De El Niño houdt de wereld al een paar maanden in haar greep met als gevolg wereldwijd extreem weer. Inmiddels lijkt de El Niño zijn piek te hebben bereikt en gaat hij de boeken in als een historisch krachtige El Niño, oftewel een 'super-El Niño'.
Super-El Niño piekt
In mei vorig jaar berichtten we er al over: De aanstaande El Niño kan wel eens uitgroeien tot een 'super-El Niño'. Om van een super-El Niño te mogen spreken moet het water in de Stille Oceaan over een periode van 3 maanden gemiddeld 2 graden hoger liggen dan de klimaatgemiddelde temperatuur. In november, december en januari was dit het geval en piekte de El Niño. De El Niño 2023/2024 schaart zich hiermee in de top 5 van meest krachtige El Nino's sinds het begin van de metingen. De meest krachtige El Niño was in 1997/1998 met een temperatuurafwijking van het stille oceaanwater van 2,3 graden, gevolgd door 1982/1983 (2,3 °C) en 1972/1973 (2,1 °C).
Een overzicht van de temperatuurafwijking van het zeewater in de Stille Oceaan. Duidelijk te herkennen zijn de pieken van positieve afwijkingen van de super-El Niño's. (Bron: NOAA)
Actuele afwijking van de temperatuur van het oceaanoppervlak ten opzichte van gemiddeld. Niet alleen het gebied dat verantwoordelijk is voor de El Niño kleurt rood, maar ook andere delen van de oceaan zijn warmer dan gebruikelijk. De gemiddelde wereldwijde temperatuur van het oceaanwater is met 21,1°C op dit moment recordwarm. (Bron: NOAA)
Impact El Niño
Het weer wereldwijd is afgelopen jaren al veel extremer geworden door klimaatverandering. Droogte en hitte verergeren, maar regen wordt ook intenser door opwarmende lucht en oceanen. De super-El Niño komt hier nu nog bovenop. Het warme oceaanwater voor de kust van Chili heeft namelijk ook impact op de atmosfeer. Door de El Niño veranderen windpatronen wereldwijd en komen lage- en hogedrukgebieden op veel plaatsen op aarde net iets anders te liggen. Sommige gebieden op aarde ervaren hierdoor momenteel extremer en soms ook ander weer dan ze gewend zijn. Weersextremen die op dit moment te linken zijn aan de super-El Niño zijn bijvoorbeeld de droogte en hitte in Argentinië en Chili met bijbehorende bosbranden, maar ook de extreme regenval die het westen van de Verenigde Staten in zijn greep houdt.
De kans is groot dat El Niño zijn piekt heeft bereikt en dat het zeewater in de Stille Oceaan komende maanden langzaam afkoelt. Mogelijk koelt het water zo ver af dat het later in het jaar resulteert in een La Niña. Bij een La Niña liggen de temperaturen van de Stille Oceaan onder het gemiddelde. (Bron: NOAA)
Hoe nu verder?
Het lijkt er op lijkt dat El Niño 2023/2024 z'n piek heeft bereikt/ De verwachting is dat het zeewater in de Grote Oceaan langzaam afkoelt om vanaf april watertemperaturen te hebben die minder afwijken van gemiddeld. Op dit moment is de kans zelfs zo'n 60%, dat vanaf juli het oceaanwater voor de kust van Chili dusdanig afkoelt dat de La Niña haar intrede doet. Dat lijkt gunstig nieuws voor alle gebieden op aarde die getroffen worden door extreem weer. Toch ijlen de effecten van de El Niño nog het hele jaar na in de wereldwijde atmosfeer, ondanks dat de El Niño op z'n retour lijkt te zijn. Zo kan de El Niño in Nederland dit jaar ook nog voor een iets natter voorjaar zorgen.
