Heb je de zonsopkomst vanmorgen gezien? Of de zonsondergang gisteravond? Misschien is je dan opgevallen dat de lucht extra rood en oranje kleurde. Dat kwam door Saharastof in de lucht. Het gebeurt enkele keren per jaar dat stof uit de Sahara ons land weet te bereiken, dus heel bijzonder is dat niet. Maar de hoeveelheden variëren nog wel eens. Bij lage concentraties merk je het alleen aan een klein stoflaagje op bijvoorbeeld auto’s. Aan de lucht is veelal weinig te zien. Maar neemt de concentratie Saharastof fors toe, dan verdwijnt de blauwe lucht en wordt de lucht sepia- of zandkleurig.
Zonsopkomst vanmorgen in Budel. Foto: Ben Saanen
Hieronder op de satellietfoto van gisteren is er al duidelijk stof te zien. Er is een dunne bruine waas stof te zien ten westen van Marokko, boven de Canarische eilanden, maar ook in onze omgeving en boven Denemarken. Die lucht -en dus ook het stof- is met een aanvoer vanuit het zuiden onze kant op gekomen.
NASA Worldview maandag 29 januari 2024.
Op de kaartjes van Copernicus, het Europese klimaatbureau, was de wolk ook duidelijk te zien.
Bron: Copernicus
Uit deze afbeelding blijkt ook dat de concentraties niet heel hoog waren. Vergelijk het maar eens met de concentraties op zee bij Zuid-Portugal. De grootste concentraties in onze buurt lagen boven Groot-Brittannië. Mede daardoor was het dat het stof vooral tijdens zonsondergang (als je dus naar het westen kijkt) het beste te zien was.
Zonsondergang gisteravond in Westzaan. Foto: Kees JakHoe is het mogelijk?
Het lijkt misschien vreemd dat stofdeeltjes uit de Sahara ons land weten te bereiken. Ja, het is een enorme afstand, want we hebben het hier over circa 2500 km. Hoe kan dit stof zo’n afstand overbruggen? We beginnen bij het brongebied, de Sahara.
Storm doet stof opwaaien in de Sahara, waarna deze met bijvoorbeeld de straalstroom richting ons land wordt geblazen.
Wanneer in de Sahara sprake is van een storm dan doet dat heel veel stof opwaaien, tot op grote hoogte. ’t Stof kan hoogtes bereiken tot wel 10 km! Op deze hoogte staat dan vaak een harde wind en ’t stof gaat dan ook op transport. Afhankelijk van welke kant de wind opwaait. Met de oostpassaat trekken deze stofwolken vaak via de Canarische eilanden de Atlantische Oceaan op en weten soms de Cariben en ook Zuid-Amerika te bereiken. Met een zuidelijke aanvoer komt het stof onze kant op en is de aanvoer zuidwestelijk kan het stof over de Alpen trekken en daar voor een gele waas over een de witte pistes zorgen. In maart 2022 was de situatie in de Alpen extreem, zoals op onderstaande foto te zien is. 
Op 15 maart 2022 rond 13:00 werden bij Sankt Anton de pistes bruin door een sneeuwbui met Saharastof. Het leek alsof je continue een zonnebril met bruine glazen op had.
Is het schadelijk?
Het Saharastof is in principe niet gevaarlijk voor de mens, maar bij hoge concentraties kan ’t stof klachten veroorzaken. Vooral mensen met astma of luchtwegproblemen kunnen hiervan hinder ondervinden. Een middel om ’t stof buiten de luchtwegen te houden is een bekend; ’t mondkapje. In Nederland zal de concentratie aan de grond gering blijven, dus geen problemen veroorzaken.
Beesel, Jessie van Neer
Daar waar het vliegverkeer aswolken van vulkanen mijdt, heeft het minder last van de Saharastof-wolken. Dit komt doordat asdeeltjes een lager smeltpunt hebben dan zand- of stofdeeltjes. As kan daarmee serieuze schade aanrichten aan de motoren. Saharazand veroorzaakt alleen extra slijtage aan de onderdelen, Saharastof is zo fijn dat 't nauwelijks of geen slijtage veroorzaakt.
Regen wast de lucht schoon.
Uiteindelijk komt Saharastof weer naar de grond en dat gebeurt als het gaat regenen. Dan wordt de lucht weer helder maar je auto en alles wat buiten staat vies. In gebieden met sneeuw zoals de Alpen is dat dus nog beter zichtbaar want alle sneeuw wordt geel/bruin/oranje. Alles raakt bedekt onder een dun laagje Saharastof.
Regen brengt het Saharastof naar de aarde.
De verwachting.
De concentratie Saharastof is de komende dagen laag. De wolk die we gehad hebben trekt verder naar Scandinavië en verdunt zover dat ie niet meer waarneembaar is. De nieuwe golf die we als waas op de satellietfoto ten westen van Marokko zagen, trekt de oceaan op en verdunt daar. Noord-Spanje en Zuid-Frankrijk krijgen wel met de nieuwe golf Saharastof te maken.
Verwachting concentratie stof voor donderdag 2 februari in de ochtend (bron: CAMS)
