Een hele tijd was het heerlijk nazomerweer met veel zonneschijn en hoge temperaturen, maar vanaf vandaag kan de regenjas uit de mottenballen en de kachel kan weer aan, want de herfst gaat beginnen! Die omslag in het weer heeft alles te maken met de luchtsoort waarin we zitten. Daarover lees je meer in deze blog.
Lange tijd was er geen wolkje te bekennen, maar voorlopig gaat dat niet meer voorkomen. Dit heeft alles te maken met een andere luchtsoort waar we in terecht zijn gekomen. foto: Pascal van Timmeren
Luchtsoorten en brongebieden
De term luchtsoort klinkt misschien een beetje abstract, maar het is binnen de meteorologie een term die regelmatig gebruikt wordt. Het is niets anders dan een volume lucht met bepaalde eigenschappen, zoals temperatuur en luchtvochtigheid. Deze luchtsoorten kunnen soms wel duizenden vierkante kilometers omvatten.
Deze luchtsoorten, ook wel luchtmassa’s genoemd, ontstaan wanneer lucht een geruime tijd boven een bepaalde plek blijft hangen. In de meteorologie noemen we deze plek dan het brongebied. Boven dit gebied neemt de lucht bepaalde eigenschappen aan. Het oppervlak van het brongebied moet daarvoor groot genoeg en het liefst homogeen zijn. Enkele voorbeelden zijn bijvoorbeeld oceanen, woestijnen of grote koude sneeuwvlaktes rondom de polen. Tenslotte moet de lucht ook lang genoeg blijven hangen in het gebied om de eigenschappen van het gebied over te kunnen nemen.
De scheiding tussen deze luchtsoorten wordt gekenmerkt door de welbekende fronten. Het zijn deze fronten die een grens vormen tussen luchtsoorten van verschillende temperatuur of luchtvochtigheid. Een overgang naar een andere luchtsoort gaat dan vaak ook niet zonder slag of stoot! Denk maar bijvoorbeeld aan de zware onweersbuien die we soms in de zomer in Nederland hebben. Lucht uit het westen probeert dan de vaak tropisch hete lucht uit het zuiden te verdrijven.
De frontenkaart voor morgenmiddag. De fronten op de weerkaart geven min of meer de begrenzing aan tussen de verschillende luchtsoorten met bijbehorende neerslag.
Welke luchtsoorten zijn er?
Er wordt onderscheid gemaakt tussen de verschillende luchtsoorten op basis van de plek van oorsprong. In eerste instantie wordt er onderscheid gemaakt tussen luchtvochtigheid. Hierbij bestaat er de relatief droge continentale lucht en de vochtigere maritieme luchtsoort. Wanneer lucht zich langere tijd boven de oceaan bevindt, kan het meer vocht opnemen dan wanneer het voor lange tijd boven het drogere continent hangt.
Na dit onderscheid wordt er volgens nog rekening gehouden met de plek waar de luchtsoort vandaan komt. Is dat uit de poolstreken, de gematigde breedten of juist uit de (sub)tropen? Op basis hiervan kunnen de volgende luchtsoorten worden ingedeeld:
- Maritiem arctische lucht
- Continentaal arctische lucht
- Maritiem polaire lucht
- Continentaal polaire lucht
- Maritiem tropische lucht
- Continentaal tropische lucht
Alle luchtsoorten waar Nederland mee te maken kan krijgen: van tropisch tot polair tot zelfs arctisch! Daarbij wordt er ook nog onderscheid gemaakt tussen relatief droge lucht (continentaal) en relatief vochtige lucht (maritiem).
Arctische lucht
De arctische lucht is de luchtsoort waarbij het brongebied ligt in de poolstreken. Maritiem arctische lucht heeft een lange weg over zee afgelegd en heeft aardig wat vocht op kunnen nemen. De drogere variant, continentaal arctische lucht, geeft totaal ander weer. Wanneer ons land hiermee te maken krijgt in bijvoorbeeld de winter, is het vaak ijs- en ijskoud, maar wél droog.
IJs- en ijskoud, maar wél droog? Dan heeft ons land hoogstwaarschijnlijk te maken met continentaal arctische/polaire lucht.
Polaire lucht
Polaire lucht vindt juist zijn oorsprong rond de gematigde breedtes. De vochtigere variant van deze polaire lucht veroorzaakt vaak buien door de meegevoerde lagedrukgebieden. Dit is de min of meer de luchtsoort waarin we ons vanaf morgen gaan bevinden in Nederland.
In maritiem polaire lucht kunnen gemakkelijk buien ontstaan.
Continentaal polaire lucht is droog, waardoor het in de winter juist vaak koud is met de aanvoer van deze luchtsoort. In de zomer wordt het dan vaak juist vrij warm, maar zeker niet té heet,. Afgelopen lente hadden we bijvoorbeeld veel te maken met deze continentaal polaire lucht. Het was vaak zeer zonnig en het is mede de reden dat we een zeer droog voorjaar achter de rug hebben. Af en toe draaide de wind wat meer naar het zuidoosten, met als gevolg dat de temperaturen even wat hoger uitpakten.
Tropische lucht
Tenslotte bestaat er dan nog de tropische luchtsoort met zijn oorsprong in de (sub)tropen. Maritiem tropische lucht is vaak heel vochtig met een hoge temperatuur. Dit is vaak de luchtsoort waarin we in Nederland soms die bekende bloedhete en benauwde zomerdagen krijgen. In de avond wordt dit dan wel eens ‘afgestraft’ met onweer. Dan vindt er vaak een strijd plats tussen deze luchtsoort en de polaire maritieme luchtsoort. De drogere variant van deze tropische lucht is heel droog geeft vaak warm, droog en stabiel zomerweer.
Wanneer maritiem tropische lucht wordt verdreven door de polaire lucht uit het westen, gaat dat vaak niet zonder slag of stoot. Regelmatig trekken er dan fikse regen- en onweersbuien over Nederland.
En de komende dagen?
De komende dagen komen we in maritiem polaire lucht terecht. Hierdoor wordt het een stuk frisser, maar ook wisselvalliger.
Voorlopig is het gedaan met de nazomer.
