Na een periode van rustig en droog herfstweer, met vooral mist in de ochtend- en zon in de middaguren, gooit het weer ’t de komende dagen over een andere boeg. Er staat wat meer wind en vooral de hoek waaruit de wind waait maakt dat de kans op buien vrij groot is.
Weerkaart
Tot voor kort lag een hogedrukgebied min of meer boven onze omgeving. Dat staat garant voor een windarme en ook vrij onbewolkte situatie. In dit jaargetijde zijn dit de ideale omstandigheden voor het ontstaan van mist en laaghangende bewolking. Eenmaal overdag (door de zon) opgeruimd leverde het wel weer fraai herfstweer op.
Hogedrukgebied boven Ierland en een noordelijke tot noordwestelijke stroming boven de Noordzee en Nederland
Inmiddels heeft het hogedrukgebied zich teruggetrokken richting Ierland. Hierdoor is de weg vrij gekomen voor lagedrukgebieden, zij het dat ze niet pal over ons land trekken. De depressies banen zich een weg van Scandinavië richting de Baltische Staten. Dit is overigens nog dicht genoeg om de atmosfeer bij ons dusdanig te roeren, waardoor buien kunnen ontstaan. Nee, de dag viel niet in het water, maar helemaal droog bleef het ook niet overal. Door de huidige posities van de druksystemen is een noordwestelijke tot noordelijke stroming tot stand gekomen.
Luchtsoorten
Het begrip luchtsoorten hebben we in een van de vorige blogs beschreven. In het geval van de noordelijke tot noordwestelijk stroming is er sprake van maritiem polaire lucht. Deze lucht is relatief koel en omdat het om maritieme lucht gaat is deze ook vrij vochtig. Koele en tevens vochtige lucht is een uitermate goed ingrediënt voor buiig weer.
Luchtsoorten (bron: Buienradar)
Hoe buien ontstaan
Buien ontstaan wanneer warme lucht ongehinderd kan stijgen. De lucht koelt tijdens het stijgen af, condenseert en vervolgens ontstaat een stapelwolk (Cumulus). Wanneer dit proces ongehinderd door kan gaan ontwikkelt de Cumulus zich tot een Cumulonimbus, ofwel een buienwolk. Het stijgen van de lucht gaat sneller en krachtiger wanneer de tegenstelling van de temperatuur aan de grond met de hoogte groot is. Dus wanneer het warm is aan het aardoppervlak en erg kou in de bovenlucht ontstaan met gemak buien. Hoe groter de temperatuurverschillen, hoe groter en zwaarder de buien zullen zijn.
Warme lucht die stijgt, afkoelt en condenseert. Zo ontstaan stapel- en buienwolken.
Koude lucht
komende nacht en morgenochtend stroomt koudere lucht vanuit het noorden het land in. Dit gaat gepaard met de passage van een koufront en dit is te merken aan bewolkt en buiig weer. Vervolgens wordt het vanuit het noorden weer meest droog en klaart het overdag wat op. In het noorden kan vervolgens weer een enkele bui vallen. Het koufont stagneert echter boven het zuiden waardoor het daar bewolkt en lang buiig blijft. Doordat de koude lucht uit het noorden over het relatief warme Noordzeewater stroomt ontstaat een temperatuurverschil met de hoogte. Zoals eerder beschreven is dit een ideale situatie voor het ontstaan van buien. Dit is wat we vooral in het noorden zien gebeuren.
Buienwolk boven de Noordzee (Sytse Schoustra, Terschelling)
Zeewatertemperatuur
Het Noordzeewater is in deze maand nog relatief warm. Momenteel is het zeewater langs de kust 15-17 graden. In de grafiek is de jaarlijks gang van het Noordzeewater te zien. Wat opvalt is dat het zeewater in dit jaargetijde een stuk warmer is dan in de lente. Niet zo gek natuurlijk, want de periode die ervoor ligt is bepalend voor de temperatuur van het water. Het duurt altijd even voordat zeewater opwarmt in de zomerperiode, maar het heeft ook tijd nodig om weer af te koelen en dat gebeurt in de wintermaanden.
Boven het relatief warme Noordzeewater ontstaan met gemak buien (in het najaar).
Omdat het zeewater in het najaar en in de herfst zo warm is en de aangevoerde lucht geleidelijk steeds kouder wordt ontstaan boven zee en in de kustgebieden de meeste buien. Uit de metingen blijkt ook wel dat in het najaar en herfst de meeste regen in de kustgebieden wordt opgevangen. In het binnenland wordt het steeds minder warm (afname van zonkracht) en worden buien steeds minder actief.
In het voorjaar draaien de rollen juist om...
In het voorjaar, bijvoorbeeld in mei, zijn de rollen juist omgedraaid. Het zeewater is in die periode relatief koud. Geen goede ‘voedingsgrond’ voor buien dus. Maar omdat de zon geleidelijk steeds meer kracht krijgt, warmt het in het binnenland goed op. In het voorjaar ontstaan juist veel meer buien in het binnenland. Uit de jaarlijkse metingen blijkt dit ook maar weer dat het in het voorjaar aan zee aanzienlijk droger is dan in het binnenland.
In het voorjaar is het in de kustgebieden een stuk droger dan in het binnenland. In de herfst is dat juist andersom.
Noordweststroming
Nog even terug naar de noordweststroming. Nu is de lucht uit het noorden nog niet zo koud, maar over een maand kan het maar zo zijn dat de buien die ontstaan boven de Noordzee niet alleen maar regen met zich mee brengen. Naarmate we verder in de herfst raken wordt de lucht kouder. Wanneer de vorstgrens verder daalt, neemt ook de kans op winterse neerslag toe. In de herfstperiode is het niet ongewoon dat met een noordweststroming buien het land binnenkomen met regen, hagel en natte sneeuw. Voorlopig lijkt het er echter nog niet op dat dat gaat gebeuren; daarvoor is de aangevoerde koude lucht nog te warm…
Voorlopig licht wisselvallig, met nu en dan Noordzeebuien en maxima rond 14-15 graden
