Het is vandaag 1 oktober, dus tijd om eens terug te blikken op de maand september. September 2023 gaat de boeken in als een zeer warme, zeer zonnige en vrij droge maand. Het is zelfs de op een na warmste septembermaand ooit gemeten! Daardoor had deze maand bijvoorbeeld niet misstaan als een augustusmaand. In deze blog nemen we de opvallendste dingen van afgelopen maand met je door!

Temperatuur

De op een na warmste septembermaand ooit gemeten

De afgelopen septembermaand was dus de op een na warmste septembermaand ooit gemeten op het KNMI-hoofdstation in De Bilt. De gemiddelde temperatuur kwam namelijk uit op 17,5ºC, terwijl 14,7ºC het klimaatgemiddelde is voor september. Dat is bijna 3 graden warmer dan normaal, een groot verschil voor een gemiddelde temperatuur gemeten over een hele maand!

Figuur 1: Het temperatuurverloop van de maand september in De Bilt in het jaar 2023. Vooral de eerste dagen verliepen erg warm. LET OP: Er staat in dit plaatje nog dat de gemiddelde temperatuur op 17,6 graden is uitgekomen, maar dit is zonder de laatste twee dagen van september meegerekend. De gemiddelde temperatuur is uiteindelijk uitgekomen op 17,5 graden. ©KNMI

Zo begon de maand september vooral ontzettend warm met meerdere dagen bijna 30 graden achter elkaar. Twee dagen werd de grens van 30 graden daadwerkelijk gehaald, waardoor we een tropische dag (maximumtemperatuur > 30 graden) miste om het een landelijke hittegolf te mogen noemen. Regionaal zijn wel op enkele weerstations hittegolven gemeten, dit waren dan meteen de laatst gemeten hittegolven ooit in een jaar (nog nooit was überhaupt een hittegolf begonnen in september op een Nederlands weerstation). 

Ook had De Bilt acht dagen op rij een zomerse dag (maximumtemperatuur >25 graden), iets wat nog nooit eerder gebeurd was in september. Verder hadden we nog de warmste septembernacht ooit gemeten in Nederland in de nacht naar 6 september (het werd in Vlissingen niet kouder dan 20,4 graden) & telde september 2023 meer tropische dagen dan heel augustus 2023 (die had er namelijk 0). Verder was de maand dus ongeveer even warm als augustus 2023, kijk maar naar onderstaande grafiek:

Figuur 2: Het temperatuurverloop van de maand augustus in De Bilt in het jaar 2023. De gemiddelde temperatuur lag afgelopen augustus op 17,6 graden, slechts 0,1 graden hoger dan wat de maand september heeft gepresteerd. 

Alleen september 2006 was warmer

Daarna werd het iets koeler, maar de 20 graden als maximumtemperatuur is nooit echt ver weg geweest. Toch haalde dit uiteindelijk de scherpe kantjes eraf, waardoor we niet de warmste septembermaand ooit beleefd hebben. Die was dus in 2006 en die maand zag er zo uit: 

Figuur 3: Het temperatuurverloop van de maand september in De Bilt in het jaar 2006. ©KNMI

Die maand had geen (bijna) hittegolf, met meerdere dagen tegen de 30 graden, maar juist heel erg consistent temperaturen boven de 20 graden. Bovendien zaten er nog voldoende dagen bij die ruim boven de 25 graden waren. 

Krijgen we dit vaker?

Het KNMI heeft onderzocht dat de afgelopen septemberhitte in het begin van de maand uitzonderlijk was, maar dat de kans erop door klimaatverandering wel steeds meer toeneemt! De kans zou nu zo’n 2% zijn, wat wil zeggen: 1 keer in de 50 jaar. Verder was die warme septemberweek ook de warmste week van het jaar, warmer dan de warme week rond 12 juni. Het KNMI concludeert dan ook dat september meer en meer als een zomermaand gaat voelen. Ze noemen september zelfs het nieuwe juni.

Figuur 4: Hierboven zie je de weektemperaturen gemiddeld over de periode 1901-2020. Het jaar 2023 is in het zwart daarin aangegeven. De warme week begin september steekt vrij ver boven alle andere weken uit, zo warm is het dus nog nooit geweest die week. ©KNMI

Neerslag

september was vrij droog, maar wel grote verschillen

Er viel landelijk gemiddeld 65 mm, terwijl 73 mm normaal is voor september. Wat vooral opvalt zijn de grote verschillen binnen Nederland. De meeste regen viel aan de kust in Noord-Holland, met op meerdere plekken meer dan 100 mm. In een strook van Zeeland naar Groningen viel juist de minste regen. In Zuid-Limburg kwam het op 12 september tot wateroverlast door onweersbuien. Weerstation Ell kwam toen tot 43 mm op een dag. 

Figuur 5: De totale hoeveelheid neerslag in september op alle verschillende neerslagstations in Nederland. 

Zonneschijn

Zeer zonnige septembermaand

De zon scheen gemiddeld zo’n 210 uur deze maand, tegenover 159 uur normaal. Dat is dus veel meer! Daarmee eindigen we in de top 10 zonnigste septembermaanden. In Beek was het het zonnigst met 229 uur zon. 

Figuur 6: Als voorbeeld het aantal uren zonneschijn in De Bilt. Hier scheen de zon 200 uur. (LET OP: Opnieuw missen de laatste 2 dagen in dit plaatje, vandaar dat er bovenaan nog 189 uur zonneschijn staat. Dit moet dus 200 uur zijn.) Dit was 53% van de tijd dat de zon kon schijnen. 

Wat heeft oktober voor ons in petto?

Daar kunnen we nu niet zoveel over zeggen, anders dan dat de eerste dagen op dezelfde tour zijn doorgegaan als september! Het is volop nazomer met dinsdag slechts even tijdelijk een dipje. Volgend weekend zou zelfs weer opnieuw erg warm kunnen worden. 

Figuur 7: De meerdaagse verwachting.

Check altijd ook even het geschreven weerbericht voor de allerlaatste updates, zo blijf je op de hoogte!