Je kent het wel: je opent de app van Buienradar en ziet een grote grijsblauwe vlek over je huis hangen. “Hé, vervelend, ik wilde net een rondje lopen met de hond”. Eenmaal buiten blijkt het echter helemaal droog te zijn… Of andersom: de app geeft aan dat het droog is, maar eenmaal buiten haal je toch echt een nat pak! 

Geen enkele radar is foutloos

We zijn ons er bij Buienradar van bewust dat onze radar niet in 100% van de gevallen klopt! Dat is alleen bij geen enkele radar het geval. Dat heeft te maken met enkele tekortkomingen van een regenradar. Ook vandaag is het je misschien opgevallen: vooral aan de noordzijde van de regenzone leek het al een tijdje te regenen, terwijl in werkelijkheid het nog lange tijd droog bleef. Hoe kan dat?

Figuur 1: Het radarbeeld van vandaag om 17.25. Ten noorden van de lijn Den Helder - Assen regent het nog niet of nauwelijks, toch geeft de radar aan dat het daar al regent. Hoe kan dat?

Hoe werkt een regenradar?

Allereerst is het belangrijk te snappen hoe een radar precies werkt. In Nederland staan twee regenradars van het KNMI: in Den Helder & Herwijnen. Deze scannen 24 uur per dag elke 5 minuten de complete hemel af, op zoek naar regendruppels. 

Figuur 2: Het KNMI heeft in Nederland twee regenradars staan, een in Den Helder, en een in Herwijnen. Samen "zien" deze twee radartorens het hele Nederlandse grondgebied en zelfs nog wel meer.

Wat zo’n radar vervolgens doet, is het uitzenden van radiogolven. Vervolgens botst zo’n radiogolf op een regendruppel, waardoor het teruggekaatst wordt naar de radartoren. Die ontvangt vervolgens dit signaal weer. Door het verschil in tijd te meten tussen het verzenden en ontvangen van zo’n radiogolf kan bepaald worden hoe ver de regen van de radar verwijderd is. Door te kijken hoe sterk het signaal is wat terug komt, kan bepaald worden hoe hard het momenteel regent.

Figuur 3: Het regent dicht bij de radar licht. Het signaal komt dus niet zo sterk terug, maar wel snel, omdat het minder afstand hoeft af te leggen!

Figuur 4: Het regent verder bij de radar vandaan hard. Het duurt dus langer voordat het signaal terug is bij de radar, maar het signaal is wel sterker, omdat het er harder regent!

Als het ver weg van de radar heel hard regent, zal het dus lang duren voordat er een signaal terug komt van een regendruppel. Dit signaal is echter nog wel heel sterk, waardoor de radar weet dat het er hard regent. Op de Buienradar zien we nu bijvoorbeeld de rode radarbeelden boven België hangen. Als het dichtbij licht regent, zal het signaal snel terug gekomen zijn, maar niet zo sterk zijn.

Nu je de basis van een radar snapt, kunnen we kijken wat daar dan fout bij kan gaan…

1. Regen verdampt voordat het de grond bereikt

Een van de redenen waarom we vanochtend en vanmiddag regen op de Buienradar zagen, terwijl het toch droog was, komt door regen die verdampt voordat het de grond bereikt. Op grote hoogte regent het namelijk, waardoor de radar deze druppels ziet en er een signaal terug gestuurd wordt naar de radar. Die denkt vervolgens logischerwijs dat het daar moet regenen. Wat de radar alleen niet ziet, is dat de regen verdampt voordat het de grond raakt. Hierdoor is het dus toch droog!

Figuur 5: In dit geval ziet de radar de regen wel, maar voordat het de grond bereikt, verdampt het... Hierdoor regent het niet aan de grond! Dit zorgt voor een verkeerd radarbeeld.

Bij Buienradar proberen we echter als enige weerbedrijf hierop in te spelen, door handmatig het radarbeeld aan te passen. Door dit naast waarnemingen te leggen, kunnen we er toch voor zorgen dat we een beeld krijgen wat overeenkomt met de werkelijkheid. Ondanks dat dit niet 100% waterdicht is, verbetert het de situatie wel aanzienlijk.

2. Motregen ziet de radar niet

Een ander probleem is motregen. Daardoor lijkt het juist droog op de radar, maar regent het toch! Dit komt omdat motregen zo klein is, dat de radiogolven van de radar er dwars doorheen gaan. Er wordt dus niks gereflecteerd, waardoor de radar ook denkt dat het droog is.

Figuur 6: Dit is de "normale" situatie bij regen. Doordat de druppels groot genoeg zijn, reflecteren deze het signaal van de radar.

Figuur 7: Dit is vervolgens de situatie bij motregen. Doordat de druppels zo klein zijn, schieten de radarstralen er gewoon voorbij! Er reflecteert niks terug, waardoor de radar denkt dat het droog is...

Ook hier hebben we bij Buienradar echter een trucje op gevonden! Via onze speciaal voor motregen ontwikkelde motregenradar kun je toch een indicatie krijgen waar het op dit moment zou kunnen motregenen. Dit wordt ook weer gedaan door onder andere waarnemingen, maar ook door satellietbeelden naast elkaar te leggen! De motregenradar check je hier.

3. Valse echo’s

Dan heb je ook nog een laatste mogelijkheid: valse echo’s. Dit zijn hele rare figuren die soms te zien zijn op de Buienradar. Dit kunnen cirkels zijn, maar ook hele rare andere vormen met een mix van donkerrode tot lichtblauwe pixels. Meestal kun je meteen zien dat het hier niet om echte regen gaat.

Figuur 8: Het ontstaan van een valse echo! Deze keer veroorzaakt door een windmolen... De radar denkt daardoor dat het op die plek regent, terwijl het eigenlijk vlak daar achter regent.

Deze ontstaan doordat de radiogolven van de radar tegen iets anders aanbotsen dan regen. Dit kan van alles zijn, zoals hoge flatgebouwen, vliegtuigen, windmolens, vogels, of zelfs boten of golven van zee. Ook de weersomstandigheden spelen hierbij een rol, soms zijn deze gunstig voor het optreden van valse echo’s, soms niet. Ook deze valse echo’s filteren we bij Buienradar zoveel mogelijk weg.

Figuur 9: Nog een voorbeeld van een valse echo, deze keer veroorzaakt door een inversie (laag van warme lucht op hoogte). Hierdoor botst de radargolf op de Noordzee en reflecteert vervolgens terug naar de radar. Die denkt vervolgens dat het daar regent.

4. Regen ver weg van de radar

Als laatste heb je soms nog dat er een bui ver weg van de radar zit, maar dat deze niet heel hoog is. Door de kromming van de aarde kan het nu zo zijn dat de radar "over" deze bui heen kijkt! Daardoor ziet deze de bui niet en verschijnt deze dus niet op het radarbeeld, terwijl het er wel degelijk regent.

Figuur 10: De radar ziet de bui niet, omdat de radarstraal over de bui heen gaat door de kromming van de aarde (extreem voorbeeld ter illustratie).

Conclusie

Het radarbeeld is niet altijd perfect, maar we proberen er bovenop te zitten als het gaat om de accuraatheid van onze Buienradar! Mocht je toch nog steeds problemen ervaren, check dan of het om een van bovenstaande problemen kan gaan. Anders kun je ons altijd benaderen via email of andere social media kanalen, zoals Twitter, FB of Instagram.