Na de droogte en branden heeft Californië te maken gehad met een ander soort extreem weer. Namelijk de zogenaamde "atmosferische rivieren". In Noord-Californië veroorzaakte de bekende "Pineapple Express" hevige regenval en overstromingen. Maar wat zijn atmosferische rivieren precies, en waarom hebben ze zo'n grote impact op het weer?
Wat zijn atmosferische rivieren?
Atmosferische rivieren zijn langgerekte, smalle luchtstromen die enorme hoeveelheden waterdamp transporteren van de tropen naar hogere breedtegraden. Ze kunnen tot wel duizend kilometer lang zijn, maar zijn vaak slechts enkele honderden kilometers breed. Ondanks hun relatief kleine omvang bevatten deze luchtstromen een enorme hoeveelheid vocht, vergelijkbaar met de waterafvoer van de grootste rivieren op aarde, zoals de Amazone of de Mississippi.
Wanneer deze atmosferische rivieren botsen op bergen of koufronten, condenseert de waterdamp en valt neer als regen of sneeuw. Dit kan leiden tot enorm veel neerslag, waardoor overstromingen en aardverschuivingen kunnen ontstaan. In Californië spelen atmosferische rivieren een cruciale rol in de jaarlijkse neerslagpatronen, maar ze kunnen ook voor verwoestende schade zorgen.
Een voorbeeld van een atmosferische rivier die van Azië tot Noord-Amerika strekt. Dit satellietbeeld is gemaakt op 14 en 17 oktober 2017 (bron: NASA)
De impact van atmosferische rivieren
Een van de meest bekende atmosferische rivieren is de "Pineapple Express". Deze brengt vocht vanuit de omgeving van Hawaï naar de westkust van de Verenigde Staten. Begin februari heeft deze atmosferische rivier voor stortregens en overstromingen gezorgd in Noord-Californië. Rivieren traden buiten hun oevers en wegen kwamen onder water te staan, wat leidde tot verkeersopstoppingen en schade aan infrastructuur.
Naast overstromingen kunnen atmosferische rivieren ook schade toebrengen aan de kustlijn. In Californië hebben zware golven en stormen, veroorzaakt door deze vochtige luchtstromen, aanzienlijke schade aangericht aan iconische pieren langs de kust. Zes van deze pieren zijn momenteel gesloten voor reparaties, met een geschatte schadepost van miljoenen dollars.
Ook in Europa zijn atmosferische rivieren verantwoordelijk voor hevige regenval en stormachtig weer. In Nederland en andere West-Europese landen kunnen ze bijdragen aan langdurige periodes van neerslag, vooral in de herfst en winter. Dit verhoogt de kans op overstromingen, vooral in gebieden die afhankelijk zijn van dijken en waterkeringen om het water buiten te houden.
Een afbeelding van de waterdamp in de atmosfeer boven de oostelijke Stille Oceaan vanaf de GOES-satelliet. In deze afbeelding is een grote atmosferische rivier te zien die in december 2010 voor noodweer langs de westkust van de VS zorgde. Er viel maar liefst 660 mm neerslag in Californië en tot 5,2 meter sneeuw in de Sierra Nevada tussen 17 en 22 december 2010 (bron: Wikipedia).
Klimaatverandering en atmosferische rivieren
Wetenschappers waarschuwen dat klimaatverandering invloed heeft op de frequentie en intensiteit van atmosferische rivieren. Omdat warmere lucht meer waterdamp kan vasthouden, wordt verwacht dat deze weersystemen in de toekomst nog meer neerslag zullen brengen. Dit betekent dat extreme regenval en de bijbehorende overstromingen vaker kunnen voorkomen, vooral langs de westkust van de VS en in delen van Europa.
Bovendien kan de toegenomen aanwezigheid van atmosferische rivieren in poolgebieden bijdragen aan het smelten van ijs. In gebieden zoals Groenland en Antarctica kunnen deze vochtige luchtstromen leiden tot verhoogde neerslag in de vorm van regen in plaats van sneeuw, wat het smelten van gletsjers versnelt.
