Vanuit het grijze Nederland kan je het je haast niet voorstellen, maar in de Ardennen is het een winterwonderland op het moment. In het Belgische laaggebergte viel op sommige plaatsen ruim 15 centimeter sneeuw. Ook bij onze oosterburen was het raak in de heuvels. Hoe kan het dat het daar sneeuwt en dat de neerslag bij ons als regen valt? Hoe weten we vanaf welke hoogte we sneeuw kunnen verwachten? In deze blog lees je alles over de sneeuwvalgrens.
De Ardennen
Terwijl storm Bella gisteren over ons land raasde en een flinke bak water achterliet zag het weer er bij onze zuiderburen heel anders uit. Misschien heb je al een filmpje van de sneeuw in de Ardennen voorbij zien komen. Nog geen 20 kilometer vanaf de grens tussen Limburg en België is de wereld sprookjesachtig wit. De temperaturen liggen in de Ardennen deze hele week ’s nachts flink onder nul en ook overdag valt de dooi nauwelijks in. Dat betekent dat de sneeuw daar niet wegsmelt en het sneeuwdek bij neerslag zelfs lekker kan aangroeien. Op het moment ligt er lokaal al 15 tot 20 centimeter en daar kunnen de komende week nog enkele centimeters bijkomen. De Belgische regering raadt Belgen echter af om die kant op te gaan vanwege corona. Ook Nederlandse toeristen zijn er niet welkom, dus we zullen het moeten doen met de plaatjes die we hebben.
Zo liggen de Ardennen er momenteel bij, dat is toch even iets anders dan de modderige polderwegen in ons kikkerlandje.
Hoger gelegen
De Ardennen liggen een stuk hoger dan grote delen van Nederland. Het hoogste punt in ons land is de Vaalserberg, maar met 322 meter kunnen we van een berg niet echt spreken. In de Ardennen liggen grote gebieden boven de 400 meter. Het hoogste punt in het laaggebergte van onze zuiderburen is het ‘signaal van Botrange’ en ligt op 694 meter boven zeeniveau. Op deze hoogtes sneeuwt het vaker dan in ons lage polderlandschap, hoe zit dat precies?
De hoogste punten van Nederland en België, het hoogste punt ligt op 694 meter boven zeeniveau.
Temperatuur
Sneeuw valt bij lage temperaturen van rond of onder het vriespunt. Het lijkt er dus op dat die lagere temperaturen vaker voorkomen op hoogte. Dit klopt ook, gemiddeld koelt de lucht met 0.6 graden Celsius af voor elke 100 meter die men stijgt. Dit is een gemiddelde, in sommige gevallen kan de temperatuur iedere 100 meter wel met een hele graad zakken. De aarde wordt verwarmd door zonnestraling. Deze opwarming vindt dus plaats aan het oppervlak. De temperatuurdaling met hoogte is een ingewikkeld proces dat onder andere veroorzaakt wordt door verschillen in luchtdruk. Op zeeniveau is de gemiddelde luchtdruk 1013 hectopascal. Op anderhalve kilometer hoogte is die druk gedaald tot 850 hectopascal. Dat betekent dat deeltjes veel meer ruimte hebben om te bewegen. Door de zonnestraling is het aardoppervlak dus verwarmd. Warme lucht stijgt op en terwijl het stijgt komt het in een omgeving met een steeds lagere luchtdruk. Door die lagere druk heeft de warmte veel meer ruimte om te bewegen, hierdoor wordt de warmte sterker verspreid en blijft er dus minder warmte op een specifieke plek over.
Dit is echter wel een behoorlijke versimpeling van de processen en de temperatuurdaling met hoogte wordt ook niet altijd geobserveerd. Onder een hogedrukgebied hebben we soms namelijk te maken met een zogenaamde temperatuur inversie. In dat geval daalt de temperatuur niet met hoogte maar stijgt het kwik juist.
Als de temperatuur per 100 meter met 0.6 graden omlaag gaat is de temperatuur op de toppen van de Ardennen zo'n 4 graden lager dan op zeeniveau.
Sneeuwvalgrens
Op een bepaalde hoogte is de temperatuur genoeg gedaald om neerslag als sneeuw te laten vallen. Is het aan de voet van de Ardennen bijvoorbeeld vier graden en daalt de temperatuur met 0.6 graden per 100 meter, dan duikt het kwik rond 650 meter hoogte onder nul. Vanaf 650 meter valt de neerslag dan sowieso als sneeuw. Vaak ligt de sneeuwvalgrens nog iets lager en kan het bij temperaturen rond één graad ook sneeuwen, als de lucht op hoogte maar koud genoeg is. Ook speelt een proces dat ‘neerslagafkoeling’ genoemd wordt een rol. Neerslag trekt dan als het ware koude lucht mee naar beneden, waardoor de temperaturen flink omlaag gaan in een bui. Dit kan de sneeuwvalgrens soms nog wel 200 meter omlaag brengen. Al die verschillende zaken zorgen samen dat neerslag vanaf een bepaalde hoogte als sneeuw valt en die grens noemen we de sneeuwvalgrens.
In het geval van dit plaatje ligt de sneeuwvalgrens op 50 meter, daaronder valt natte sneeuw of regen.
Als het de komende week allemaal nog net iets verder afkoelt en de meteorologische puzzelstukjes goed in elkaar vallen zou het kunnen dat de sneeuwvalgrens soms naar zeeniveau zakt. In dat geval kunnen we ook in Nederland genieten van de dwarrelende vlokken, een grootschalig sneeuwtapijt lijkt er echter nog eventjes niet in te zitten.
