Je staat er soms niet bij stil dat ook overdag prachtige dingen te zien zijn in de lucht. Dan hebben we het over optische verschijnselen zoals halo’s, bijzonnen en lichtzuilen. Zon en hoge bewolking is vaak ideaal om dit soort verschijnselen waar te nemen. Interessanter is zelfs nog dat met deze verschijnselen soms kan worden bepaald wat voor weer eraan komt.
Hoge bewolking (cirrus) en zonneschijn
Om halo’s, bijzonnen en lichtzuilen te vormen, zijn ijskristallen nodig. Dat is dan ook de reden dat dit soort verschijnselen vaak te zien zijn bij zonnig weer met flarden hoge bewolking. Deze hoge bewolking bevindt zich op 6 tot 12 km hoogte, waar het erg koud is (-20 tot -60 graden). Daarom bestaan Cirruswolken alleen uit ijskristallen.
Wanneer er ijskristallen aanwezig zijn in de vorm van hoge bewolking, is er alleen nog zonneschijn nodig. De plaatvormige ijskristallen fungeren als zeshoekige prisma’s wat ervoor zorgt dat het zonlicht breekt. Het licht wordt gesplitst in de kleuren van het spectrum, op een vergelijkbare manier als bij regenbogen. Regenbogen ontstaan echter niet door breking van licht door ijskristallen, maar door waterdruppels.
Halo’s
Het breken van licht door de ijskristallen zorgt voor een grote hoeveelheid aan kringen, bogen en lichtplekken aan de hemel. Er bestaan verschillende vormen van halo’s. Welke halo je ziet, hangt af van zowel de vorm en exacte oriëntatie van de ijskristallen als de hoogte van de zon/maan boven de horizon. De bekendste vorm van een halo is de kleine kring om de zon of maan.
Vaak is de halo te zien als een kleine kring om de zon. De regenmeter staat ook al klaar, want vaak geldt: 'Kring om de zon, regen in de ton'.
Bijzonnen
De bijzon is één van de haloverschijnselen en vallen het meest op bij een lage zonnestand. Bijzonnen zijn vaak te zien als twee heldere lichtvlekken rechts en links van de zon. Wanneer de ijskristallen netjes horizontaal georiënteerd zijn, worden de lichtstralen het sterkst naar links en rechts verspreid. Dit resulteert in de lichtvlekken aan beide zijden van de zon op dezelfde hoogte boven de horizon.
Ook bijzonnen kunnen de hemel prachtig kleuren.
Circumzenitale boog
De circumzenitaleboog is een ander haloverschijnsel en lijkt op een heldere gekleurde boog die ver boven de zon staat, waarbij de bolle kant naar beneden is gekeerd. Het heeft eigenlijk iets weg van een omgekeerde regenboog en bestaat dan ook uit dezelfde kleuren. Vaak wordt dit verschijnsel gemist, omdat de boog vrijwel recht boven de waarnemer te zien is.
Op deze foto zijn zowel de kring om de zon, de bijzonnen als de circumzenitale boog te zien! Hiervoor kijk je toch graag even omhoog?
Lichtzuilen
Een ander optisch verschijnsel is te zien als een verticale lichtkolom die zich lijkt uit te strekken boven of onder een andere lichtbron (de zon of de maan). Ook de lichtzuilen behoren tot de familie van de halo’s. Ze worden veroorzaakt door het breken van licht door de ijskristallen die zo goed als horizontaal door de lucht zweven en dus als spiegel fungeren. Vaak is dit het best te zien bij zonsopkomst- of ondergang. Er wordt dan ook gesproken van een zonnezuil.Een prachtige foto van een zonnezuil. De verticale lichtkolom als gevolg van het breken van het zonlicht is duidelijk te zien.
‘Kring om de zon, regen in de ton’
De uitspraak ‘kring om de zon, regen in de ton’, is een bekende. Er zit dan ook zeker een kern van waarheid in. Vaak ontstaan er namelijk halo’s, wanneer er een warmtefront nadert. De eerste bewolking die dan namelijk binnenkomt, is vaak hoge bewolking (cirrus). In combinatie met wat zonneschijn kunnen dan dus halo’s te zien zijn.
De komende dagen verschijnt er meer Cirrus-bewolking en daarmee neemt de kans op optische verschijnselen ook toe. Een weersomslag volgt pas op zondag, vooral te merken in de temperatuur. Qua neerslag valt er voorlopig niet veel, dus die kring om de zon, maar weinig regen in de ton.