De afgelopen dagen hadden we te maken met prachtig winterweer. Veel zon, koude nachten en dus de meest fantastische winterplaatjes. Nu is het even anders; het is op veel plaatsen grijs en het is zacht. Maar voor wie van die prachtige winterplaatjes houdt: Het zonnige winterweer keert terug!
Dokkum, Jaap Posthumus
Vooral rond zonsopkomst was het prachtig. Een bevroren landschap met rijp en ruige rijp. Hoe dat ontstaat, lees je in deze blog: het ontstaan van rijp
Wageningen, Daniel Uyleman
En de afgelopen dagen was ook een bijzonder winterfenomeen te zien: IJshaar. Een prachtig verschijnsel, waarbij het eruit ziet alsof er witte haren uit een stuk hout groeien. Met wat fantasie kun je er een baard in zien! Dit is de reden dat ijshaar ook wel ‘de baard van Koning Winter’ wordt genoemd. Maar hoe ontstaat het en wat zijn de vereiste condities?
Vierhouten, Adrie van Kuilenburg
Je zou het in eerste instantie misschien niet denken, maar ijshaar wordt veroorzaakt door schimmels. De schimmels in dood hout produceren namelijk water. Dat water wordt vervolgens door de poriën van het dode hout naar buiten geperst. Dat water bevriest, maar doordat er steeds nieuw vocht uit het hout wordt geperst, krijgt het een structuur die bestaat uit dunne draadjes: dit wordt ijshaar genoemd. Bij precies de juiste omstandigheden kunnen de ijsharen uiteindelijk zelfs een lengte bereiken van 5 tot 10 centimeter!
Garderen, Cor Baltus
IJshaar is vrij zeldzaam en de condities waaronder het vormt zijn vrij specifiek. Zo mag het hout niet door sneeuw bedekt zijn, moet het uiteraard vriezen én is er een vrij hoge luchtvochtigheid nodig. Vochtige lucht is noodzakelijk zodat het naar buiten geperste water niet kan verdampen en het dus beschikbaar blijft voor bevriezing. De buitentemperatuur moet trouwens ook niet te laag worden, anders gaan de schimmels in een soort "slaapstand" en produceren ze niet meer genoeg water.
Austerlitz, Gertjan Oukes
Als je zelf ijshaar wilt zien, is het zaak dat je na een nacht met de juiste omstandigheden ’s ochtends vroeg het bos in gaat. Het best is een bos met eiken- en beukenbomen, de schimmels houden van dood hout van deze soorten. Zoek vooral op schaduwplekken, in de zon smelt ijshaar namelijk snel weg. Wees ook voorzichtig met het aanraken, of voorkom dat eigenlijk, de warmte van een mens laat de fragiele ijsdraadjes namelijk vrij snel wegsmelten.
Een, Lineke Huizing
Afgelopen nachten kon dus ijshaar ontstaan, maar nu is het even gedaan met het bijzondere fenomeen. Het is overdag grijs en zacht, en in de nachten vriest het niet eens. Maar het zachte en grijze weer is van korte duur.
Tegen het weekend wordt het overdag weer kouder en gaat het 's nachts weer licht vriezen. En dan is er dus weer volop kans op mooie winterse plaatjes en het spotten van ruige rijp en ijshaar!
Fochtelooerveen, Gideon Hummel
