Maandag komt er weer eens een groot neerslaggebied boven Nederland te liggen, waardoor het in bijna heel het land een natte dag gaat worden. Voor veel mensen komen gedachten als "Daar gaan we weer..." of "Is het nou nog niet klaar met die vele regen?" weer omhoog, maar hoe terecht is dat eigenlijk? Regent het echt zo vaak in Nederland? Dat valt dus wel mee, al is er de afgelopen 50 jaar wel een toename geweest in de hoeveelheid neerslag die er valt. 

Extreem nat

Oké, we moeten wel eerlijk bekennen: we hebben de laatste tijd ook wel veel regen over ons heen gekregen. Zo was het jaar 2023 recordnat in Nederland en dat leverde rond Kerst nog problemen en wateroverlast op. Dat is niet alles, ook februari dit jaar verliep bijna recordnat: het was de natste februarimaand sinds 1946. Ook wij schreven daarover blogs met titels als is al die regen nog ergens goed voor en waar komt al die regen vandaan. De vraag is echter: hoe vaak regent het nu écht in Nederland? Als we in de getallen duiken, zien we dat dit gemiddeld gesproken best meevalt (al geven we toe, de afgelopen periode was wel erg bovengemiddeld qua neerslag, dus was het beeld misschien ook wel iets somberder). 

92% van de tijd is het droog

Nederland heeft sowieso over het algemeen wel de reputatie dat het vaak slecht weer is. Zeker in de herfst is het voor het gevoel vaak "slecht" weer. Grijs, grauw, druilerig of gewoon met veel regen. Eerlijk gezegd is dit niet helemaal terecht, want het regent "slechts" 8% van de tijd in Nederland. Een deel van die neerslag valt bovendien ook nog eens 's nachts, wanneer de meeste mensen slapen, of gewoon 's avonds wanneer de meesten binnen zitten. Het percentage dat je de regen ervaart is dus nog kleiner dan die 8%.

Figuur 1: Een deel van de tijd dat het regent, regent het wanneer de meesten binnen zitten. Dan hebben we uiteraard geen "last" van de regen en voor de natuur is dit alleen maar een zegen. 

Droge en natte dagen

In Nederland is het bovendien gemiddeld 173 dagen van de 365 dagen droog. Dat betekent dus dat er op 192 dagen wel enige vorm van neerslag valt ergens in Nederland. Als er echter ook maar op 1 van de 13 weerstations van het KNMI in Nederland meer dan 0,3 mm regen valt, is die dag al niet meer "droog". Dat betekent dus dat als er alleen in Maastricht een bui valt en het in de rest van het land droog is, die dag niet als "droge dag" telt. In werkelijkheid ligt het aantal droge dagen per jaar bij jou thuis dus een stuk hoger, waarschijnlijk rond de 240, ruim 65% van het aantal dagen. 

Het kan altijd erger

Van die 125 dagen waarop dan wel enige neerslag valt, is het ook weer niet zo dat het de gehele dag regent. Een compleet verregende dag komt maar zelden voor in Nederland. In andere landen kunnen ze het wat dat betreft een heel stuk "slechter" treffen. In Schotland regent het bijvoorbeeld 250 dagen per jaar. Hawaii kent zelfs maar 15 compleet droge dagen per jaar... Daarentegen regent het daar vaak heel kort en heftig. Druilerige en grijze dagen komen daar, in tegenstelling tot in Nederland, bijna nooit voor. 

Droog

Het mag geen verrassing zijn dat de meeste droge landen in de buurt van woestijnen of zelfs in woestijnen liggen. Hier valt maximaal 10mm neerslag per jaar, tegenover 847mm per jaar in Nederland. In Nederland valt dus gemiddeld 2mm per dag, en dat is meer dan er gemiddeld in de droogste gebieden op jaarbasis valt.

Het aller droogste gebied op de wereld is er wellicht eentje die je niet snel zou verwachten. Dat zijn namelijk de droge Valleien van McMurdo. Deze valleien liggen in het Zuidpoolgebied en hier is, voor zover bekend, nog nooit een druppel regen gevallen. Het extreem droge klimaat daar wordt mede veroorzaakt door hele koude valwinden.

Figuur 2: De droogste plek op aarde, de McMurdo Vallei. Foto: ©NASA

Wanneer regent het in Nederland

Doorgaans valt de meeste regen in Nederland in de meteorologische herfst (september, oktober, november). Goede tweede is de zomer (juni, juli, augustus). Wel zien we een duidelijk verschil in de duur van de neerslag. In de winter en herfst regent het beduidend langer dan in de zomer. Hieruit kunnen we opmaken dat de neerslag in de zomer stevige buien zijn, en in de herfst en winter zijn er meer grijze regendagen met langdurige neerslag.

Figuur 3: Gemiddelde regenhoeveelheid en duur per maand.

Klimaatverandering?

Uit onderzoek van het KNMI blijkt wel dat er de afgelopen 50 jaar in absolute aantallen meer neerslag is gaan vallen per regendag. Dat betekent dus dat in dezelfde tijd meer regen uit de lucht komt. De regendagen of buien zijn dus intensiever van aard geworden, wat op zich een logisch gevolg van de klimaatopwarming is (warmere lucht kan meer vocht vasthouden). Het is dus niet vaker gaan regenen, maar op de momenten dat het regent valt er tegenwoordig wel meer! Misschien is dat ook waarom we nu neerslagrecords verbreken en er meer overlast en problemen zijn dan voorgaande jaren.

Figuur 4: de afgelopen 50 jaar zijn de natte dagen zo'n 9% natter geworden. ©KNMI

Conclusie

Al met al valt het dus allemaal wel mee met het vooroordeel dat Nederland een regenachtig land is. Nederland is een aardige middenmoter wat betreft het aantal neerslagdagen. Wel moeten we dus rekening houden met het feit dat in diezelfde 8% tijd tegenwoordig meer regen valt. Komende tijd blijft het wisselvallig met vooral maandag een groot regengebied over Nederland. Vooral donderdag lijkt nu droog te gaan verlopen, maar vanaf vrijdag zijn de buien weer in alle hevigheid terug. Hou dus vooral het weerbericht of de Buienradar in de gaten.

Figuur 5: De meerdaagse voor aankomende week. Vooral de donderdag springt er momenteel uit als droge dag.