Eerder dit jaar hadden we het over de voortekenen dat het dit jaar tot La Niña kan komen. Nu is het zover: La Niña is een zekerheid! Maar wat precies is een La Niña?
La Niña vormt deel van een fenomeen, namelijk ENSO (El Niño Southern Oscillation) dat zich voordoet in de Stille Oceaan. Het gaat met name om perioden waarin de zeewatertemperaturen over de oostelijke Stille oceaan veranderen. Veranderde zeewatertemperaturen hebben ook effect op de luchtdruk (en dus het weer) boven deze gebieden.
Normaal ligt de temperatuur van het zeewater aan de westkust van Zuid-Amerika wat lager dan die van het zeewater rond Australië en Zuidoost-Azië.
In een normale situatie waaien rondom de evenaar passaatwinden uit het oosten. Dat stuwt het warme zeewater op voor de kust van Azië. Voor de Zuid-Amerikaanse kust, nabij Peru, komt juist koel zeewater uit de diepte van de oceaan omhoog. Dit water is vaak rijk aan voedingsstoffen, waardoor de plankton- en visgroei wordt gestimuleerd.
Door de grote tegenstellingen in zeewatertemperaturen komt er een luchtcirculatie op gang. In de omgeving van Zuidoost-Azië en Australië wordt de lucht boven het warme zeewater opgewarmd en stijgt op. Deze opstijgende lucht koelt af en vormt enorme wolken die uitgroeien tot zware regenbuien. Voor de westkust van Zuid-Amerika is dan juist sprake van dalende luchtbewegingen en is het droog.
Soms komt het voor dat het zeewater voor de kust van Peru en Ecuador juist opwarmt. Dan is er sprake van El Niño. Boven het relatief warme zeewater nabij Peru en Ecuador kan de lucht dan gemakkelijk stijgen. Deze lucht koelt af en condenseert, met als gevolg de vorming van soms grote buienwolken. In Azië zorgen de dalende luchtbewegingen boven het relatief koude zeewater juist voor drogere omstandigheden.
Bovendien bevat dit warmere water veel minder voedingsstoffen en ook de visvangst gaat hiermee dus achteruit. Voor de vissers in deze omgeving is dat vaak rampzalig.
La Niña is het tegenovergestelde van El Niño en eigenlijk maar een sterkere weergave van de normale situatie in de Stille Oceaan. Dus wordt het zeewater langs de westkust van Zuid-Amerika kouder dan normaal. Dat zorgt weer voor een sterkere luchtcirculatie en vervolgens ontstaan er nog zwaardere regenbuien boven Zuidoost-Azië en juist meer droogte voor de westkust van Zuid-Amerika.
Hoewel La Niña droogte betekent voor Peru en Ecuador, is het niet allemaal slecht, want La Niña zorgt weer voor een betere visvangst langs die kust. Dat komt omdat het koudere zeewater die vanuit de diepte van de oceaan naar boven komt, nog rijker aan voedingsstoffen zijn.
Huidige situatie boven de Stille Oceaan 
De afwijking van de huidige zeewatertemperatuur van de Stille Oceaan met die van de normale waarde. Bron: NOAA Coral Reef Watch.
Hierboven is een afbeelding van hoe de zeewatertemperatuur momenteel verschilt van de normale waarde. Aan de linkerkant (in het westen van de Stille Oceaan) is het duidelijk warmer dan normaal en aan aan de rechterkant, langs de westkust van Zuid-Amerika vrij kouder dan normaal. De huidige situatie duidt dus duidelijk op een La Niña.
Gevolgen van La Niña
El Niño en La Niña hebben wereldwijd gevolgen. El Niño zorgt in veel gebieden voor extreme droogte, zoals in Indonesië, Noord-Australië, de Filipijnen, zuidelijk Afrika en de Amazone. In andere delen van de wereld valt er juist weer meer regen dan normaal, zoals de westkust van Zuid-Amerika en Oost-Afrika.
Het kleine zusje van El Niño gaat ook zeker niet ongemerkt! La Niña zorgt weer voor natter weer in vele regio's zoals zuidelijk Afrika en Zuidoost-Azië, waar het weer droger dan normaal is en het zuidoosten van de VSA, Oost-Afrika en natuurlijk Peru.
Maar wat duidelijk is uit de afbeelding hierboven, is dat er (in grote lijnen) geen gevolgen zijn voor Europa. La Niña zorgt dat een krachtige hogedrukgebied rond Alaska ontstaat. Dat heeft weer een invloed op de straalstroom. Die buigt namelijk zuidelijk over Noord-Amerika. Als de straalstroom Noord-Amerika verlaat, zijn er verschillende richtingen die het kan volgen. Het ligt een beetje aan wat voor drukgebieden er boven de Atlantische Oceaan zijn. Ook speelt de SSW (Sudden Stratospheric Warming) een rol.
Op het winterweer in Nederland heeft El Niño en La Niña geen gevolgen. In het geheel lijkt de seizoenverwachting voor Europa momenteel warmer dan normaal, maar dat betekent niet dat er geen koude dagen met winterse neerslag er tussendoor kunnen zijn. Maar of we een witte Kerst krijgen, kunnen we op dit moment alleen maar raden. De geschiedenis leert ons dat de kans daarop maar 6,7% is. En met klimaatverandering en een warmer-wordend aarde, wordt die kans alleen maar kleiner!
Archieffoto: Martin Vye (Wolvega)
