Kort geleden hadden we het nog over nieuwe records wereldwijd, en dat ging dan met name over de temperatuurrecords. Juni 2024 was daar nog eentje van en zelfs augustus was samen met die van vorig de warmste augustusmaand. Nu blijkt september 2024 weer bijna zo'n record te zijn.
Sinds juni 2023 waren er meerdere maanden op rij die wereldwijd de warmste maanden waren sinds de metingen zijn begonnen. Daarmee werd 2023 het warmste jaar nog sinds het begin van de metingen. Maar dit jaar zijn er ook meerdere maanden die opnieuw recordwarm waren.
De maandelijkse mondiale luchttemperatuurafwijking ten opzichte van het pre-industriële gemiddelde (dus voor de periode 1850 tot 1900). De waarden voor het jaar 2023 worden weergegeven met een oranje lijn en die van 2024 in een rode lijn. Duidelijk te zien is dat wereldwijd de gemiddelde temperatuur per maand sinds juni 2023 ruim boven de andere jaren liggen. Juli 2024 was iets minder warm dan juli 2023 en augustus 2024 was net zo warm als die van 2023. September 2024 ligt iets onder de gemiddelde temperatuur van september 2023, maar nog steeds ruim boven de septembermaanden sinds 1940. (Bron: Copernicus Climate Change Service/ECMWF met data van ERA5)
Afgelopen septembermaand staat op de tweede plaats van wereldwijd de warmste septembermaanden sinds het begin van de metingen.
Een vergelijking tussen wereldwijd de gemiddelde temperatuur voor septembermaand van 1980 t/m 2024 en de gemiddelde temperatuur voor september tijdens de pre-industriële periode (1850 - 1900). Sinds 1980 zit er een algemeen stijgende lijn in de gemiddelde temperatuur. Uiteraard waren er septembermaanden die iets minder warm zijn geweest dan de rest, maar de septembermaanden van de afgelopen jaren zijn duidelijk warmer dan bijvoorbeeld twintig jaar geleden. Wat ook duidelijk is, is dat alle septembermaanden sinds 1980 warmer was dan die van de pre-industriële periode (Bron: Copernicus Climate Change Service/ECMWF met data van ERA5).
Dan nu de cijfers...
Wereldwijd kwam de gemiddelde temperatuur voor september 2024 uit op 16,17 graden. Dat is 0,73 graden warmer dan het klimaatgemiddelde (dus de gemiddelde temperatuur voor de septembermaanden van 1991 tot en met 2020). Deze waarde ligt ook 1,54 graden hoger dan het gemiddelde van de pre-industriële periode. Dat betekent dat afgelopen septembermaand de 14de maand in een 15 maand-periode is, waarvan de temperatuur meer dan 1,5 graden boven het geschatte pre-industriële maandgemiddelde ligt.
Door het huidige klimaat met de pre-industriële periode te vergelijken, krijgen we een beter beeld van de klimaatverandering veroorzaakt door menselijke activiteiten, zoals het verbranden van fossiele brandstoffen. In het kader van het Klimaatakkoord van Parijs kwamen landen overeen om de gemiddelde temperatuur op de lange termijn ruim onder de 2 graden boven het pre-industriële niveau te houden en daarbij om zoveel mogelijk te doen het gemiddelde tegen het eind van deze eeuw te beperken tot 1,5 graden.
Ook in Europa erg warm
In Europa was septembermaand met een gemiddelde temperatuur van 16,47 graden, zo'n 1,74 graden warmer dan het klimaatgemiddelde. Het was dus ook in Europa de op een na warmste septembermaand sinds de metingen zijn begonnen.
Afwijking van de gemiddelde temperatuur voor september per jaar van 1980 tot 2024 met het klimaatgemiddelde van 1991 t/m 2020 (Bron: Copernicus Climate Change Service/ECMWF met data van ERA5)
En in Nederland?
Weet je nog de tropische dagen aan het begin van september? En dat de laatste weken van september ook aan de warme kant was? Daarmee was de gehele maand september ruim één graad warmer dan het langjarig gemiddelde: 15,8 graden tegen 14,7 graden. Het was dus warmer dan gemiddeld, maar niet recordwarm. Wel was het de achtste warmste septembermaand sinds 1901.
Bomvol op het strand op een zeer warme 1 september 2024 (Foto: Ria Brasser, Zoutelande)
Opnieuw warmste jaar?
Vorig jaar was het warmste jaar nog sinds het begin van de metingen. Dit jaar kan echter opnieuw recordwarm wordt. Tot nu toe is 2024 warmer dan dezelfde periode vorig jaar. De anomalie van de wereldwijde gemiddelde temperatuur van januari tot en met september dit jaar ligt 0,71 graden boven het klimaatgemiddelde van 1991 t/m 2020. Dit is 0,19 graden warmer dan voor dezelfde periode in 2023. Met de La Niña die nu speelt, zou de marge tussen 2023 en 2024 de komende maanden waarschijnlijk kleiner worden, maar dan nog moet de gemiddelde temperatuur voor oktober, november en december aanzienlijk lager zijn, iets dat nog nooit eerder sinds 1940 is voorgekomen. Het is daarom vrijwel zeker dat 2024 warmer zal zijn dan 2023, en daarmee het warmste kalender jaar sinds de metingen zijn begonnen.
