
Europese "Tornado Alley"
Ook in Europa en zelfs in Nederland komen wel eens tornado’s voor. Ze zijn bij ons wel zeldzamer en komen vooral voor in de zomer. Op zeer hete dagen botst warme lucht vanuit de Middellandse Zee dan tegen relatief koude lucht vanaf de Atlantische Oceaan. Dit gebied, ook wel bekend als de Tornado Alley van Europa, loopt van Centraal-Frankrijk tot halverwege Duitsland. In de zomer ontstaan hier regelmatig stevige onweersbuien, waarbij soms ook tornado’s voorkomen, al zijn het vaak de minder zware varianten.
Voorlopig krijgen we in Nederland alleen te maken met regen en misschien een enkele buien, maar deze worden zeker geen zware onweersbuien.
Voorpagina: Daphne Zaras (3 mei 1999, Oklahoma)
