Steeds meer mensen beginnen er deze dagen last van te krijgen: hooikoorts. En dat is niet zo gek! Het is alweer begin april, wat betekent dat de lente echt op gang begint te komen. Bovendien is het al wekenlang droog en zonnig, waardoor planten, grassen en bomen volop tot bloei zijn gekomen! De stevige (noord)oostenwind doet er vervolgens nog eens een schepje bovenop...

Wat is hooikoorts?

In tegendeel tot wat je zou verwachten bij het woord hooikoorts, heeft het niks met hooi of koorts te maken. Pollen zijn de grote schuldige in dit verhaal. Nu geven de pollen van grassoorten de meeste allergische klachten, waardoor men vroeger al snel de link legde tussen het hooiseizoen en jeukende ogen, geïrriteerde luchtwegen en het hooiseizoen. Zo komt hooikoorts aan zijn naam. Tegenwoordig heeft maar liefst 1 op de 5 mensen er last van... Maar hoe krijg je eigenlijk hooikoorts?

Pollen de grote boosdoener

Bloemen, planten en bomen planten zich voort door middel van stuifmeel. Stuifmeel, ook wel pollen genoemd, wordt in het bloeiseizoen aangemaakt door de mannelijke planten. Wanneer het pollen in aanraking komt met de vrouwelijke planten vindt de bevruchting plaats. Hoe het stuifmeel bij de vrouwelijke plant terecht komt? Het transport vindt plaats door bijvoorbeeld insecten of door de wind.

Figuur 1: Bijen worden wel blij van stuifmeel. Foto: Ria Luttikhold, De Heurne

Tijdens het transport door de wind zweeft het pollen vrijelijk door de lucht. Het stuifmeel wordt ongehinderd ingeademd door de mens en komt ook ongehinderd in de ogen. Pollen bevat eiwitten en sommige van deze eiwitten veroorzaken allergische reacties bij mensen (die daar gevoelig voor zijn). Niet iedereen is allergisch voor pollen en ook niet alle planten geven allergene pollen af. 

Figuur 2: Grassen geven de meeste hooikoortsklachten. Foto: Nely V Frankenhuyzen, Beusichem

Niet alleen grassen

Inmiddels weten we dat niet alleen  grassen allergeen pollen voortbrengen. Ook bomen en kruiden maken stuifmeel aan dat allergische reacties teweeg kan brengen, overigens verspreid over het jaar. Voorbeelden van bomen die allergeen pollen afgeeft zijn bijvoorbeeld de Hazelaar, Els en de Berk. Bij kruiden moet je denken aan de Bijvoet en de Ambrosia. In onderstaande pollenkalender kun je zien in welke periode welke boom of plant z’n pollen afgeeft.

Figuur 3: Pollenkalender (bron: pollennieuws.nl). Je ziet dat vanaf half april steeds meer planten, grassen en bomen pollen beginnen voort te brengen.

Invloed van het weer

Toch kunnen de hooikoortsklachten per dag verschillen en dat heeft alles te maken met het weer. Allereerst is de temperatuur van belang. Wanneer het bijvoorbeeld te koud is in het voorjaar, heeft geen enkele plant of boom ‘zin’ om te bloeien. Dus wordt er ook geen stuifmeel aangemaakt. Wanneer echter lenteachtige temperaturen zich aandienen, gaat het los! Zonlicht is daarbij onontbeerlijk, aangezien het de groei en bloei sterk bevordert. Dus op een zonnige en zachte dag zullen de hooikoortsklachten toenemen. 

Figuur 4: Zon en wind zorgen voor meer pollen in de lucht. Foto: Marjan den Boer, Nuth

De wind zorgt ervoor dat het stuifmeel loskomt van de planten en door de lucht zweeft. Is het windstil dan merk je dat de hooikoortsklachten gering zijn. Ook de windrichting is van belang. Bij een wind van zee, daar zijn immers geen grassen of bomen, is de hoeveelheid stuifmeel in de westelijke helft van het land aanzienlijk minder dan wanneer er de wind bijvoorbeeld uit het oosten waait.

Figuur 5: De vier factoren waar de hoeveelheid pollen in de lucht vooral vanaf hangt

Schoonspoelen

Tot slot nog regen. Op een regenachtige dag merkt menig hooikoortspatiënt dat hooikoortsklachten zijn afgenomen of er helemaal niet zijn. De regen spoelt namelijk de lucht schoon, waarbij het pollen neerslaat op de grond. Overigens zal aan het begin van een bui in de zomer of lente juist een piek waarneembaar zijn in de concentratie stuifmeel in de lucht. De eerste regendruppels brengen de bomen in planten namelijk in beweging, waardoor het stuifmeel juist in de lucht komt.

Vooruitzichten

Aan het begin van de blog zeiden we al dat de omstandigheden voor pollen in de lucht vrij goed waren de afgelopen tijd. Het was vrij zacht, met veel direct zonlicht, bovendien is het al weken droog en sinds vandaag waait de wind ook nog eens stevig door. Een (noord)oosten wind zelfs, waardoor er nog veel meer pollen via Duitsland onze kant op komen! Je moet dan ook niet verbaasd zijn als de komende dagen steeds meer mensen om je heen beginnen te snotteren. Of misschien krijg je er zelf wel last van. 

Figuur 6: Vandaag stond er een flinke noordoostenwind. Dit helpt de hooikoortspatiënten absoluut niet. Bij wind vanaf zee, kun je aan de kust nog ontsnappen aan veel pollen in de lucht, doordat daar geen planten groeien. 

De komende dagen lijkt de wind weer iets af te zwakken en naar een meer noordelijke hoek te draaien, waardoor een groot deel van het aantal Duitse pollen ons mogelijk bespaard blijft. Ook de temperatuur zakt wat, waardoor de pollenproductie iets naar beneden kan gaan. Het blijft echter droog en zeer zonnig, waardoor de hooikoortsklachten nog wel even zullen voortduren. We zien op onze pollenradar dan ook hoge cijfers terug deze week.

Figuur 7: De pollenradar voor morgen (zondag 06-04). 

Het meest actuele weerbericht lees je uiteraard hier! Ook hebben we op onze website een speciale hooikoortspagina, waar je onder andere deze kaarten terug kunt vinden. Ook kun je via daar richting Hooikoortsradar, waar je alles over dit onderwerp kunt vinden.

Figuur 8: De vooruitzichten voor de komende dagen

Tips in de strijd tegen hooikoorts

Als laatste dan nog wat tips om het leed wat hooikoorts heet ietwat te verzachten. 

• Buitenactiviteiten bij voorkeur ’s ochtends vroeg voor 10.00 uur, de hoeveelheid pollen is in de rustige atmosfeer nog redelijk beperkt. Na 10.00 uur ontstaan door opwarming door de zon wervelingen in de lucht waardoor de hoeveelheid pollen op leefniveau toeneemt.
• Draag een zonnebril of sportbril om je ogen tegen pollen te beschermen.
• Smeer vaseline rond de neus zodat (een deel van de) stuifmeel blijft plakken.
• Droog de schone was binnenshuis, zodat er minder pollen op terechtkomen.
• Gebruik je medicatie op het juiste moment.