Het noorderlicht vanaf de grond kennen we wel. Groene, rode, blauwe en roze tinten dansen door de lucht. Soms even traag bewegend, dan weer snel dansend. Satellieten bieden zicht op een kant die we niet vaak zien. Hoe dat eruit ziet, lees je hier.
We kijken vaak overdag naar de satelliet. De satelliet op Buienradar laat het zichtbare licht overdag zien. In de nacht gebruiken we vaak infrarode satellietbeelden. Infrarood licht is een vorm van straling die we niet kunnen zien, maar wel kunnen voelen (als warmte). In de nacht gebruiken we het temperatuurverschil tussen koude wolken en het relatief warme aardoppervlak. Zo kunnen we met infrarood beeld 's nachts bewolking zien. We zouden echter ook 's nachts naar het zichtbare licht kunnen kijken, dan zien we geen wolken (behalve bij volle maan), maar wel andere nachtelijke lichtbronnen. Zo zien we dingen die we normaal niet zien.
Maanlicht vanuit de ruimte
Door een speciaal instrument op de satelliet kunnen we ook licht meten dat ’s nachts afkomstig is van stadsverlichting, weerkaatst maanlicht en het noorderlicht. Op de afbeelding hieronder zie je bijvoorbeeld het verschil tussen de aarde bij volle maan, en nieuwe maan (geen maan). Bij de volle maan weerkaatst er veel meer zichtbaar maanlicht van de aarde naar de satelliet.
Tijdens volle maan weerkaatst de aarde ook veel maanlicht.
Noorderlicht vanuit de ruimte
Het noorderlicht is ook een vorm van licht, dus waarom zou dit niet ook vanuit de ruimte te zien zijn? Het is inderdaad te zien vanuit de ruimte. We kijken vaak overdag naar de satelliet, maar ’s nachts zie je dus hele andere dingen. Hieronder zie je hoe je het noorderlicht herkent. Rechts zie je een situatie met een heel zwak noorderlicht bij Groenland. Links zie je een heel sterk noorderlicht boven Canada. Omdat het noorderlicht op enorme hoogte voorkomt (100 km hoogte), is het vanuit veel breder gebied te zien. In Canada zou het hier recht boven je hoofd voorkomen, terwijl vanuit de Verenigde Staten het aan de noordelijke horizon ook goed te zien zou zijn.
Links zie je een voorbeeld met een sterk en fel noorderlicht, je herkent het noorderlicht als die witte band over Canada. Als je goed kijkt zie je allemaal kronkels in het noorderlicht. Niet iedere nacht is er een fel noorderlicht, rechts zie je een situatie zonder fel noorderlicht.
Het noorderlicht bestaat uit allemaal verschillende vormen. Soms is het een rechte band, soms zitten er allemaal kronkels en sierlijke vormen in, zoals hieronder (boven Canada). Bron afbeelding: https://earthobservatory.nasa.gov/
Soms bestaat het noorderlicht uit een kaarsrechte band, zoals hierboven... (7 februari 2023)
Soms is het noorderlicht heel chaotisch, dynamisch en dansend met vele kronkels, zoals hierboven... (foto 23 maart 2023).
Het noorderlicht boven Nederland?
In de nacht van 26 op 27 februari was er een uitzonderlijk sterk noorderlicht, het was ook verder naar het zuiden te zien. Ook in de nacht van 16 op 17 maart was er een sterk noorderlicht. We zien die dagen op de satelliet duidelijk het noorderlicht terug. Die gele band ter hoogte van Scandinavië en IJsland, dat is het noorderlicht. De lichtere blauwe kleuren laten bewolking zien.
Je ziet hier het noorderlicht (gele kleuren) helemaal boven IJsland en Scandinavië, terwijl we het wel vanuit Nederland konden zien. Dit kon dus omdat het noorderlicht bijzonder ver naar het zuiden lag, en het helemaal op 100 km hoogte voorkomt. Hierdoor konden wij het in Nederland bewonderen... vanaf de zijkant, we zaten er niet recht onder.
Als je het noorderlicht vanaf de zijkant bekijkt, zie je ook hele andere kleuren. De paars-rode kleuren zie je niet als het noorderlicht recht boven je is. Als het noorderlicht recht boven je is, zie je vrijwel alleen de fellere groene kleuren. Vanaf Nederland zagen we juist de paars-rode kleuren die hoger in de lucht voorkomen, de groene kleuren komen iets lager in de atmosfeer voor.
Vanaf de Waddeneilanden is er wel vaker fotografisch noorderlicht (wel te zien op een foto, niet met het blote oog). Deze foto is van de nacht van 27 op 28 februari. Het noorderlicht dat je hier vanaf Vlieland zag, kwam dus in werkelijkheid boven Noorwegen en Zweden voor.
Verlichting vanuit de ruimte
Ook onze verlichting zie je goed als je ’s nachts naar de satelliet kijkt. Je herkent de Nederlandse steden, de Belgische snelwegen (deze zijn ’s nachts ook helemaal verlicht) en booreilanden. Er is in Nederland en Vlaanderen meer lichtvervuiling dan in Duitsland of Frankrijk. In de Aziatische zeeën zie ook schepen die inktvis vissen, deze schepen vissen ’s nachts met felle lichten om de inktvissen te lokken.
Kan je het licht van je eigen woonplaats herkennen vanuit de ruimte?
Zelf bekijken?
Je kan ook zelf de nachtelijke satellietbeelden bekijken. Alle afbeeldingen komen van https://worldview.earthdata.nasa.gov/
