Op een bewolkte, regenachtige dag is het soms leuk om gewoon even te relaxen op de bank met een film of serie en uiteraard met wat popcorn erbij. Maar op dagen met veel zonneschijn en wat hogere temperaturen, is dat waarschijnlijk niet het geval! Dan wil je misschien liever naar buiten om van het zonnetje en warm weer te genieten. Wel kan er dan zo een bui ontstaan. Maar ook dan is er nog steeds spraken van popcorn. Hoe dan?!
Vandaag is het nog droog, maar morgen neemt de kans op onweersbuien weer toe. En vanwege de hoge temperaturen vandaag en morgen, kunnen deze buien gelijk heel pittig zijn met windstoten tot 75 km/u, hagel tot 2 cm doorsnede en misschien zelfs heel veel neerslag (20 tot 40 mm). Daarvoor heeft het KNMI code geel afgegeven.
Maar precies waar en hoe laat deze buien kunnen ontstaan, is erg onzeker. Dat komt door twee factoren, namelijk de modelverwachtingen en het feit dat het gaat om onweersbuien. Deze keer zitten de weermodellen niet mooi op een lijntje over hoe laat de buien gaan ontstaan. Sommige laten ze al 's middags het zuiden van het land binnenkomen. Andere laten ze pas in de avond ontstaan. Dus precies hoe laat er morgen buien gaan vallen, is nog onzeker.
En dan de tweede factor: het gaat dus om (onweers)buien... ze ontstaan als popcorn!
Hoe ontstaan onweersbuien?
Er zijn met name twee belangrijke ingrediënten nodig voor het ontstaan van (onweers)buien, namelijk een onstabiele atmosfeer, oftewel stijgende luchtbewegingen (convectie) en voldoende vocht in de lucht. Laatstgenoemde is uiteraard nodig voor wolken om überhaupt te kunnen vormen.
Stapelwolken (Foto: Ben Saanen, Budel)
Convectie is het opstijgen van warme luchtbellen. In de lucht- en ballonvaart staat dit beter bekend als thermiek. De zon verwarmt overdag het aardoppervlak en vervolgens wordt de lucht daarboven opgewarmd. Omdat het aardoppervlak niet homogeen is (verschillende grondsoorten, bebouwing, gras, bos etc.) is ook de opwarming verschillend. Zo ontstaan er op verschillende plekken bellen met warme lucht. Op een gegeven moment wordt het verschil tussen de warme luchtbel en de omgeving zo groot en schiet zo’n bel los en stijgt. Hoe groter het verschil in temperatuur tussen de bel en de omgevingstemperatuur, hoe sneller zo’n bel stijgt.
Bloemkoolwolk (Foto: Sjef Kenniphaas, Egmond aan Zee)
Tijdens het stijgen koelt de luchtbel ook weer af. Tijdens het afkoelen kan de lucht een temperatuur bereiken waarbij condensatie optreedt. Op zo’n moment ontstaan de eerste wolkendruppeltjes. Gaat dit proces van convectie en afkoeling lang genoeg door ontstaan er stapelwolken ook wel cumulus genoemd. Uiteindelijk kunnen deze wolken uitgroeien tot heuse bloemkoolwolken en misschien zelfs het buienstadium bereiken.
Convectie kan leiden tot stapelwolken en zelfs tot buien
Houdt het convectieproces lang genoeg aan, dan kan er een Cumulonimbuswolk ontstaan. De Cumulonimbus staat bekend om al zijn ongemakken zoals o.a. onweer, hagel en windstoten. Maar waar zo’n buienwolk precies ontstaat en hoe laat is lastig te zeggen. Je kunt het vergelijken met een pan met maïs op het vuur. Je weet dat de maïs gaat poppen tot popcorn, maar welke als eerst gaat, is niet te voorspellen. Je weet dus ook niet welke cumuluswolk uiteindelijk op-popt tot een Cumulonimbus.
Welke stapelwolk groeit uit tot een buienwolk?
Morgen kunnen er dus van deze "popcornbuien" ontstaan. Precies waar en hoe laat, is nog onzeker. Houd dus de weerberichten, Buienradar en de actuele waarschuwingen goed in de gaten!
Foto: Ed Odijk (Zoetermeer)
