Regen, regen en nog eens regen. Voor velen zal het voelen alsof het al maanden aan één stuk door kletsnat is. En dat klopt ook eigenlijk wel, want vanaf pak ‘m beet half september staan de hemelsluizen wagenwijd open! Op 13 weerstations verspreid over het land is nu meer neerslag gevallen dan in vorig recordjaar 1998, en dat levert ook problemen op.
Recordnat
Tot voor kort was 1998 officieel het natste jaar sinds de metingen in Nederland in 1901 begonnen. Dat jaar viel er 1109 millimeter, maar gisteren zijn we die waarde gepasseerd. Tenminste, als we naar 13 geautomatiseerde weerstations verspreid over het land kijken. En er komt nog een flinke slok water bij voor het einde van het jaar. Een slag om de arm is wel nodig. Voor de officiële cijfers gaat het KNMI namelijk uit van alle neerslagstations. De data van al die stations moet gecontroleerd en verzameld worden, daarom zullen de officiële neerslagcijfers van 2023 waarschijnlijk pas in januari naar buiten gebracht worden. Maar met nog enkele tientallen millimeters erbij de komende dagen lijkt het record ons toch niet meer te kunnen ontgaan.
De laatste dagen van het jaar verlopen wisselvallig, en dat is nog voorzichtig uitgedrukt. Naar verwachting kunnen we gemiddeld over het land nog wel enkele tientallen millimeters bijschrijven voor Oudjaar.
Natte herfst, winter en zomer
De laatste maand die iets droger dan normaal verliep was september, daarna zijn zowel oktober, november en december compleet verregend. De zomer was dit jaar ook niet al te best (voor de liefhebbers van ‘klassiek’ zomerweer tenminste) met bovengemiddeld veel regen in juli en augustus. Ook januari, maart en april verliepen te nat voor de tijd van het jaar. Juni en februari waren duidelijk te droog en september en mei waren twee maanden met iets minder neerslag dan gemiddeld. Maar over het hele jaar gezien was het dus een kletsnatte bende.
Problemen
Al dat water moet natuurlijk ergens heen, de rivieren in ons land staan al een tijdje behoorlijk hoog. Met de neerslagsommen die we de afgelopen dagen hebben gezien is dat er niet beter op geworden. De Rijn heeft momenteel een ‘verhoogde afvoer’ met waterstanden (bij Lobith) van 1320 centimeter boven NAP. Naar verwachting stijgt het waterpeil er de komende dagen nog zo’n anderhalve meter, daarmee lijken we net onder de grenswaarde van ‘hoogwater’ te blijven, dat is namelijk 1500 centimeter. De Maas heeft licht verhoogde waterstanden, daar valt de afvoer relatief gezien mee doordat er in het stroomgebied verder in België en Frankrijk weinig regen is gevallen. De IJssel heeft het moeilijker: het water staat bij Olst nog maar 25 centimeter onder de ‘hoogwater’ grens. Naar verwachting zal er op Tweede Kerstdag officieel sprake van hoogwater zijn in de IJssel.
De IJssel, hier bij Zutphen, staat erg hoog momenteel, de uiterwaarden staan behoorlijk vol.
Lokale rivieren
Voor de grote rivieren in ons land geven dit soort omstandigheden niet zoveel problemen. We hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in projecten die water bij zulke hoge afvoeren in goede banen leiden en waar nodig opslaan. De lokale riviertjes echter hebben vaak nog niet dit soort aanpassingen gehad en zijn vatbaarder voor wateroverlast. Dit komt ook doordat het stroomgebied van een klein riviertje niet zo groot is (vaak binnen Nederland of ook nog net iets over de grens). De kans dat er over het hele stroomgebied veel regen valt is dus een stuk groter dan bij bijvoorbeeld de Rijn, die een stroomgebied heeft dat helemaal tot de Alpen reikt.
Het is duidelijk te zien dat de Regge wel met heel hoge waterstanden kampt.
Wateroverlast
Dit zien we ook duidelijk terug in de huidige situatie. Met name waterschap Vechtstromen, in Overijssel, heeft het moeilijk. In dat waterschap liggen de rivieren de Regge, de Dinkel en de Vecht die stuk voor stuk buiten hun oevers treden. Op het moment staat het water hier op een niveau dat ongeveer eens in de tien jaar voorkomt. Dat resulteert in sommige fietspaden en wegen die afgesloten moeten worden, maar al met al valt de overlast mee. Dat hebben we ook te danken aan de medewerkers van de waterschappen in Nederland, die momenteel keihard werken om iedereen tijdens de Kerstdagen droog te houden!
Wandel- en fietspaden moeten soms gesloten worden, evenals sommige wegen in gebieden langs de Overijsselse rivieren.
