De luchtdruk is met 1038 hPa vrij hoog en dat is ook niet zo gek, aangezien er een hogedrukgebied in in onze omgeving aanwezig is. Kijk je nu op de klassieke barometer dan zie je naast de drukwaarde ook de term 'mooi weer'. Maar als je nu naar buiten kijkt is er van mooi weer maar weinig sprake, al is dat natuurlijk subjectief.
Luchtdrukkaart voor dinsdag 24-01-2023. Het krachtige hogedrukgebied strekt zich helemaal uit van de Atlantische Oceaan tot aan Rusland.
Luchtdruk
Allereerst wat is luchtdruk? Luchtdruk is de kracht die lucht op de aarde uitoefent. Die bestaat omdat we te maken hebben met zwaartekracht. Misschien zou je niet verwachten, maar lucht heeft wel degelijk gewicht. 1 liter lucht weegt ongeveer 1,3 gram. Dus een hoeveelheid lucht oefent druk uit en die druk kunnen we meten. Dat wordt gedaan met een barometer. De eenheid van luchtdruk is hectoPascal (hPa) of millibar (mbar). De luchtdruk varieert in tijd en ook per plaats en ligt wereldwijd meestal tussen 940 tot 1060 hPa. In de kern van een orkaan kan de luchtdruk dalen tot onder 900 hPa.
Koninklijk Meteorologisch Instituut te De Bilt in de jaren '30 van de vorige eeuw. Op 26 januari 1932 werd daar de hoogste luchtdruk in Nederland gemeten.
- De hoogste luchtdruk in Nederland door het KNMI gemeten is 1050,0 hPa, op 26 januari 1932 in De Bilt.
- Wereldwijd staat het luchtdrukrecord op 1084,4 hPa op 19 december 2011 in Tosontsengel in Mongolië (bron: KNMI).
Luchttekort
Door processen hoger in de atmosfeer kan er opgaande stroom van lucht op gang komen. Dat betekent dat op die plek, aan de grond een tekort aan lucht ontstaat. Aan de grond vindt wel een toevoer plaats van lucht, maar die kan niet voorkomen dat er een tekort is aan lucht. Daarmee is de luchtdruk lager dan de omgeving, ofwel een lagedrukgebied is geboren. Dat betekent dat elders de luchtdruk hoger is.
Het tekort aan lucht aan de grond moet weer worden aangevuld. Dit gebeurt vanuit de gebieden met hoge luchtdruk. De atmosfeer streeft naar evenwicht en daarom zal de lucht van het overschot (hogedrukgebied) naar het tekort (lagedrukgebied) stromen. Dit is dan ook de reden dat er wind is. De lucht die bij het hogedrukgebied wegstroomt wordt vervolgens weer aangevuld met lucht bovenin de atmosfeer. Hierdoor ontstaat een dalende luchtbeweging.
Bij lagedrukgebieden is sprake van stijgende lucht en daarmee vorming van wolken, buien en regengebieden. Onbestendig weer dus. Bij hogedrukgebieden is sprake van dalende luchtbeweging, uitdroging van lucht en vaak weinig wolken. Niet altijd dus...
Grootschalige dalende luchtbeweging
Bij een hogedrukgebied is sprake van (grootschalige) dalende luchtbewegingen. Dalende lucht warmt op en droogt uit. Dat is ook de reden dat bij hogedrukgebieden vaak weinig tot geen wolken voorkomen. Op de klassieke barometers zie je dan ook vaak bij de hoge drukwaarden de term: ‘mooi weer’. En bij mooi weer denken de meeste mensen toch aan een zonnig weertype.
'Mooi weer' op de barometer.
Niet zo mooi
Dat een hogedrukgebied geen garantie is voor mooi zonnig weer bewijst het weer van vandaag maar eens weer. Niet dat het onaardig is, maar het is vandaag verre van zonnig. Er is wel degelijk sprake van bewolking en niet zo’n klein beetje ook! De dalende luchtbewegingen bij een hogedrukgebied drogen de lucht toch uit? Waarom zijn er dan nu nog wolken?
Hoge luchtdruk, toch bewolkt (Piet Grim, 's-Heerenhoek)
Deksel
De dalende luchtbewegingen bij hogedrukgebieden stagneren veelal rond 1 tot 1,5 km hoogte. Boven die hoogte is de lucht veelal droog en wolkenloos. Rond het niveau waar de lucht stopt met dalen vormt zich een warme luchtlaag. Die warme luchtlaag noemen we in de weerkunde een inversie. Zo’n inversie werkt als een deksel op de atmosfeer en onder die deksel kan zich nog aardig wat vocht ophopen.
De dalende luchtbewegingen kunnen als het ware voor een "deksel" bovenop de atmosfeer zorgen! Boven deze deksel is het strakblauw en prachtig weer, maar onder deze laag hoopt vochtige lucht zich op en ontstaat een grijze wolkendeken.
Dat vocht is deze dagen ook goed te zien, ofwel een grijze wolkenlucht. De bewolking waar we nu tegenaan kijken is ontstaan boven de Oostzee, Polen en het noorden van Duitsland en heeft zich uitgespreid onder de inversie. Met een noordoostelijke stroming wordt deze bewolking onophoudelijk onze kant op getransporteerd.
Het verloop van de luchtdruk is tegenwoordig met allerlei digitale apparatuur bij te houden. Vroeger werd gebruik gemaakt van de barograaf (foto: Gerard Klaasse, Terschelling)
Weinig zon
Het hogedrukgebied blijft niet op z’n plek, maar gaat de komende dagen langzaam aan de wandel in zuidelijke richting. Een lagedrukgebied krijgt tweede helft van de week tijdelijk grip op het weer, waardoor donderdag even wat neerslag valt. Tot dan is het overwegend en aanhouden grijs. Vrijdag is kans op een wat vrolijker weerbeeld, maar in het weekend slibt 't weer dicht en wordt het wisselvalliger. De temperaturen gaan ietwat omhoog en komen uit rond waarden die normaal zijn voor de tijd van het jaar.
Verwachting voor de komende dagen; veelal bewolkt en slechts af en toe (en lokaal) wat zon.
