In eigen land is het winterweer maar niet in zicht. Het is vooral zacht en vandaag ook nog grijs en kletsnat. In andere delen op het noordelijk halfrond is het een compleet ander verhaal. Op sommige plaatsen heeft zelfs een bijzonder winterfenomeen zich voorgedaan, namelijk lake-effect snow!
De VS heeft deze winter al meerdere keren te maken gehad met het oprukken van zeer koude lucht uit het noorden. Wanneer deze koude lucht echter over relatief warm water uitstroomt, kunnen gemakkelijk sneeuwbuien ontstaan - een fenomeen dat we lake-effect sneeuw noemen.
De ingrediënten
Lake-effect sneeuw komt niet zomaar voor. Er zijn bepaalde ingrediënten voor nodig. Eén hiervan is uiteraard een zee of meer (vandaar de naam!). De watertemperatuur van de zee of het meer moet dan ook een stuk hoger zijn dan de omgeving. Vervolgens moet er een wind over het water blazen, waar de lucht van kouder is. Het gevolg is dat er relatief grote temperatuurverschillen ontstaan tussen het water en de lucht erboven: een recept voor opstijgende lucht. In de stijgende lucht komt waterdamp voor. Op hoogte is de temperatuur zo laag, dat de lucht al dat water niet meer in gasvorm kan houden. Dus condenseert het water en vormen er wolken. In deze wolken bevriezen de waterdruppels vrij vlot, waardoor er sneeuwvlokken ontstaan. Zodra die wolken boven land komen, valt er een bak sneeuw naar beneden. In tegenstelling tot een (normale) sneeuwbui, kan lake-effect sneeuw meerdere uren en soms zelfs dagen lang aanhouden.
Op een satellietbeeld is dergelijk fenomeen vaak goed te zien. Vanuit de lijnen van de wolken kan de richting van de wind worden bepaald. In de lijnen van wolken zijn ook het groeien van de buien zichtbaar: de "wolkenstippen" worden namelijk groter! En waar de buien weer boven het land terechtkomen, is het landoppervlak wit (als het uiteraard tussen de wolken door te zien is).
Een satellietbeeld van vrijdag 21 februari van de lake-effect snow rond Lake Ontario. In een noordwestelijke stroming werd vrij koude lucht boven het relatief warme water van Lake Ontario aangevoerd om vervolgens een pak sneeuw te storten in delen van New York State. (Bron: NASA Worldview)
In de Amerikaanse staat New York is rond Lake Ontario vorige week enorm veel lake-effect sneeuw gevallen. Vanaf vrijdag 14 februari tot en met woensdag 19 februari is er in Minetto zo'n anderhalve meter sneeuw gevallen en in Palermo zelfs 2 meter! In Oswego County zijn minstens 25 gebouwen ingestort onder het gewicht van de sneeuw.
Veel sneeuw in Turkije
Niet alleen de VS kampte afgelopen tijd met lake-effect snow. Ook in Turkije viel op meerdere plaatsen enorm veel sneeuw. In meerdere provincies waren de scholen afgelopen vrijdag en vandaag gesloten vanwege de hevige sneeuwval. Er zijn meer dan 2.000 wegen onbegaanbaar en er waren afgelopen weekend meerdere vluchten geannuleerd. Een sneeuwstorm van dergelijke intensiteit komt zelden voor in Turkije. Deze keer kwam dit fenomeen door een arctisch lagedrukgebied dat over de Zware Zee trok.
Sneeuw in Istanboel (Foto: Hakan Akgun, Anadolu/ANP)
Lake-effect snow in Turkije kan voorkomen als er een koude luchtmassa over de relatief warme zeewater van de Zwarte Zee beweegt. Ook hier is het zichtbaar vanuit de lucht.
Satellietbeeld van de Zwarte Zee op 23 februari. Ook hier is lake-effect snow aan het gebeuren. Kijk maar naar de lijnen van wolken boven het donkere water en de witte sneeuw langs de kustregio's van Turkije. (Bron: NASA Worldview)
Lake-effect snow in Europa
Lake-effect snow in Europa is vrij zeldzaam. Zoals hierboven gebeurt het af en toe in Turkije. Ook in het VK is het mogelijk met een noordoostelijke stroming (met oorsprong in Noordoost-Europa) over het relatief warme water van de Noordzee. In het VK spreken ze dan van "the Beast from the East".
In 2018 kregen we te maken met "the Beast from the East", oftewel de Russische Beer. Ook Nederland kan er dus lake-effect snow voorkomen, al gebeurt het hier minder vaak en blijft het veelal beperkt tot de Waddeneilanden. In 1987 lag er door lake-effect snow zelfs 80 cm sneeuw op Terschelling!
Sneeuw op Ameland tijdens de Russische Beer in februari 2018 (Foto: Wesley Akkerman, Hollum)
In andere delen van de wereld is dit fenomeen wel vaker te zien. In Japan komt het voor als koude lucht vanuit China over de Japanse Zee wordt geblazen. Lake-effect snow in de buurt van de Great Lakes in de VS komt veel vaker voor dan in de rest van de wereld, waarbij de bewoners daar meestal meerdere keren per jaar hun weg naar buiten moeten graven.
Binnenkort sneeuw in eigen land?!
In eigen land is voorlopig geen vlok sneeuw te verwachten. Het blijft nog enkele dagen lang wisselvallig. Vanaf morgen is ook weer de zon af en toe te zien. De komende week kan 's nachts de temperatuur plaatselijk onder het vriespunt duiken, maar overdag blijft het boven het langjarig gemiddelde van 7 graden. Dus ook de rest van de week is er voorlopig geen sprake van winterweer met sneeuw.
