In Nederland hebben we vaak te maken met mist en in het najaar wordt de kans alleen maar groter. De komende dagen is dat vooral het geval. Laten we uitleggen hoe en precies wanneer de mist ontstaat.
Wat is mist?
Mist is een wolk die zich vanaf het aardoppervlak naar boven uitstrekt. Dat is meteen het grote verschil tussen mist en normale wolken: mist raakt het aardoppervlak, laaghangende wolken daarentegen niet. Er zijn verschillende soorten mist, zoals bijvoorbeeld stralingsmist, advectieve mist, zeemist, regenmist.
Foto: Albert Thibaudier (Heerenveen, 13 september 2018)
Hoe ontstaat stralingsmist?
In een weerbericht hoor je vaak de presentator zegt: "tijdens opklaringen kan er mist ontstaan". In dergelijke situaties wordt naar stralingsmist verwezen.
Tijdens de nacht verliest de aarde hitte. We spreken dan van uitstraling. De lucht boven het aardoppervlak koelt vervolgens ook af. Als er genoeg vocht (oftewel waterdamp) in de lucht zit, condenseert de waterdamp in waterdruppeltjes. De temperatuur waarbij de waterdamp in waterdruppeltjes veranderen (dit proces noemen we condensatie), heet het dauwpunt. Bij het dauwpunt bedraagt de relatieve luchtvochtigheid 100%. De lucht is dan verzadigd. De waterdruppels in de lucht verhinderen het zicht en is er sprake van mist.
Een voorwaarde voor het ontstaan van mist is dat er weinig wind staat. Als er wel wat wind staat, mengen de warme en koude lucht boven het aardoppervlak met elkaar. Daardoor kan er geen waterdamp condenseren en mist ontstaan.
Hoe lost de mist op?
Optrekkende mist (foto: Joost Mooij, 4 september 2018)
In de ochtend staat de zon laag aan de horizon. De zonnestralen leggen dan een grotere afstand af door de atmosfeer dan in de middag, wanneer de zon hoger aan de hemel staat. Daardoor is het nog niet erg warm in de vroege ochtend. Naarmate de zon hoger aan de hemel staat, zijn de zonnestralen krachtiger. Zo wordt het aardoppervlak en uiteindelijk de lucht daar boven steeds meer opgewarmd. Warme lucht kan meer vocht bevatten en daardoor lost de mist van onder uiteindelijk op.
De zon warmt het aardoppervlak op, waardoor de mist geleidelijk van onder oplost en gedeeltelijk wordt opgetild.
De mist wordt als het ware "opgetild". Soms gaat de opstijgende mist over in stapelwolken. Tijdens de winter staat de zon verder van het noordelijk halfrond af en zijn de zonnestralen niet krachtig genoeg om het aardoppervlak genoeg op te warmen. Daardoor blijft de mist soms hardnekkig hangen.
De mist trekt verder op en gaat soms over in stapelwolken.
De komende dagen
Vanaf vandaag tot en met vrijdagavond staat er maar weinig wind. Daarnaast zijn er overdag en 's nachts brede opklaringen. Ook daalt de temperatuur 's nachts tot rond of onder het dauwpunt. Dat betekent dat er de komende nacht alsook in de nacht van donderdag op vrijdag mist kan ontstaan.
De komende nacht is de grootste kans op mist landinwaarts waar de meeste opklaringen zijn. In de nacht van donderdag op vrijdag is de kans op mist zelfs nog groter. Ook blijft naar verwachting de mist op vrijdagochtend nog even hangen. De vraag is echter hoe snel de zon er doorheen weet te breken. Dat is soms moeilijk in te schatten! Vanaf zaterdag staat er meer wind en neemt de kans op mist af.
