Vandaag is het niet alleen erg zacht, maar ook onstuimig. Vanmiddag is er kans op (zeer) zware windstoten en misschien komt het zelfs even tot storm! 

Een lagedrukgebied trekt over de Noordzee richting Noorwegen. Het is trouwens hetzelfde lagedrukgebied dat gisteren eerst voor sneeuw en later flink wat regen zorgde. Vandaag krijgen we opnieuw met een storing van dit lagedrukgebied te maken, namelijk de 'back-bent occlusie. Dat is een occlusiefront (dus de paarse lijn op de weerkaart hieronder) dat aan de 'achterzijde' van een lagedrukgebied ligt. Als het lagedrukgebied langs trekt, trekken eerst de storingen aan de voorzijde langs (een warmtefront-koufront combinatie, een occlusiefront of soms een combinatie van de drie). Als de kern van een lagedrukgebied langs trekt, noemen we vaak de storing aan de andere kant van de kern een back-bent occlusie. 

Vanwege de impact (vooral door de wind en regen) die dit lagedrukgebied op België en Frankrijk heeft, heeft de stormgroep van Zuidwest-Europa dit systeem een naam gegeven: Floriane. Maar of het ook in Nederland tot storm komen, is nog even de vraag. 

De passage van de back-bent occlusie dat vandaag overtrekt, gaat met een aantal dingen gepaard: als eerste buien. Deze trekken in de loop van de middag van zuidwest naar noordoost over het land. Verder gaat de temperatuur flink dalen. Het is namelijk op het moment van schrijven erg zacht met op enkele plaatsen zelfs zo'n 12,5 graden! Gemiddeld ligt de maximumtemperatuur voor deze periode rond 6 graden.  

In de loop van de middag daalt vanuit het zuidwesten de temperatuur tot zo'n 6 graden. In de avond en de nacht wordt het dan nog kouder met de minima vannacht op de meeste plaatsen rond 3 graden. Verder gaat het ook flink waaien! In de loop van de middag staat er zelfs een harde wind, dus windkracht 7. Aan de kust zou het zelfs even tot storm kunnen komen, windkracht 9. 

Verder kunnen in het hele land zware windstoten voorkomen tussen 75 en 90 km/uur. Langs de kust kunnen de windstoten snelheden van meer dan 90 km/uur bereiken. Vanwege de windstoten is code geel van kracht. Windstoten kunnen namelijk heel veel schade veroorzaken! 

Een tent is door de wind kapot gewaaid. Archieffoto: Albert Thibaudier (Rohel op 23 augustus 2024)

Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 km/uur in het binnenland bereiken, geeft het KNMI een waarschuwing (code geel) af voor zware windstoten. Bij windstoten van meer dan 100 km/uur wordt code oranje afgegeven. Aan de kust komt er een extra maatregel bij in het winterhalfjaar, namelijk windstoten van meer dan 90 km/uur voor code geel en windstoten van meer dan 120 km/uur voor code oranje. Het KNMI neemt ook vaak de impact die de windstoten op het openbare leven hebben, mee in het bepalen van welke kleurcode afgegeven wordt.

Vandaag komen we wel in de buurt van de criteria voor code oranje: sommige weermodellen laten zelfs in het binnenland windstoten van (bijna) 100 km/uur zien! Voor de actuele waarschuwingen en weersituatie, houd de berichtgeving en onze social media goed in de gaten! 

Ook vanavond waait het nog stevig door met vooral in het noorden en langs de westkust nog kans op (zeer) zware windstoten. In de loop van de nacht zwakt de wind wat af en neemt de kans op zware windstoten snel af. 

Maar hoe ontstaan windstoten eigenlijk!?

Een windstoot is een plotselinge verandering in de wind. Dat voelt je makkelijk als je (wat langer) haar hebt: je haar wordt namelijk plotseling in een andere richting gewaaid. Deze verandering in de windrichting duurt vaak minder dan 20 seconden. Windstoten komen het hele jaar voor. Er is sprake van windstoten bij windsnelheden van 50 km/uur of meer.

De manier waarop windstoten ontstaan is niet altijd hetzelfde. In grote lijnen kunnen deze windvlagen op drie manieren ontstaan, namelijk door buien (voornamelijk in de zomer), door windschering en door wrijving.

Windstoten door buien
Windstoten door buien zijn vaak het gevaarlijkst. Dat komt doordat de wind ineens toeneemt tot ver boven het gemiddelde. Zo kan bijvoorbeeld je paraplu heel snel de andere kant opklappen.

Het aardoppervlak wordt door de zon opgewarmd en vervolgens ook de lucht direct boven het aardoppervlak. Deze laag warme lucht zorgt er ook weer voor dat vooral tijdens de zomer buien makkelijk kunnen ontstaan. Vanuit zo'n bui valt niet alleen regen, maar stroomt ook koude lucht vanuit de wolk naar beneden. Die koude lucht botst tegen de warme lucht aan, waardoor er turbulentie in de lucht ontstaat. Zo krijg je snelle rukbewegingen in de lucht die als windstoten worden ervaren.

Windstoten door windschering
Windschering is een wat lastige term die je (buiten de meteorologie natuurlijk!) niet vaak hoort. De atmosfeer is een driedimensionale massa. Binnen de atmosfeer blijft lucht de hele tijd bewegen en we noemen deze bewegende lucht natuurlijk "wind". Om deze bewegingen te beschrijven, verwijs je naar de drie dimensies van een 3D-massa. Hier spreken we dan van de drie verschillende componenten van de wind, namelijk twee horizontale componenten en een verticale component. Windschering is een plotselinge verandering van de snelheid of de richting van de wind in één of meer van die drie componenten. De drie verschillende soorten windschering zijn dus:

- Verticale windschering (een verandering van de horizontale wind in de verticaal, oftewel met hoogte)
- Horizontale windschering (een verandering van de horizontale wind in hetzelfde horizontale vlak)
- Schering van de verticale wind (een verandering van de verticale wind in hetzelfde horizontale vlak)

Als er dus een verandering komt in de snelheid of de richting van de wind in een van deze bewegingscomponenten, ontstaat er een windstoot. Dat is heel technisch, dus laten we het even uitleggen met een voorbeeld: 

Hoog in de atmosfeer beweegt de wind heel snel en dichterbij het aardoppervlak minder snel. De wind in de snellere lagen bewegen dan plotseling naar de lagen waar de wind minder snel beweegt, waardoor windstoten ontstaan. Dit is een voorbeeld van verticale windschering. Daar krijgen vliegtuigen vaker last van, vooral tijdens het opstijgen en het landen.

Windstoten door wrijving
Windstoten boven bijvoorbeeld het (open)water zijn vaak niet zo heftig als windstoten boven land. Dat komt doordat het oppervlak van het water minder weerstand biedt dan een wat ruwer oppervlak. Obstakels zoals gebouwen, bomen, heuvels, enz. zorgen voor wrijving, waardoor de wind op de ene plek sneller beweegt dan op de andere. Daardoor ontstaan windstoten. Dit soort windstoten zijn vooral het ergst rondom hoge gebouwen en nauwe steegjes in steden.

Ook de komende dagen windstoten?

De komende dagen is het een stuk rustiger dan vandaag. Alleen de kustregio's krijgen mogelijk nog te maken met windstoten, maar het wordt waarschijnlijk geen zware windstoten. Ook boven land staat er minder wind: morgen is de zuidwestenwind matig tot vrij krachtig boven land, maar vanaf woensdag is het vrij rustig. Alleen in de kustregio's kan de wind ook op woensdag nog windkracht 7 halen.