Kijken we naar het weerbericht dan zien we nog niks van de herfst terug. De komende week komen lokaal zelfs weer tropische temperaturen op de thermometer te staan. Toch zijn er tekenen dat de herfst nadert. Ondanks het zomerse weer is dat natuurlijk niet gek. We zitten inmiddels in de laatste decade van augustus en 1 september, de start van de meteorologische herfst, nadert snel. Waar je aan kan zien dat de herfst nadert vertellen we in deze blog!
Een web vol dauw, een teken van de naderende herfst. Foto van Jolanda Bakker.
Kortere dagen
De langste dag op 21 juni hebben we inmiddels alweer bijna twee maanden achter de rug. Het is goed te merken dat de nachten weer gaan lengen aan het einde van augustus. Morgen, 21 augustus, komt de zon om 06:32 op en gaat ze om 20:52 weer onder. Een totale daglengte van 14 uur en 20 minuten. Dat is al bijna 2 uur korter dan 21 juni, de langste dag bedroeg 16 uur en 17 minuten. Dit verschil gaan we steeds beter opmerken. Vooral dat de avonden alweer sneller donker worden. Je herkent het vast wel, opeens moet je in de avond weer de verlichting in huis aanzetten. Dat in de ochtend de zon iets later opkomt is enkel opvallend voor de hele vroege vogels, dat zal minder mensen dus opvallen.
De daglengte door het jaar heen.
Het korten van de dagen gaat bovendien steeds sneller. Kijken we naar de daglengte over 2 maanden, dan bedraagt deze 10 uur en 18 minuten. Een verdubbeling van de afname dus in tempo! Een teken dat de herfst nadert!
Ochtenddauw
Nu de dagen korten, lengen dus automatisch de nachten. Langere nachten betekent een langere periode van afkoeling. Je herkent vast het natte gras of de natte autoruiten in de herfst: de dauw. Ook hieraan kunnen we de nadering van de herfst herkennen.
De lucht waarin we leven bestaat mede uit waterdamp, des te warmer de lucht, des te meer waterdamp de lucht kan bevatten. Koelere lucht kan juist minder waterdamp bevatten. Op het moment dat de lucht te ver afkoelt moet deze overtollige waterdamp de lucht uit. Er ontstaan dan druppeltjes. Dit proces van waterdamp omzetten naar druppeltjes noemen we condensatie. De temperatuur waarbij de lucht verzadigd raakt noemen we de dauwpunt temperatuur.
Door de langere nachten kan het kwik nu gemakkelijker onder het dauwpunt geraken. Helemaal als het helder en windstil is. De warmte van de dag kan dan zonder verstoring zo snel mogelijk worden uitgestraald. Vooral objecten, zoals bijvoorbeeld auto’s, koelen nog gemakkelijker af dan de aarde of wateroppervlakken. Objecten hebben namelijk geen opgeslagen warmte wat langer moet uitstralen om af te koelen. De aarde of een groot meer heeft dat wel en blijft langer warm.
De lucht die vervolgens strijkt langs de koudere objecten wordt gedwongen daar extra af te koelen. Met als gevolg dat de overtollige waterdamp op de objecten wordt omgezet in druppeltjes. De dauw is geboren! Omdat gras veelal is omgeven door lucht zien we hier ook vaak dauwvorming.
Nat gras door de dauw.
Spinnen
De spinnen in het web zijn voor veel mensen ook een beeld van de herfst. De spinnen gaan we de komende periode steeds meer zien. Feitelijk zijn er in de herfst niet eens meer spinnen dan bijvoorbeeld in de zomer. Echter, ook op de spinnenwebben is de dauw zichtbaar en daarom vallen deze in de herfst extra op. Daarnaast zijn spinnen in de herfst volgroeid en vallen ze extra op. De herfstperiode is ook de paringsperiode en de spinnen zijn dan extra goed zichtbaar op zoek naar een partner. Spinnen: een voorbode van de naderende herfst.
Een spin in een web vol dauw, een teken van de naderende herfst.
Mist
Tot slot; mist. Mist hoort echt bij de herfst. Hierbij geldt het hetzelfde principe als de vorming van dauw. Als behalve objecten, ook de luchttemperatuur onder het dauwpunt raakt, ontstaat er mist. De lucht is dan vol met kleine waterdruppeltjes die niet meer als waterdamp in de lucht passen. Vanaf augustus gaan de mistdagen in Nederland alweer toenemen. In de maanden juni en juli is het gemiddeld aantal mistdagen in de Bilt 3. In augustus klimmen we al naar 5 dagen met mist en in september naar 6 mistdagen. Meer mist is dus zeker ook een teken dat de herfst nadert.
Een koe in een ondiepe grondmistbank. Deze mist noemen we ook wel 'koeienpotenmist'.
Wil je weten wat het weer gaat doen of we bijvoorbeeld nog mist in nacht kunnen verwachten? Lees dan hier het weerbericht.
