Misschien is het jou al opgevallen, maar na de kou van afgelopen weekend zijn vele bomen ineens een stuk kaler. En overal op de grond liggen er herfstkleurige bladeren. Waarom kleuren sommige bladeren tijdens de herfst en wat heeft het weer ermee te maken?
Eerst is de vraag natuurlijk: wat veroorzaakt de groene kleur van bladeren? Bomen hebben zonlicht en water nodig om te groeien. Het bladgroen, of in wetenschappelijke termen het chlorofyl, zet onder invloed van zonlicht, koolstofdioxide en water om in suikers en koolhydraten. Dit proces heet fotosynthese. Het chlorofyl geeft het blad zijn groene kleur. Naast het groene chlorofyl bevat het blad het hele jaar door ook geel pigment (xanthofyl) en oranje pigment (caroteen). In de lente en zomer is er volop zonlicht en het bladgroen is dan ook volop aanwezig, veel dominanter dan het gele en oranje pigment. In de herfst en winter domineren de gele en oranje pigmenten weer.
Tijdens de herfst worden de dagen korter (dus is er minder zonlicht) en normaalgesproke ook nog eens kouder. Het chlorofyl breekt geleidelijk af en de oranje en gele pigmenten worden dan beter zichtbaar.
Foto: Thirza Tromp, Heemskerk (22 november 2022)
De laatste restjes chlorofyl worden uit het blad getrokken en opgeslagen in de takken en in de stam als voorraad voor de winter. Ook wordt het in het volgend voorjaar gebruikt voor de groei van nieuwe blaadjes. De blaadjes sluiten tot slot hun nerven (soort van adertjes) en tijdens lage temperaturen vormt zich een soort van kurkje tussen het blaadje en de tak. Dit kurklaagje zorgt ervoor dat de boom geen vocht meer kan verliezen en daarmee zou kunnen uitdrogen. Het blaadje wordt dus niet meer gevoed, bevat geen chlorofyl meer en sterft. Uiteindelijk laten de bomen dan ook hun blad vallen. De boom kan nu beschermd de winter in.
Als er wat wind staat, vallen de bladeren sneller van de bomen. En ook als het wat kouder is, zoals afgelopen weekend, versnelt het bladvalproces. En dat is dan ook de reden waarom de natuur deze week er wat anders uitziet dan vorige week.
De herfstkleuren leveren natuurlijk een prachtig natuurbeeld op, zelfs al liggen de meeste bladeren al op de grond!
Foto: Martin Vye, Arnhem (2 november 2022)
Foto: Hans van Loenen, Hummelo (22 november 2022)
Foto: Ton Wesselius, Warmond (15 november 2021)
De komende dagen liggen de temperaturen opnieuw iets boven het langjarig gemiddelde. Daarnaast is het wisselvallig met regelmatig wat regen of een bui. Maar er zijn zeker ook droge perioden met soms wat zon om even naar buiten te gaan en van de prachtige herfst te genieten!
