Het is nog voorjaar, maar de zon kan al behoorlijk krachtig zijn. Soms duurt het maar enkele minuten voordat je huid al rood wordt! De komende dagen wordt het heerlijk warm, maar betekent dat ook dat de zonkracht hoog is?!
De zon
De zon bevindt zich in het midden van ons zonnestelsel. Het is een ster met een diameter van ongeveer 1,39 miljoen kilometer. De zon is een soort kernreactor en bestaat voornamelijk uit waterstof (73%) en helium (25%).
De zon is de belangrijkste bron van energie op aarde. Zonder de zon zou er geen leven mogelijk zijn op aarde. Dagelijks straalt de zon ongeveer 1368 kW/m2 energie uit naar de aarde. Dat is heel veel! Vergelijk het maar met een gemiddelde (oude) gloeilamp van 60 W. Die straalt maar 0,06 kW energie uit. De zon is dus een krachtige bron van energie. Deze energie is natuurlijk goed voor de natuur, maar er zijn ook nadelen aan verbonden. Sommige zonnestralen (energie van de zon met verschillende golflengtes), zoals uv-stralen zijn schadelijk voor je huid.
Foto: Audrey Oldenkotte (Heelweg)
De natuur biedt een beetje bescherming tegen de zon en dat geschiedt door de atmosfeer. Als gevolg van de atmosfeer bereikt er slechts 1000 W/m2 van de energie van de zon het aardoppervlak. De deeltjes in de atmosfeer en de wolken reflecteren van de uitstraling (energie) van de zon terug naar de ruimte, maar niet alles.
Uv-straling
Zonnestralen bestaan uit verschillende delen, zoals infrarood, visueel en ultraviolet. Hieronder is ultraviolet het gevaarlijkste. Er zijn drie verschillende ultraviolet-stralen, namelijk uv-A, uv-B en uv-C. Er wordt onderscheid gemaakt tussen deze omdat ze verschillende golflengtes hebben. Laatstgenoemde wordt tegengehouden door de ozonlaag en bereikt dus niet het aardoppervlak. uv-A en uv-B bereiken het aardoppervlak en kunnen vervolgens schade aan je huid brengen.
Het gevaar van uv-straling is dat het huidkanker kan veroorzaken. uv-B houdt het minst gevaar in en kan ervoor dat je huid rood kleuren en verbranden. Deze vorm van uv-straling kan wel huidkankers veroorzaken. De enige voordeel van uv-B is dat het gunstig is voor de vorming van vitamine D. uv-A veroorzaakt de dodelijkste vorm van huidkanker, namelijk melanomen.
Zonkracht
Om te bepalen hoe gevaarlijk de zon op een bepaalde dag is, wordt er van zonkracht gebruik gemaakt. Zonkracht is een aanduiding van hoeveel UV-straling het aardoppervlak bereikt en wordt op een schaal van 1 tot 10 uitgedrukt. Hoe hoger de zonkracht, hoe gevaarlijker de zon.
Met zonkracht 1 kun je makkelijk 100 minuten in de zon liggen zonder je huid te hoeven beschermen. Bij zonkracht 9 of 10 kan je huid echter binnen 10 minuten verbranden. De gemiddelde zonkracht in de winter is maar 1, terwijl het in de zomer 8 bedraagt. Voor deze tijd van het jaar is de zonkracht ongeveer 3 à 4.
Je zult misschien denken: hoe warmer het is, hoe hoger de zonkracht. Maar dat is niet altijd het geval! Soms kan het minder warm zijn en de zonkracht juist hoger. Dat komt omdat de hoeveelheid uv-straling afhankelijk is van wolken, vocht of stof en de hoeveelheid ozon in de atmosfeer. Met meer wolken, vocht, enz. in de atmosfeer, is de uv-straling minder en dus ook de zonkracht.
Bescherm je huid!
Foto: Sjef Kenniphaas (Egmond aan Zee)
Om je huid tegen uv-straling te beschermen, is het belangrijk om je geregeld in te smeren. SPF (beschermingsfactor, of in het Engels: Sun Protection Factor) is een aanduiding van hoe goed een zonnebrandcrème je tegen de zon kan beschermen. In principe is SPF een relatieve maat die aangeeft hoeveel langer je in de zon kunt blijven. Bijvoorbeeld: bij zonkracht 5-6 kun je met een SPF 30 tussen 45 en 55 minuten in de zon liggen zonder te verbranden, tegenover 15 tot 25 minuten zonder bescherming. Let wel! Het is een relatieve maat die afhangt van onder andere huidtype en hoeveel zonnebrandcrème je aanbrengt.
De komende dagen
Foto: Joost Mooij (Alphen aan den Rijn)
Morgen is het stralend zonnig met temperaturen tussen 20 en 26 graden. Prima temperaturen dus om te gaan zonnen, maar let op! Morgen wordt zonkracht 5-6 verwacht. Dus het is belangrijk om je goed in te smeren! Donderdag komt de temperatuur zelfs nog hoger uit onder een kraakheldere blauwe lucht. De dagen daarna wordt het iets minder warm, maar aan de zonkracht verandert weinig.
Blijf hier op de hoogte van de verwachte zonkracht en... smeer je goed in!
