Je hebt het vast voorbij zien komen op verschillende nieuwskanalen: de oostkust van Australië is deze week getroffen door een zeer zeldzame en gevaarlijke hoeveelheid neerslag. Een jaarhoeveelheid neerslag in een paar dagen staat natuurlijk garant voor ellende: flash floods, rivieren die buiten hun oevers treden en zelfs hele wijken die onderwater staan. Helaas zijn er ook dodelijke slachtoffers te betreuren, wat maakte dat het zo extreem tekeer ging?
Wat is de oorzaak?
Voor de kust van Australië lag de afgelopen dagen een zogenoemde ‘East Coast Low’. Deze lagedrukgebieden staan bekend om hun intense neerslag en komen gemiddeld een paar keer per jaar voor, vooral in het zuiden van Queensland en in New South Wales. De wintermaanden (bij ons dus zomermaanden) zijn normaal gesproken de maanden waarin ze het vaakst ontstaan.
Een bijzonder trekje dat deze lagedrukgebieden hebben is dat ze ontzettend snel intensiveren, vaak diepen ze over een periode van 12 tot 24 uur flink uit. De zeewatertemperatuur is een belangrijke factor die bepaalt hoe extreem het lagedrukgebied wordt in die regio. Aangezien het zeewater momenteel zo’n beetje op het hoogtepunt van het jaar zit, de zomer is immers net achter de rug daar, kon er ongelofelijk veel energie uit het oppervlak van de oceaan gezogen worden. Hoogstwaarschijnlijk is een van de redenen dat deze East Coast Low zo stevig uitpakte dan ook de timing, precies samenvallend met de hoge watertemperaturen. Daarbij bleef het lagedrukgebied ook een tijd lang voor de kust rondtollen, zo kon het steeds nieuwe energie en vocht aanzuigen en bleef de kust te maken houden met zware neerslag voor een lange tijd. Er is een vermoeden dat de extreme neerslag ook verband houdt met La Nina.
Op een satellietbeeld van een paar dagen terug is goed te zien waar het slechte weer op dat moment huishield. Foto: NASA Worldview
Hoeveel regen is er gevallen?
Op het beneden staande kaartje is te zien dat er in heel grote gebieden meer dan 400 mm neerslag is gevallen de afgelopen week. De neerslaghoeveelheden waren echter zo groot dat de schaal van deze kaart de daadwerkelijke regensommen niet kan weergeven.
Sydney bleef een ramp bespaard, daar viel uiteindelijk minder neerslag dan de weermodellen aangaven. Toch gaat het in de bekende stad alsnog om bijna 400 millimeter in een week tijd. Dat is de hoeveelheid neerslag die in Nederland in een half jaar valt!
In Brisbane werden nog stevigere neerslagsommen gemeten, er viel 739 mm regen in 4 dagen tijd, dat is 75% van de jaarlijkse neerslagsom daar. Het is een beetje te vergelijken met een kleine jacuzzi die je leeg zou gieten op een vierkante meter.
Het kan echter nog veel en veel gekker. In dezelfde periode van 4 dagen kreeg ‘Mount Glorious’, ten noordwesten van Brisbane 1637 (!!!) millimeter voor de kiezen. Dat is een muur van 1 meter en 63 centimeter van water. In Nederland staat het record van de grootste hoeveelheid neerslag in een jaar op 1239 millimeter, daar ging dus nog vrolijk 400 millimeter bovenop. In vier dagen.
Een gigantisch gebied aan de oostkust van Australië heeft meer dan 400 millimeter neerslag in een week tijd gehad.
Wat zijn de gevolgen?
Wegen spoelden weg, mensen werden massaal geëvacueerd, huizen zijn onbewoonbaar. De verwoestingen die de enorme hoeveelheid water heeft veroorzaakt zijn onvoorstelbaar. Alleen al in Brisbane zijn 15.000 woningen beschadigd. De Warragamba dam, die het stuwmeer dat Sydney van water voorziet in bedwang houdt, is inmiddels overstroomt. Helaas zijn er tot nu toe ook 17 mensen bij het noodweer omgekomen, verwacht wordt dat dat dodental de komende tijd ook nog iets zal stijgen. Dorpjes die midden in het rampgebied liggen, zoals Lismore, verwachten maanden tot jaren bezig te zijn met opruimen. De inwoners zijn soms getraumatiseerd, ze werden door het snel opkomende water gedwongen om op de daken van hun huizen op redding te wachten. Er zijn duizenden schrijnende verhalen uit het rampgebied, maar de gevolgen zijn het best weer te geven met beelden.
Kanoën door de straten van Brisbane. Foto: Andrew Stafford
Grote delen van Brisbane stonden onder water. Foto: Bradley Kanaris via Getty Images
Hier stond ooit een terras van een restaurant. Foto: Jono Searle via AAP
Inwoners van getroffen dorpen gaan terug om hun huis te inspecteren. Foto: Natalie Grono via The Guardian
Shark warnings
Een bijzonder detail is dat de overstromingen waarschijnlijk haaien aantrekken. Daarvoor geldt er rond Sydney een ‘shark warning’. De laatste twee dagen komen er buitengewoon veel meldingen van haaien voor de kust van de miljoenenstad binnen. De overstromingen brengen een boel sediment de zee in. Dat sediment dient als voedingsbron voor vissen, die massaal richting de kust komen zwemmen. De haaien volgen de vissen weer en komen zo ook voor de kust terecht. Veel stranden rondom de stad zijn inmiddels afgesloten.
Waarschuwingsbordjes als deze kom je momenteel veel tegen langs de kust van New South Wales. Foto: The Guardian.
Meer slecht weer op komst
Dit weekend en maandag en dinsdag wordt er opnieuw veel regen verwacht. Dit keer is de neerslag met name weggelegd voor New South Wales, waar ook Sydney ligt. Een lagedrukgebied schuift noordwaarts en blijft voor de kust, zo halverwege New South Wales, hangen. De gebieden waar de ergste overstromingen plaatsvonden lagen in Queensland en worden deze keer min of meer ontzien. Daar valt ook neerslag, maar bij lange na niet de sommen die ze de afgelopen tijd te verwerken kregen.
Dit weekend valt er in New South Wales op veel plekken weer tussen de 50 en 100 millimeter neerslag, lokaal misschien wel 150. De eerste dagen van de komende werkweek komt daar nog meer regen bij. Halverwege de week staat de teller dan op veel plekken wel boven de 100 millimeter, regionaal 150 millimeter en lokaal uitschieters tot 200 mm. De stad Sydney mag ongeveer 100 millimeter verwachten. Deze nieuwe ronde met neerslag kan opnieuw voor overstromingen gaan zorgen en reeds verzwakte infrastructuur kan opnieuw een flinke klap krijgen. Laten we hopen dat de schade dit keer meevalt.
