Het was vanochtend op sommige plaatsen weer een klein wereldje vanwege de mist. Hier en daar kwam zelfs dichte mist voor! Ook de komende nacht is er kans op (dichte) mist. Dit weerfenomeen kan zorgen voor slecht zicht en in sommige gevallen zelfs een zeer gevaarlijke situatie op de weg. 

Door een hogedrukgebied is het rustig weer. Dat betekent dat er 's nachts tijdens opklaringen, als er voldoende vocht in de lucht is, mist kan ontstaan.

Een vrij groot hogedrukgebied ligt momenteel uitgestrekt over een groot deel van Europa

Mist is een wolksoort dat vanaf het aardoppervlak de hoogte in uitstrekt. Het raakt dus het aardoppervlak aan - dat is dus anders dan bij overige wolkensoorten. 

Foto: Jos Hebben (Stramproy)

Er zijn verschillende soorten mist, zoals grondmist, stralingsmist, advectieve mist, zeemist, dooimist en industriële mist (denk bijvoorbeeld aan vuurwerkmist). Afgelopen nacht hadden we te maken met...

Stralingsmist

Als het gaat om mist die tijdens opklaringen ontstaat, noemen we het stralingsmist. Deze vorm van mist is eigenlijk een uitgebreidere vorm van grondmist (ook wel koeienpotenmist genoemd). Grondmist komt alleen heel dichtbij het aardoppervlak voor (je kunt er nog overheen kijken). Is de situatie voordelig, kan de grondmist verder uitgroeien om eindelijk stralingsmist te vormen. 

Foto: Corry van Daalen (Heesselt)

Tijdens de nacht verliest de aarde hitte. We spreken dan van uitstraling. Is het bewolkt, kan deze hitte niet verder de hoogte in. Bij weinig of geen bewolking is dat niet het geval. Dus koelt de lucht boven het aardoppervlak ook af. Als er genoeg vocht (oftewel waterdamp) in de lucht zit, condenseert de waterdamp in waterdruppeltjes. De temperatuur waarbij de waterdamp in waterdruppeltjes veranderen (een proces dat we condensatie noemen), heet het dauwpunt. Bij het dauwpunt bedraagt de relatieve luchtvochtigheid 100%. Dus zit de lucht vol met waterdamp en dan zeggen we de lucht is verzadigd. Door de waterdruppels in de lucht wordt het zicht vermindert en is er sprake van mist. Er is dus een wolk gevormd. 

Een voorwaarde voor het ontstaan van mist is dat er weinig wind staat. Is dat niet het geval, mengen de warme en koude luchtmassa's boven het aardoppervlak met elkaar. Daardoor kan er geen waterdamp condenseren en vervolgens geen mist ontstaan. 

Voor de overige vormen van mist, check de blog Verschillende vormen van mist.

Als sneeuw voor de zon...

Tijdens de wintermaanden kan de mist hardnekkig blijft hangen. Dat komt met name omdat de dagen korter zijn en de zon nog niet zoveel kracht heeft als tijdens de rest van het jaar. Nu bevinden we ons al in de meteorologische lente. De zon staat namelijk al wat hoger aan de hemel en heeft beduidend meer kracht dan een maand of wat geleden. Dus kan de mist wat sneller oplossen. 

De mistkaart van vanochtend 8u en 10u. Vanwege de kracht van de (lente)zon, kan de mist sneller oplossen dan een maand of wat geleden.

In de ochtend staat de zon laag aan de horizon. De zonnestralen leggen dan een grotere afstand af door de atmosfeer om het aardoppervlak te kunnen bereiken en dus op te warmen. Later op de dag gaat dit proces sneller, want de afstand die de zonnestralen door de atmosfeer moeten afleggen is dan korter. Naarmate de zon hoger aan de hemel staat, worden de zonnestralen krachtiger. Zo wordt het aardoppervlak en uiteindelijk de lucht daar boven steeds meer opgewarmd. Warme lucht kan meer vocht bevatten en daardoor lost de mist vanaf het aardoppervlak op.

De zon warmt het aardoppervlak op, waardoor de mist geleidelijk van onder oplost en gedeeltelijk wordt opgetild.

De mist wordt als het ware "opgetild". Soms gaat de opstijgende mist over in stapelwolken. Tijdens de winter staat de zon verder van het noordelijk halfrond af en zijn de zonnestralen niet krachtig genoeg om het aardoppervlak genoeg op te warmen. Daardoor blijft de mist soms hardnekkig hangen. In dergelijke situaties kan het ook voorkomen dat de mist wel optilt, maar dat het dan overgaat in stratusbewolking, waardoor het de hele dag grijs blijft.

Veilig de weg op tijdens mist

Mist is niet altijd even dicht. Soms blijft het bij nevel en is het zicht nog heel goed, maar andere keren is het zo dicht dat ver kijken lastig wordt. Bij zicht minder dan 200 meter is er sprake van dichte mist. Is het zelfs minder dan 50 meter, spreken we van zeer dichte mist. Allebei kunnen levensgevaarlijk zijn, vooral op de weg.

De spreuk lui: halveer de snelheid, verdubbel de afstand tot de voorganger. Dat is al een hele grote stap naar veilig rijden tijdens mist. En dan de vraag... wanneer mogen de mistlampen aan?!

Slecht zicht vanwege mist vanochtend op de A7 bij Joure (foto: Albert Thibaudier)

Voor de mistlampen aan de achterkant van een auto is er een duidelijk grens: bij zichten minder dan 50 meter (dus bij zeer dichte mist) mogen deze aan. Het kan ook voorkomen dat het zicht minder dan 50 meter is tijdens sneeuwval. De mistlampen aan de voorkant mogen bij een te slecht zicht door mist, regen of sneeuw aangezet worden. Hier is geen duidelijke grens van wanneer het wel of niet mag, maar meestal wordt een zicht van minder dan 200 meter aangehouden. Zit je op de snelweg, kun je de afstand inschatten door van de hectometerpaaltjes gebruik te maken. Deze zijn namelijk 100 meter uit elkaar. 

Is het zicht meer dan 200 meter, maar nog steeds niet goed, dan is het belangrijk om je dimlichten aan te doen dat je auto nog steeds zichtbaar is voor andere weggebruikers. Let op: bij sommige (wat nieuwere) auto's gaat het dimlicht vanzelf aan als het donker wordt, maar dat gebeurt niet bij mist! Dan moet de verlichting handmatig worden aangezet. 

Komende nacht opnieuw kans op (dichte) mist

Het hogedrukgebied blijft nog een tijdje bij ons in de buurt. Dat betekent dat het ook de komende dagen nog rustig weer is. Vannacht hebben we opnieuw te maken met brede opklaringen. Het koelt dan weer flink af en... 

Er kan dus ook weer (dichte) mist ontstaan! Maar voor nu is het genieten van blauwe luchten en het (lente)zonnetje!

Foto: Erica van Leeuwen-de Bruijn (Harderwijk)